|
Д.СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС-ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
|
2Ф және ШҚМТУ 701.01-01-1-2011
|
Сапа менеджмент жүйесі
|
Жұмыс оқу бағдарламасы
(пән бойынша студенттерге арналған оқу бағдарламасы)
|
бет, беттен
|
Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым
Министрлігі
|
Министерство
образования и науки
Республики Казахстан
|
Д.Серікбаев атындағы
ШҚМТУ
|
ВКГТУ им. Д.Серикбаева
|
БЕКІТЕМІН
АТжЭ деканы
___________Ғ.Х. Мұхамедиев
_____ ______________2014 ж.
АВТОМАТИКАНЫҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІ МЕН КҰРЫЛҒЫЛАРЫ
Жұмыс оқу бағдарламасы
ЭЛЕМЕНТЫ И УСТРОЙСТВА АВТОМАТИКИ
Рабочая учебная программа
Мамандығы: 5В070200 - «Автоматтандыру және басқару»
Оқу түрі: сырттай
Өскемен
2014
Жұмыс оқу бағдарлама білімнің және оқу жоспарының мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты негізінде 5В070200 «Автоматтандыру және басқару» мамандығының студеттеріне арналып, Прибор жасау және технологиялық үдерістерді автоматтандыру кафедрасында жасалған.
«Прибор жасау және технологиялық үрдістерді автоматтандыру» кафедрасының отырысында талқыланған
Каф.меңгерушісі А.Е. Бакланов
Хаттама № ___________________2014
Ақпараттық технологиялар және энергетика факультетінің Әдістемелік кеңесінің қолдауынан өтті
Төраға Т. Абдрахманова
Хаттама № ___________________2014
Жасағандар Ж. Байтемирова
Нормоконтролер Т. Тютюнькова
1 ПӘННІҢ ЕҢБЕК СИЫМДЫЛЫҒЫ
семестр
|
Кредиттер саны
|
Сабақтар түрі
|
СӨЖ сағаттар саны
|
Жалпы сағаттар саны
|
Бақылау контактісі
|
Байланыс сағаттар саны
|
Дәрістер
|
Семинар (практ.)
сабақтар
|
Зертханалық сабақтар
|
СОӨЖ
|
Барлық сағаттар саны
|
Сырттай қысқартылған оқу түрі
|
1
|
2
|
5
|
5
|
-
|
10
|
30
|
70
|
90
|
реферат
|
-
ПӘННІҢ НЕГІЗГІ МАҚСАТЫ МЕН ОНЫҢ ОҚУ БАРЫСЫНДА ОРНЫ
-
Оқылатын пәндердің сипаттау
Пәнде өлшенген ақпараттарды түрлендіруді қамтамасыз ететін элементтер мен құралдар, автоматтандырылған технологиялық үдерістерде әсерлерді және басқаратын ақпараттарды қалыптастыруды қарастырылады.
2.1 Пәнді оқыту мақсаты
Берілген пән 5В070200 «Автоматтандыру және басқару» мамандығының студенттеріне негізгі пәндердің бірі болып келеді.
-
Пәнді оқу тапсырмалары
Студенттер пәнді оқу нәтижесінде алу керек:
Білім:
Студенттер алу керек:
- технологиялық үдерістердегі автоматты және автоматтандырылған басқару жүйелерінің элементті база түрлерін;
-біріншіретті, екіншіретті аспаптардың түрлерін;
-автоматтық реттеуіштердің түрлерін;
-микропроцессорлық теника негізінде приборлардың агрегаттық жүйелерінің түрлерін.
