Құрастырушы: ф.ғ. к, доцент Баткеева Б. Т

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Қазақстан БАҚ-ын қалыптастырудағы саяси-экономикалық және әлеуметтік аспектілер» пәні

6М050400 «Журналистика» мамандығы магистранттарына арналған


ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

Мамандықтың мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты және типтік бағдарлама негізінде әзірленген жұмыс оқу бағдарламасын бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/31

Құрастырушы: _________ ф.ғ.к, доцент Баткеева Б.Т.

(қолы)
Журналистика кафедрасы
«Қазақстан БАҚ-ын қалыптастырудағы саяси-экономикалық және әлеуметтік аспектілер» пәні

6М050400 «Журналистика» мамандығы магистранттарына арналған

20__ж. «___»____________кафедра отырысында ұсынылған №_____ хаттама.

Кафедра меңгерушісі ____________ ____________ 20__ж. «____» ________

(қолы) (А.Ж.Т.)

20___ж. «_____»____________ №____ хаттама

ОӘК төраға ________________ К.У.Темиров 20___ж. «_____»___________

(қолы)

КЕЛІСІЛГЕН

ОӘҚ бастығы ____________ Е.Н.Жуманкулова 20___ж. «_____»_______

(қолы)
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

20______ж. «___»______________ №____ хаттама

• 
  саясат, экономика және басқа салалардағы жүргізіліп жатқан өзгерістердің негізгі мағынасын ашу және оларды іске асыруда БАҚ ролін негіздеу;
  
• 
  жүріп жатқан қайта қалыптасу процестеріне журналистиканың белсенді араласуын негіздеу;
  
• 
  қазіргі қазақстандық азаматтық қоғамды қалыптастыруда БАҚ ролін негіздеу.
  

• 
  қазіргі жағдайдағы журналистика теориясының міндеттерін білуі;
  
• 
  тәуелсіз мемлекет жағдайындағы журналистиканың теориялық концепциясын негіздеу;
  
• 
  жаңа типология жүйесі жағдайындағы БАҚ-тың ролі мен орнын анықтауы т.б. білуі тиіс.
  

• 
  қазақстандық журналистикның негізгі мәселелері туралы;
  
• 
  заманауи әлемдегі негізгі әлуметтік және саяси процесстер және олардың қазақстандық журналистикаға септігі;
  
• 
  журналистік факторлардағы жанр құрушылар және типоформа құрушылар туралы ;
  
• 
  журналистикадағы заманауи ақпараттық технологиялар туралы;
  
• 
  заманауи журналистикадағы кәсіби этикалық жағдай туралы.
  
• 
  білу:
  
• 
  бұқаралық ақпарат құралдарының типологиясын;
  
• 
  журналистиканың жанрларын;
  
• 
  журналистік мәтіннің ерекшеліктері мен құрылымдарын;
  
• 
  заманауи БАҚ-ғы тіл процесстерінің ерекшеліктерін.
  
• 
  жасап білу:
  
• 
  заманауи кезеңде БАҚ-ғы тілдің негізгі элементтерін табу;
  
• 
  БАҚ даму тенденцияларын табу және талдау;
  
• 
  журналистің әлеуметтік позициясын құру процессін талдау;
  
• 
  заманауи қоғамда БАҚ-ның жұмыс жасау ерекщеліктерін анықтау .
  

Берілген тақырыпты толықтай меңгеру үшін білім, бакалавриат уақытында оқытылғаннан алынған іскерліктер мен дағдылар міндетті түрде керек.

1. Қазақ журналистикасының тарихы.

2. Шетел журналистикасының тарихы.

3. БАҚ теориясы мен тәжірибесі.
3 Постреквизиттер

Пәнді оқытылғаннан алынатын білім, іскерлік пен дағдылар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет:

1. Конвергенттік журналистика.

2. БАҚ теориясы мен тәжірибесі.

3. Электрондық БАҚ.

