ҚР республикасының қазіргі қаланың экологиялық мәселері және тұрғындар денсаулығы

 ҚР қалаларындағы экологиялық проблемалар, тұрғындар денсаулығына әсер
ететін факторлар Урбанизация эоның мәні Қалалардың ауа бассейнінің
ластануы. Қорғау шаралары
Урбанизация түсінігі- Экономикалык дамыган елдерде сонғы 
онжылдыктарда адамзат денсаульнынын куйі комакты өзгерді. Гылыми-
техникалык прогресс жадайларында өнеркасіп таскындап өсуде. Бул жагдай 
кезегінде урбанизация урдісін тудырады. Урбанизация - калалану - латын 
сөзі. Ол турғындар мен экономикалык өмірдін калаларда шогырлануын 
жане сол калалар саны мен аумағынын өсуін білдіреді. 
Калалардын осуі мен дамуы экологиялык-канализациялау, 
су откізу торабы, жылумен камдау, көлік пен байланыс, 
когамдык білім беру мен денсаулык сактау сиякты 
өндірістік жане алеуметтік
Қазіргі қалалардағы 
тіршілік ортасының факторлары 
Урбанизация, тургындар мен адам кызметі шогырланатын салыстырмалы 
шагын территорияларда гылыми-техникалык прогресс әсерінен дамиды. 
Елді мекендер саны эдетте азаяды, бірак олардын аумағы улгаяды. 
Урбанизация урдісінін ерекше каркындылыты 20-гасырдын екінші 
жартысына келеді. Осылай, 70- жылдар басында экономикалык дамыган 
елдерде тургындардын жартысынан артыгы калаларда турды. Сонмен бірге 
ондіргіш куштердін осу кала тургындарына амалсыздыктан техногендік 
эрекеттерін кушейтеді. Казіргі 4 миллиард адамның коршаган ортага 
жасаган арекеті, өзінін масштабы бойша тас дәуірінің 40 миллиард адамнын 
әрекетіне тен. Осы жагдайда әрекеттін негізгі куші калалардын оз 
территорияларына және олардың, айналасына туседі
Автомобиль көлігі 
Казіргі калалардын көпшілігінде коршаган орта ластанунын негізгі кезі 
автомобиль көлігі болады. Онын шыгаратын, адам ушін улылығы бар 
газдары 200 ден астам химиялык косылыстар курайды. Булар әртурлі 
комірсутектер, азот оксидтері, альдегидтер, иіс газы (СО) және баскалар. 
Калалар ауасындағы барлык улы заттардын 70% дейін мөлшері автокөлік 
есебіне жатады деп саналады. Автоколік шыгаратын газдармен ластанган 

ауамен тыныс алуы әлсіреген адамдар мен журек - тамыр ауруларымен 
ауыратындар ушін оте кауіпті. 
Қалалық шу -Өзекті мәселе, ол автомобиль козғалысымен жане жалпы 
көлікпен байланысты. Осылайша автомобиль колігі зиянды химиялык 
факторды гана генерация жасамайды және физикалык фактор (шу) 
шыгарады. Осы екі фактор казіргі каланын тургыны организміне колайсыз 
әрекетінін басым бөлігін аныктайды. Сонгы жылдары, атмосферанын 
химиялык ластануы мен шудын тіркескен әсеріне арналган гылыми 
басымдар көбеюде. Адам организміне кері әсері бар жане онын енбектенуі 
мен демалуына кедергі жасайтын кез келген унамсыз немесе жагымсыз 
дыбыстар әрекеті - шу деп тусініледі. Дыбыс - есту сезімін тудыруға кабілеті 
бар, серпінді ортанын (ауалык, суйыктык, каттылык) толкын тәрізді 
тербелістері. Орта ТЫГЫЗДЫГЫ каншалыкты улкен болса, дыбыс 
жылдамдығы соншалыкты жогары.
Шулар тұрғылықты және тұрғылықсыз болады . Тұрғылықтарға 
электроқозғалтқыштар дыбыстық тербелістер жатады. Тұрғылықсыздарға, 
өзінің қарқындылығын өзгертетін , барлық тұрақсыз шу көздері жатады 
.қалалық шуыл негізінен тұрғылықсыз дыбыстармен беріледі .
Қалалқы шуылдың 4 негізгі түрлері бар : көліктік , өнеркәсіптік, кварталдық 
және пәтерлік. Қазіргі кезде қалаларда дамыған шуыл түрі ол көліктік. Оның 
шығу көздері : қоғамдық көліктер, көліктер жәнеде ауа көліктері болады. 
Автотранспорттан болатын шу деңгейлері негізінен 3 ке бөлінеді : қозғалу 
қарқындылығына , қозғалу жылдамдығына , ластау көрсеткішіне қарай 
бөлінеді .