Дағдылар:
Студенттер келесілерге дағдылануы керек:
-
автоматтандыру жүйелерінің құрылымдық сұлбаларын қалыптастыру бойынша
-
автоматтандырудың нақты объектілеріне құрылымдық элементтер мен реттеуіштер таңдау бойынша
-
жұмыстың үйлесімді режиміне автоматты реттуіштерді жөнеу бойынша
Құзырлар:
Түйінді құзырлар бола алады:
- автоматтандыру жүйелер жұмысының режимі туралы мәліметтер жинау және талдау
- басқару жүйелер жұмысының сапа көрсеткіштерін бағалау
- зертханалық және практикалық жұмыстарды орындауда алынған мәндерді жедел түрдегі бейімдендіру қабілеттілік
- автоматтандыру аймағында негіздемелі және жаңа жетістіктерді қолдану қабілеттілік
- өндірістік жағдайда ұйымдастыру-басқару шешімдерін табу қабілеттілігі
1.3 Пәннің пререквизитері
Пәннің материалдарын курстар оқуда алынған білімге негізделеді:
Пәннің оқу материалдары келесі пәндерді оқу нәтижелерінде алынған білімге негізделеді:
- физика (электродинамика, зарядталған бөлшектердің қозғалыс заң
-дары, электромагниттік индукция заңы);
- автаматты басқару теориясы (осы үдеріскеке тиісілі автоматты жүйелерді таңдау);
- математика – (дифференциалды теңдеулер);
- электроника негіздері (тоқ көздері, жартылай өткізгіш приборлар, микросұлбалар, күшейткіштер, генераторлар);
- теориялық электротехника негіздері (тұрақты және айнымалы тоқ тізбектері, сызықты және сызықсыз тізбектері);
1.4 Пәннің постреквизиттері
Берілген пәнді игеру «Автоматандыру жене басқару» мамандығы бойынша кәсіптік қызмет үшін және үлкен курстардағы пәндерді оқу кезінде қажет болады:
- автоматтандырылған басқарудың микропроцессорлық жүйелерін жобалау;
- сызықты автоматты реттеу жүйелері
3 ПӘН МАЗМҰНЫ
3.1 Мамандандырылған оқу бағдарламасы
Тақырып атауы, оның мазмұны
|
Көп еңбекті қажет ететін пән, сағат
|
Ұсынылған әдебиеттер
|
1
|
2
|
3
|
Дәрістік сабақтар
|
1 Тақырып. Кіріспе. Негізгі ұғымдар және автоматика анықтамалары. Автоматика техникалық құралдарының қолдану талдауы автоматтандыру жайында. Автоматтандыру жүйелерінің түрлері
|
2
|
3.1.2.7
|
2 Автоматтандыру жүйелерінің құрлымы: бақылау жүйесі, басқару жүйесі, автоматты жөнге салу жүйесі. Олардың типтік құрылымдық элементтері
|
2
|
3.1.2.7
|
1
|
2
|
3
|
3 Өңдіріс объектілерінің құрылуы мен ақпарат алмасу жайы туралы құрылым алу
|
1
|
3.1.2.6
|
4 Объектілердің шамалық өлшеуіне арналған автоматты құралдар: автоматикалық көпірлер, потенциометрлер және басқа екінші қайтара құралдар.
|
2
|
3.1.2.5
|
5 Ақпараттың белгілі уақыт аралығындағы хабарды қайта құру құрылымы: модуляторлар, демодуляторлар, күшейткіштер, реле.
|
1
|
3.1.2.6
|
6 Автоматты реттеуіштер. Олардың негізгі сипаттамалары. Реттеуіштердің құрылымдық элементтері.
|
2
|
3.1.2.7
|
7 Әр түрлі автоматты реттеуіштер. Олардың баптау шамалары.
|
4
|
3.1.2.4
|
8 Микропроцессор және ЭЕМ техникалық басқарушы машина автоматикасы құралдары және микроконтроллерлер.
|
1
|
3.1.2.6
|
Практикалық сабақтар
|
1 Тақырып. Автоматтандыру жүйелерінің құрылымдарының түрлерін оқу.
|
3
|
3.1.2.7
|
2 Тақырып. Автоматика жүйелерінің элементтері.
|
2
|
3.1.2.7
|
3 Тақырып. АРЖ динамикалық сипаттамалары. Өтпелі сипаттамалары
|
3
|
3.1.6
|
4 Тақырып. АРЖ динамикалық сипаттамалары. Жиіліктік сипаттамалары.