4 Пәннің мазмұны

4.1 Пәннің тақырыптық жоспары

4.2 Пән тақырыптарының мазмұны

Негізінен баспасөзге, бүтіндей бұқаралық ақпарат құралдарына қатысты “қоғам өмірінің айнасы”, “саяси қызметтің қаруы”, “төртішші билік тұтқасы” деген айтылуы тегін емес. Егер БАҚ-тың соңғы оншақты жыл көлеміндегі бүкіл табиғатына, атқарған қызметіне зер сала қарасақ, жоғарыда айтылған баламалардың негізі бар екендігіне көз жеткізуге болады. Қоғамдағы саяси-ақпараттық, экономикалық, мәдени-рухани процестердегі БАҚ-тың қызметін талдауға, қазақстандық ақпараттық саясаттың қалыптасуы мен бүгінгі проблемалық мәселелеріне арналған немесе көпшілікке ұсынған К.С.Гаджиевтің “Политическая наука”, Я.Н.Засурскийдің “Основные понятия журналистики”, Е.П.Прохровтың “Введение в теорию журналист”, М.К.Барманқұловтың “Телевидение: деньги и власть”, Ғ.Ж. Ибраеваның “Политика и телевидение”, С.Қ. Қозыбаевтің “Крах и новые витки СМИ Казахстана в мировом коммуникативном пространстве”, А.С.Сарсенбаевтің “Становление демократической системи средств массовой информаций Республики Казахстана”, ғылыми-диссертациялық, публистикалық еңбектері бұл саладағы алғашқы құнды зерттеулердің қатарына жатады. Бұл ғалымдардың қай-қайсысы да БАҚ-тың қоғамдық саяси өміріміздегі алар орнын барынша білгірілікпен талдап, өз көзқарастарын білдіреді.

Жаһандану кең құлашын жайған XXI - ғасырда бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі мен оның алдында тұрған міндеттердің аумағы өсіп, неғұрлым жауапты бола бастады. Елдер мен халықтардың жақындасуына белсенді ықпал ете отырып, баспасөз, электронды бұқаралық ақпарат құралдары іскерлік пен мәдени ынтымақастықтың жаңа мүмкіндіктерін ғана ашып қана қоймай оны дамытудың түрлі жолдарын көрсетуге күш салуда.

Қазіргі Қазақстанның мәдени – ақпараттық негіздерін айқындау және саяси өмірдегі орны мен рөлін ашып көрсету болып табылады. Яғни, БАҚ-тың алға қойған мақсат-мүддесі мен позициясын анықтау керек. Мұның өзі сайып келгенде, саясат пен қоғам дамуына, елдік мүддеге қатысты болып келеді де, бұқаралық ақпарат құралдарының әр жерде өзіндік ерекшелігі болатынын жоққа шығармайды. Сонымен қатар Қазақстанның билік саласының бір бөлігі ретінде және БАҚ-сыз қоғамды елестету мүмкін емес екендігін көрсету.

Тәуелсіз Қазақстанның саяси өміріндегі БАҚ-тың алатын орны. Мысалы, саясаттанушы К.С.Гаджиев “...БАҚ-ы саясат пен шығармашылықтың синтезі ғана емес, ол “төртінші биліктің” басалқы элементі”- деп баға береді.