|
3
|
3.1.2
|
Студенттің оқытушы жетекшілігімен орындайтын өздік жұмысы
|
1 Тақырып. Бақылау және реттеу объектілері. Олардың қасиеттері мен сипаттамалары
|
6
|
3.1.2
|
2 Тақырып. Салыстыру элементтері. Түрлері, жұмыс істеу принципі, қолдану техникасы. Коллоквиум
|
6
|
3.5.2
|
3 Тақырып. Реттеуші органдар. Түрлері, жұмыс істеу принципі, қолдану техникасы
|
8
|
3.1.5.6
|
4 Тақырып. Автоматты реттеуіштер. Түрлері, сипаттамалары, тұрғызу құрылымы
|
8
|
3.1.5
|
Студенттердің өздік жұмысы
|
1 Тақырып. Бақылау және реттеу объектілері. Олардың қасиеттері мен сипаттамалары
|
6
|
3.1.2
|
2 Тақырып. Салыстыру элементтері. Түрлері, жұмыс істеу принципі, қолдану техникасы. Коллоквиум
|
6
|
3.5.2
|
3 Тақырып. Реттеуші органдар. Түрлері, жұмыс істеу принципі, қолдану техникасы
|
8
|
3.1.5.6
|
4 Тақырып. Автоматты реттеуіштер. Түрлері, сипаттамалары, тұрғызу құрылымы
|
8
|
3.1.5
|
4 БАҚЫЛАУ ЖҰМЫСЫН ОРЫНДАУҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАМАЛАР ЖӘНЕ ТАПСЫРМАЛАР
4.1 Бақылау жұмысты орындаудың мақсаты
Аналогты электронды құрылғылардың схемотехника негіздерінен студенттер білімін қалыптастыру және оларды талдаудың, және де аналогты электронды құрылғылар түйінін құру және таңдауды үйрену.
4.2 Бақылау жұмысының тақырыбын таңдау
Бақылау жұмысының нұсқасы сынақ кітапшасының саңғы санына тәуелді кесте бойынша орындалады. Кестеде ұзындығынан (соңғы санның алдыңғысы) және көлденеңінен (соңғы сан) 0-ден 9-ға дейін сандар берілген, олардың қиылысын бақылау жұмысының нұсқа номері анықтайды. 1.1 бөлімінің тапсырмасы барлық нұсқаларға орындалады. Бақылау жұмысының тапсырмасы 5 бөлімде төменде көрсетілген.
Сынақ кітапшасының соңғы санының алдыңғысы
|
Сынық кітапшасының соңғы саны
|
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
1
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
3
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
4
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
5
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
6
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
7
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
8
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
9
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
4.3 Қорытынды бақылау жұмысының талаптары
Қорытынды бақылау анықталған (нақты) тақырып бойынша студенттің өз бетімен жазбаша түрде орындайтын жұмысы. Студент жұмысты жазу барысында берілген тақырып көлемінде бар әдебиетті жинақтап және қорытындылауы, оқу-ғылыми әдебиетті, нормативті-құқықтық актілерді хабарлауы және жүйелеуі қажет. Қорытынды бақылау жұмысын жазу барысында басты назар аударатын жайт өз нұсқасына кіретін тақырыпты толығымен ашу қажет. Баяндама нақты болуы керек және қажетінше практикадан да мысалдар болуы мүмкін. Қорытынды бақылау жұмысы келесілерді қамтиды:
-
Титулды бет (бастапқы)
-
Жоспар
-
Кіріспе
-
Негізгі бөлім
-
Қорытынды
-
Қолдалынған әдебиеттер тізімі
Негізгі көлемі компьютермен терілген 5-8 бет.
-
Кіріспе бөлімінде зерттеудің мақсаты мен міндеттері, практикалық маңызы қысқаша түрде көрсетіледі. (кіріспе 1 бет көлемінде)
-
Негізгі бөлімде оқытылып жатқан тақырып бойынша нормативті, оқу және ғылыми әдебиетті қорытындылау көрсетіледі (негізгі бөлім -6 бет)
-
Қорытынды бөлімде қысқаша түрде жұмыстың нәтижесі, нақты қорытындысы көрсетіледі. (1 бет)
-
Қолданылған әдебиеттер тізімі келесі белгілер бойынша жазылады:
-
Нормативті-құқықтық актілер заңды түрде
-
Қалған әдебиеттер алфавитті тізімде
-
Қорытынды бақылау жұмысын жазудағы реттілік
Орындалған жұмыс мәтіні қолмен немесе 1,5 интервалда, 14 шрифта Times New Roman компьютермен терілген стандартты А4 форматта болуы керек. Шектікті қатаң түрде сақтау қажет: сол жақ шек – 30мм, оң жақ-10мм, астыңғы-20мм, үстіңгі-20мм. Беттердң нөмірлеу жоғарғы оң жақ бұрышта. Сілтемелер тік жақшамен қажетінше сөйлемнің соңында көрсетіледі.
5.2 «Автоматты реттеуіштер. Түрлері, сипаттамалары, тұрғызу құрылымдары» тақырыбының бақылау жұмысына тапсырма
Нұсқалар
|
Автоматтандыру жүйесінің және құрылымдық элементтің түрлері
|
1
|
2
|
1
|
Сигнализациямен шекті қысыммен қысымның автоматты реттеу жүйесі (АРЖ)
|
2
|
Өлшеумен және көрсетумен көшеттің ылғалдығының АРЖ
|
3
|
Көрсеткішті аккумуляторға арналған электролиттегі қышқыл мөлшерінің АРЖ
|
4
|
Ерітінді бөшкесіндегі хлор концентрациясының АРЖ
|
5
|
Сужылытатын қазандағы судың деңгейінің АРЖ
|
6
|
Сигнализациямен су берушідегі қысымның АРЖ
|
7
|
Шанақ-мөлшершегіштегі әкті мөлшерлеудің АРЖ
|
8
|
Корсеткішті бойлердегі температураның АРЖ
|
9
|
Өңделген судың тұтынуына байланысты хлорлы ерітіндесі шығынының АРЖ
|
10
|
Сигнализациямен сукернеуіш мұнарадағы деңгейдің АРЖ
|
11
|
РЧВ шөгуін жоюының АРЖ
|
12
|
Ылғалдылық пен тұнба тығыздағышының АРЖ
|
13
|
Сигнализациямен сукернеуіш мұнарадағы температураның АРЖ
|
14
|
Сигнализациямен қойма ғиматындағы ылғалдылықтың АРЖ
|
15
|
Сужылытатын қазандағы қысымның автоматты реттеу жүйесі
|
16
|
Сумен қамтамасыздандыру жүйесіндегі сорғының айналу жылдамдығының АРЖ
|
17
|
Сорғы подшипнігінің майлауының АРЖ
|
18
|
Қосумен және көрсетумен шығынның АРЖ
|
19
|
Сигнализациямен көмір қышқыл газының концентрациясының АРЖ
|
20
|
Сигнализациямен хлоратордағы хлордың мөлшерінің АРЖ
|
6 ЕМТИХАНҒА АРНАЛҒАН БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
1 «Автоматтандырудың элементтері және құрылғылары» түсінігі.
2 Өндірісті автоматтандыру деп нені түсінесің.
3 Автоматтандыру жүйелерінің негізгі түрлерін атаңдар
4 Автоматты реттеу жүйесінің типтік құрылымдық элементтерін атаңдар.
5 Реттеудің негізгі принциптерін атаңдар.
6 Бақылау жүйенің функцияналдық міндетіне анықтама беріңдер.
7 Ауытқу бойынша АРЖ жұмыс істеу принципі.
8 Салыстыру элементінің негізгі түрлерін атаңыз.
9 АРЖ құрылымдық құрылуының принциптерін көрсетіндер.
10 АРЖ өлшегіш түрлендіргішінің қызметін түсіндіріңдер. Мысал.
11 Реттегіш пен реттегіш органның қызметін түсіндіріңдер
12 Реттегіштің салыстыру элементінің функцияналдық қызметіне анықтама беріңдер.
13 АРЖ атқарушы механизмнің қызметін түсіндіріңдер.
14 Атқарушы механизмдерінің топқа белгілер бойынша бөлінуін атаңыз.
15 Реттегіш органдарының түрлерін атаңыз.
16 Реттеуіш және ұйытқу әсерлеріне анықтама беріңдер.
17 АРЖ функцияналдық қызметіне толық анықтама беріңдер.
18 АРЖ статикалық жұмыс режиміне анықтама беріңдер.
19 АРЖ динамикалық жұмыс режиміне анықтама беріңдер.
20 АРЖ күшейткіш-түрлендіргіш құрылғысының қызметін түсіндіріңіз.
21 Автоматты реттегіш деп нені түсінесің.
22 Реттегіштің түзу және түзу емес әрекетінде қандай айырмашылық бар.
23 Үзілісті және үзіліссіз әрекетіндегі реттегіштерде қандай айырмашылық бар.
24 Реттегіштің пропорцианалды және пропорцианалды емес түрлерінде қандай айырмашылық бар?
25 Автоматты реттегіштің реттегіш органына анықтама беріңдер .
26 Тұрақтандырғыш АРЖ анықтама беріңдер.
27 Бағдарламалы АРЖ анықтама беріңдер.
28 Ауытқу бойынша АРЖ артықшылығын атаңдар.
29 Ұйытқу бойынша АРЖ артықшылығын атаңдар.
30 Реттегіштің позициондық әрекетінің ерекшелігін атаңдар.
31 Үшпозициялы реттеуіш ерекшеліктерін түсіндіріңіздер.
32 Реттеу аймағы және сезімсіздік аймақ ұғымын түсіндіріңіздер.
33 Реттеу сапалары көрсеткіштерді атаңыздар және олардың физикалық мәнін түсіндіріңіздер.
34 «Реттеу орнықтылығы» ұғымын баяндаңыздар.
35 Тәжірибелік жолмен реттеу орнықтылығын қалай анықтауға болады.
-
ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
7.1 Әдебиет тізімі
1 Коновалов Л.И., Петелин Д.П. Элементы и системы автоматики, -М.: ВШ, 1985.
2 Бушуев С.Д., Михайлов В.С. Автоматика и автоматизация производственных процессов.- М.: Высшая школа, 1990. 3 Солодовников В.В. Основы теории и элементы систем автоматического регулирования /В.В.Солодовников, В.Н.Плотников, А.В.Яковлев.-М.:Машиностроение,1985.
4 Бекбаев А.Б. Автоматика және өндірістік процестерді автоматтандыру. Алматы, Білім, 1995.
5 Фритч В. Применение микропроцессоров в системах управления. –М.: Мир, 1984.
6 Современные технологии автоматизации: Ежеквартальный журнал.- М.: Издательство СТА-ПРЕСС.
7 Каханов А.А. Системы управления для автоматизации производственных процессов.- Усть-Каменогорск: ВКГТУ, 2002. 8 Стефани Е.П. Основы построения АСУ-ТП. – М.: 1982.
9 Сотсков Б.С. Основы расчёты и проектирование элементов автоматических и телемеханических устройств. – М.: Энергия, 1965.
10 Келим Ю.М. Типовые элементы систем автоматического управления.-М.: ФОРУМ-ИНФРА-М, 2007.
11 Кылышканов М.К., Каханов А.А., Полевая Ж.А. Автоматика и автоматизация производственных процессов. Методические указания к лабораторным работам: - Усть – Каменогорск: ВКГТУ, 2003.
7.2 Қосымша ақпарат
1 Көрсеткіштік стенттер.
2 Автомтиканың функционалды түіндер мысалдары.
3 Теледидарда көрсетуге арналған көрсеткіштік суреттер.
Достарыңызбен бөлісу: |