Сыртқы экономикалық саясатты талдауда бүкіл әлемдік шаруашылық ауқымындағы елдер қарастырылды. Дегенмен белгілі бір ұлттық ерекшеліктің мәнін ескергенде бәріне ортақ шараларды қабылдау қиынға түседі. Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық саясатына қазіргі таңда үлкен көңіл бөлінуде. Өйткені елдің сыртқы экономикалық саясаты бізді былайша айтқанда, әлемге танытады, еліміздің әлемдік сахнадағы орнын анықтайды. Яғни сыртқы экономикалық саясат Қазақстанның әлемде алатын орнын анықтайды. Бұл дегеніміз өте маңызды іс-шара болып табылады. Сыртқы экономикалық саясатың мәні, принциптері, мақсаттары көрсетілген. Қазақстанның сыртқы экономикалық саясаты мен әлемдік экономикадағы орны көрсетілген. Еліміздің сыртқы экономикалық саясаты даму үшін белгілі бір ұсыныстар тізбегі жасалған. Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық саясатының басты бағыттары көрсетілген. Сыртқы экономикалық саясаттың қазіргі таңда мәні өте ерекше. Өйткені біз сыртқы экономикалық саясат арқылы елімізді таныта аламыз, яғни еліміздің экономикалық потенциалын әлемдік аренада алатын орнын көрсете аламыз. Еліміз егемендік алғалы нарықтық заңдарға бейімделе бастадық. Нарықта бәсекесіз өмір сүру мүмкін емес. Сондықтан да бәсекелестердің арасында үздік болу қажет. Елдің сыртқы экономикалық саясаты, елдің экономикасын, әлеуметтік жағдайын, саясатын танытады. КСРО ыдыраған соң Қазақстанды көптеген ел дербес тәуелсіз мемлекет ретінде тани бастады. (Соның ішінде алғашқылардың бірі Түрік мемлекеті) Енді жас мемлекетке ішкі мәселелермен қатар сыртқы саясатты айқындаудың мәні зор болатын. Қазақстан Республикасы өзінің экономикалық, саяси және мәдени-әлеуметтік мәселелерін шешуде әлем мемлекеттерімен дербес экономикалық саясат жүргізе бастады.

БАҚ-тың құрылымы, қызметі, Қазақстандағы БАҚ-ң қалыптасу жолдары мен даму тенденциялары. Ал, мұның бәрі бір жағынан БАҚ-тың даму мүмкіндігін кеңейтеді, ол шын мәнінде саяси билікке ықпал ететін күшке айнала бастайды.

БАҚ-тың құрылымы, қызметі, Қазақстандағы БАҚ-ң қалыптасу жолдары мен даму тенденциялары. Ал, мұның бәрі бір жағынан БАҚ-тың даму мүмкіндігін кеңейтеді, ол шын мәнінде саяси билікке ықпал ететін күшке айнала бастайды.

Бұл жұмыста демократиялық ақпарат кеңістігін қалыптастыруына байланысты Қазақстандық және шетелдік авторлардың ғылыми жұмыстары мен елімізде өткен Еуразиялық медиа-форумдар материалдары және Елбасының халыққа жолдауларын, БАҚ туралы Заң және мақалалар мен деректерді және де белгілі саясатшылардың оқулықтарына сараптама жасау.

Экономикалық тақырыптарды жазатын журналистика мүлдем баяу дамуда. Себебі, білікті экономист мамандарды әлі күнге газетімізге тарта алмай келеміз. Экономикалық тақырыптарға жазатын бірен-саран ғана жур­налистер бар. Экономиканың бірнеше салалары бар. Мысалы, Қазақстандағы биржа, ақша, валюта, жерасты байлық мәселелері, олардың игерілуі, агроөнекәсіптің дамуы, инновациялық жобалардың мәселелері сияқты түрлі проблемалар кездеседі. Бізде аптасына бұл тақырып бір бет қана шығады. Сол бір бетте бәрін қырып, жазып тастағандай боламыз. Ал, қалған 99-ы не болса сол болсын. Экономикалық тақырыптарды оқырманға түсіндірмегеннен кейін, мемлекеттің де экономикасына елеулі зиян келіп жатыр, оның алдыға жылжымайтынының бір себебі де осында. Мысалы, тәуелсіздік алғалы бері 20 жыл болады. Ал, «20 жылдан бері отандық өндіріс неге дамымай жатыр?» дегенге журналистер жағынан орынды жауап жоқ. Оларға зерттеу жүргізіп, бизнестің, бизнесмендердің проблемаларын көтеретін болсақ, журналист сол тақырыпты көтеру арқылы мемлекеттің ілгерлеуіне атсалысқан болар еді. Біздің журналистерде қалай? Бұл сарын менің газетімде де бар. Бизнесмен бір нәрсе ұйымдастырып жатыр ма, яғни, ол пиарға кіреді, соған ақшасын төлеу керек. Яғни, біз оларға есігімізді тарс жабамыз, ақша берсе ғана ашамыз. Одан кім ұтылады? Бизнесмен ұтылады, журналист ұтылады, мемлекет ұтылады.

4.3 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны және тізімі

Өндірістік баспасөздің пайда болу себептері: экономикалық баспасөз талаптары.

Қайта құру кезеңіндегі газет беттерінде қозғалған негізгі тақырыптар. Мемлекет экономикасын басқарудағы сыни командалы-әкімшілік әдістемелер.

А.Аргановский, О.Лацис, Д.Валовойдың жарияланымдары: экономикалық мәселе сараптамасының ерекшеліктері.

Экономикалық дағдарыстың әлеуметтік-экономикалық себептері. Газет жарияланымдарының негізгі тақырыптары: бұрынғы экономикалық байланыстардың бұзылуына орай өндірістің құлдырауы, нарыққа көшуге дайындықтың болмауы, инфляцияның жоғарылауы және т.б.

Қазақстанның дағдарысқа қарсы бағдарламасы мен еліміздің экономикалық зайырлығын баспасөзде талқылау.

Баспасөз және жекешелендіру бойынша мемлекеттік бағдарламаның жүзеге асырылуы.

Салық саясаты және оныі баспасөзде көрініс табуының ерекшеліктері.

Мұнай-газ кешені және Қазақстаннан мұнай шығару мәселелері.

Қазақстанда әлеуметтік қатынастан нарықтық қатынасқа көшу кезіндегі агроөндірістік кешеннің жағдайы.

Экономикалық тақырыптарды жариялаудың тиімділігі. Қазіргі заман жағдайында экономикалық оайлауды қалыптастыру ерекшеліктері.

1. 
   Журналистиканың негізгі проблемалары.
   
2. 
   .Ауыспалы дүниедегі журналистика
   
3. 
   Қазіргі жағдайдағы журналист шығармашылығы.
   
4. 
   БАҚ-тың қазіргі аудиториясы.
   
5. 
   Мыңжылдықтар шебіндегі жаңаша ойлаудың проблемалары.
   
6. 
   Қазіргі қоғамдағы қоғамдық пікір қалыптастыру.
   
7. 
   Қазіргі заман бірлігіндегі журналистика принциптері.
   
8. 
   Формация ауысуы – баспасөз теориясының ауысуы.
   
9. 
   Қазіргі жағдайдағы публицистика жанрларының эволюциясы.
   
10. 
    Республика басылымдарындағы Public Relations проблемалары.
    
11. 
    Қазақстан журналистикасының этникалық проблемалары.
    
12. 
    Қазіргі жағдайдағы БАҚ-тың экономикалық күресте жеңіп шығуы
    
13. 
    Қазақстанның қазіргі газеттерінің тілі мен стилі.
    
14. 
    Журналист шығармашылығының психологиясы.
    
15. 
    БАҚ-тың психологиялық әсер етуінің әдіс-тәсілдері.
    
16. 
    Қазақстан журналистикасындағы авторитаризм белгілері және одан арылу жолдары.
    
17. 
    Қазіргі БАҚ-ғы бұрынғы кеңестік менталитет, артықшылықтары
    

18. 
    Қазақстан журналистикасының болашағы әлеуметтік жауапкершілік
    

19. 
    Қазақстан Республикасындағы журналистік білім, журналист кадрларын даярлаудың жолдарын жақсарту.
    
20. 
    Қазақстандық журналистика ғылымын дамытудың жолдары.
    
21. 
    Қазақстан журналистер Конгресі: өткізілуінің негізгі мерзімі,
    

22. 
    Әр түрлі шығармашылық бағыттағы журналистерге негізгі талаптар.
    
23. 
    Журналистік кәсіптік бірлестіктер: артықшылығы мен кемшілігі.
    
24. 
    Қазақстандағы журналистика ғылымын дамытудың негізгі кезеңдері
    

25. 
    Қазақстанның саяси журналистикасын дамытудың жолдары.
    
26. 
    Қазақстанның іскер журналистикасын дамытудың жолдары.
    
27. 
    Қазақстанның әлеуметтік журалистикасын дамытудың жолдары.
    
28. 
    Журналистикадағы жаңа жанрлық үлгілер.
    
29. 
    БАҚ-тың әр түрлі типтері қызметінің экономикалық проблемалары.
    
30. 
    Журналистика туралы Қазақстан ғалымдарының негізгі еңбектері.
    

1. 
   Назарбаев Н.А. Будущее Казахстана в идейной консолидации общества. – Алматы, 1993.
   
2. 
   Назарбаев Н.А. Критическое десятилетие. – Алматы, 2002.
   
3. 
   Засурский И.И. Масс медиа второй республики. – М.: Изд-во Моск.ун-та, 1999. – 272с.
   
4. 
   Основы творческой деятельности журналиста: Учебник для студентов вузов по спец. «Журналистика» / Ред. – сост. С.Г.Короносенко. – СПб.: Знание. СПбИВ ЭСАП, 2000. – 272 с.
   
5. 
   Методы журналистского творчества. Под ред. В.М.Горохова. – М.: Изд. Моск.ун-та, 1982. – 151с.
   
6. 
   Тертычный А.А. Жанры периодической печати. Учебное пособие. – М.: Аспект-Пресс, 2000. – 312с.
   
7. 
   Гаранина Н.С. Комментарий в тексте журналистского произвдения (редакторский аспект) // Вестник МГУ. Серия 10. Журналистика. – М. – 1999. - №6. – с.16-27.
   
8. 
   Рудник Ю.В. Прогнозирование в деловой прессе// Журналистика в 2000 году: реалии и прогнозы развития / Тезисы научно-практической конференции. – М.: МГУ, 2001. Ч4. – 21-22 с.
   
9. 
   Бухарцев Р.Г. Творческий потенциал журналиста. – Мысль, 1985. – 140с.
   
10. 
    Засорина Т., Федосова Н. Профессия – журналист. – Ростов н/Д: Изд. Феникс, 1999. – 320с.
    
11. 
    Лазутина Г.В. Познавательная деятельность журналиста. (Методологический аспект) // Проблемы современной советской печати Сб. Статей. – Свердловск: УрГУ, 1979. – 58-80 с.
    
12. 
    Свитич Л.Г., Ширяева А.А. Профессиональное развитие будущего журналиста. – М.: Изд. МГУ, 1989. – 223с.
    
13. 
    Дзялошинский И.М. Творческая индивидуальность в журналистике. – М.: Изд. МГУ, 1984. – 80с.
    
14. 
    Жақып Б. Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары., Алматы, 2004.
    

Қосымша

1. 
   Мезенцев М.Т. Публицистический прогноз. Пути развития. Типология. Методы. – Р/Д.: Ростовского ун-та, 1986. – 164с.
   
2. 
   Архипов А. Утверждение нового экономического мышления и задачи иеории преобразования и воспитания // РЭЖ. – 1997. - №8.
   
3. 
   Бляхман Л.С. Перестройка экономического мышления. – М.: Политиздат, 1990. – 271с.
   
4. 
   Конституция (Основной Закон) Республики Казахстан. Алматы// 1995 г.
   
5. 
   Назарбаев Н. А. Стратегия становления Казахстана как суверенного государства// Алма-Ата, 1991.
   
   
   

Мамандық жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

5В091000 «Журналистика»

мамандығының жұмыс оқу жоспарынан көшірме

«Қазақстан БАҚ-ын қалыптастырудағы саяси-экономикалық және әлеуметтік аспектілер» пән атауы

Оқу нысаны	Пәннің көп еңбекті қажет етуі				Семестр бойынша бақылау нысандары				Семестр	Семестр бойынша студенттердің жұмыс көлемі
	кре-дит-тер	академиялық сағат								кре дит тер	Аудиториялық сабақ (ак. сағат)				СӨЖ (ак. САғат)
		Бар-лығы	ауд	СӨЖ	емт	сын	КЖ-а	КЖ-с			бар- лығы	дәр	пр.	зерт	бар лығы	МӨЖ
МЖ-11н	2	150	30	120	1	-	-	-	3	2	120	15	15	-	-	120

Кафедра меңгерушісі ______ К.М. Алдабергенов 20____ж. «___» ________

(қолы)

жүктеу/скачать 203.39 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: