Реферат Тақырыбы: Қорғасын
жүктеу/скачать 55.25 Kb.
|
1 2
корхасын реферат 1|
«Қазақстан Республикасының Ғылым және Жоғары білім министрлігі» «С.Аманжолов атындағы Шығыс-Қазақстан университеті» IT және Жаратылыстану ғылымдары жоғары мектебі, Физика және технологиялар кафедрасы Реферат
Орындаған: Ядролық физика және атомдық энергетика 3-курс студенті Нұрқуат Жансерік Тексерген: Физика-математика ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор Ерболатұлы Досым Өскемен қаласы, 2022жыл. Мазмұны:
ІІ.Негізгі бөлім ---------------------------------------------3 2.1Қорғасынның табиғатта таралуы -------------------3 2.2 Қорғасынның “физикахимиялық қасиеттері . Қорғасын өндірісі -------5 2.3Қорғасын концентраттарын күйдірген кезде минералдар мен металлдардың тәртібі --------------------------------------------------------9 2.4. Агломерациялық машинаның жұмысы мен құрылғысы -----------------12 ІІІ.Қорытынды Қорғасын өндірісінің Қазақстандағы орны ------------------14 Пайдалынған әдебиеттер тізімі -----------------------------------------------------15 Кіріспе
Негізгі бөлім 2.1.Қорғасынның табиғатта таралуы Қорғасын металлургиясы біздің эрамызға дейін пайда болды. Мысалы Египетте алтын мен күміспен бір біздің эрамызға дейін 5-7 мың жыл бұрын пайда болды. Қорғасын рудадан алыну әдісі белгісіз және бірінші қорғасын кездейсоқ алынды деп есептеуге болады. Тас пен желден сақталынған оттың орнына, тотыққан қорғасын кені, жұмсақ металлды адам көрді және, ол өз алдына балқиды, кесіледі, соғылады. Адам онымен қызығып, қорғасынды жай отта балқытып, одан үлкен емес шұңқырларда(оларн өз алдынан тастан жасалынған)балқытты. Басында бұндай пештер табиғи тартумен жұмыс істеді,содан шлак болатын керекті температура алу үшін үрлеу әдісін үйренді.Осындай екі үрлеуіші бар үлкен емес шахта пештері бұдан 6 мың жыл бұрын жұмыс істеді. Ағаш, көмір осының отыны болды.Грецияда қорғасын жылтырауынан күмісті алғанда, сол өнімді қорғасын дейтін(қорғасын сульфиді). Алынған кен ұсақтандырылатын, байытылатын(жоқ түрі ағызылатын) және балқитын тауда ағаш көмірде күміс алу үшін қорғасынды қорғасын сыздыратын және қорғасын тотығынан металлқорғасынды алатын. Қорғасынды өндіретін негізгі мемлекеттер: АҚШ(26% жоғары жалпы өндірістен алғанда осы мемлекеттерде), Германия, Ұлыбритания, Жапеония,Франция, Австралия, Канада, Мексика, Италия, Бельгия, Оңтүстік Корея. Осы мемлекеттерде қорғасынның жалпы 50% екінші шикізаттан өндіріледі. ТМД елдерінде қорғасынның негізгі бөлігі Қазақстан Республикасының заводтарында өндіріледі(ОАО “Казцинк”, АО “ЛПК”, АО “ШСЗ”). Ресейде қорғасынды “Электроцинк” заводында өндіреді және ПО “Даль полиметалл”заводында. Ал Украинада “Укрцинк" заводында. Қорғасын заводтарында АО“ЛПК" және “Укрцинк” екіншілік қорғасын шикізаты өндіріледі, қалған заводтарда шихта негізінен кен шикізатынан тұрады.Кен шикізатынан басқа, шихтада қорғасын заводтарында ОАО “Казцинк”, АО “ШСЗ”, “Электроцинк” жартылай өнімді және мырыш, мыстың және т.б. өнімдердің қалдықтары, үйіндіден қож бен клинкердің, екіншілік шикізат пен тағы басқалардан тұрады.Қазіргі кезде қорғасын металлургиясында ғалымдар теория зерттеуімен және үрдіс практикасымен айналысуда. Оны металл өнеркәсібінде өндіріс әдістері қолданылады. Қорғасынды өндіру үшін кен және концентраттар, шикізат болып келеді. Соның ішінде қорғасыннан басқа қымбат металлдар бар. Олар: алтын, күміс, мыс, кадмий, қалайы, мышыяк,сурьма, висмут және тағы басқалар. Осы металлдардың барлығы кен полиметалл туған жерін қорғасынмен бірге жүреді. Қазіргі кездегі ғылымда қорғасын өнеркәсібін зерттеу және үлкен экономды әсерімен кешенді шикізатты қолдану әдістерін қазу болып келеді. Қорғасын халық шаруашылығында таза металл, балқытпа және басқа металлдар күйінде кездеседі. Электротехникалық өнеркәсібінде, соның ішінде аккумулятор дайындау және электрокабель мен балқытылатын предохранительдерді дайындау үшінжұмсақ қорғасын қолданылады. Одан басқа қорғасын металын құбыр және жайма ретінде қолданылады, ал олар қышқыл төзімділік аппаратураларда және қышқыл сымын дайындауда химия өнеркәсібінде қолданылады. Сынама талдауында қорғасынды қорғасын сынама ретінде қолданылады(ұсатқыш).Басқа металлдармен қорғасын балқытпа түрінде баббит маркасын дайындауында немесе оның ауыстыруларын және припойларын дайындауда Көптеген өнеркәсіп жүйесінде қолданылады.Қорғасын мен қалайы балқымасынан немесе соңғы ауыстыруымен Топографикалық балқытпа дайындалады. Кәдімгі оқтардың сыртын толтыру үшін Және аңшылардың ұсатқышын дайындау үшін қорғасынды әдейі балқытады.Қорғасынның басқа металлдармен оңай балқыта алатындығынан Температурамен балқыту балқымасын алуға болады. Висмут, қалайы, қорғасын,Кадмий компоненттердің қатынасынан балқыту температурасы 60-300(С дейін балқытпа алынады.Қорғасынның а, в, ү – рентген сәулелерін өткізбеу қабілеттілігі Бар. Қорғасын этил бензинінде антидетонатор түрінде қолданылады.Басқа элементтер химия қосылыс сияқты қорғасын краска түрінде қолданылады. Мысалы, қорғасын тұз көмірқышқыл негізінде, бір немесе мырыш Оксидімен қосылған қорғасын ағартқышы – краска түрінде қолданылады.Қорғасын суриг (РЫЗ304) – темір төбелерін және слесарь жұмыстарын краскілейтін краска.Уксус қышқыл қорғасын (РЬ(СНЗСОО)З) – медицинада қолданылады [2]. 2. 2 Қорғасынның “физикахимиялық қасиеттері. Қорғасын өндірісі . Қорғасын – көгілдір-сұр түсті металл, оның сынған жері металлдық жылтырауы күшті.Қатты қорғасынның салмағы – 11,273-11,48гсмз, сұйық қорғасынның –327,4(С -10,686гсм3-тан 850(С -10,078гсмз3 дейін.Қорғасынның балқыту температурасы – 327,4(С Қайнау температурасы – 1745(С500-550 С) қатты қызғанда қорғасынның жоғалуы көрінеді. Температураны Үлкейткенде пар серпімділігі де үлкееді және 1745 С 103 Па құрайды.Қорғасынның ұшқыштығынан және оның қосылыстарынан металлургиялық .Өндірісте жоғалымдар саны үлкееді. Бұл шаңтұту жүйесін жақсы қабылдайды.Кейбір қоспалар (мышмяк, сурьма) қорғасынның ұшқыштылығын көтереді.Қорғасын – жылу мен электричествоның бағыттауышы нашар. Егер жылу және электробағыттауыштың күмісін 100-ге деп алсақ, онда жылу өткізу қорғасынның 8,5-н құрайды, ал электр өткізу – 10,7.Барлық ауыр металлдардың ішінен қорғасын ең жұмсағы. Сурьма, мышьяк,Сілі қоспалары қорғасынның қаттылығын күшейтеді.Қорғасын – Менделеев таблицасының 4 тобының элементі. Реттік нөмірі -82. Атомдық салмағы – 207,21. Валенттілігі – 2 және 4. Құрғақ ауада қорғасын өзгермейді. Ылғал және көмірқышқыл газы бар ауада қорғасын бұзылады, Рb20 мала тотығу қабыршығымен қапталып, содан соң негізгі карбонатқа айналады.Ұзақ жылытылған қорғасын Балқымасы ауада 330С-450С дейін Қорғасын Тотығы үштік тотығына айналады. 450-470 С дейін интервалында сурик , сол сияқты температура көтерілгенде бөлінеді.Кислород болған кезде қорғасын сумен әрекет жасайды, ол көп уақытта әрекеттесе қопсымалылық гидрат түзеді .Тұз және күкірт қышқылы қорғасынның үстіңгі жағына ғана әсер етеді,өйткені түзілген сульфат пен хлорид ерімейді және металлды қышқыл әрекетінен қорғайды. Концентраттырылған күкірт қышқылы 200С температурасында қорғасынды ерітеді. Қорғасынды ең күшті ерітетін – азот қышқылы .Қорғасынның пары және қоспалары улы. Қорғасынның оксидтері силикаттары және ферриттері оңа балқытылады.Қорғасынның силикаты және ферриты - ұшпайтын қоспалар. Олар балқытылған кезде ағу балқымасын құрайды. Ферриттер балқиды, егер оның құрамында 800-1250 С дейін темір болса.Қорғасынның қышқыл қосылыстары мен сульфид әрекеттессе, онда металикалық қорғасын пайда болады. Қорғасынның сульфиді берікті емес қосылыс. Металлдар қатарымен әрекеттессе, қорғасын пайда болады. Бұл қасиет есептеледі, егер шахта балқымасы қорғасын агломераты және қорғасынның мыссыздануы. Қорғасынды 2 жолмен алуға болады: пирометаллургиялық және гидрометаллургиялық. Пирометаллургия - металлдың алыну мен тазарту үрдісінің қосындысы және металл балқымасының жоғары температурада өтуі.Гидрометаллургия - жоғары температурада өтетін металл алудың сулы үрдісінің қосындысы. Гидрометаллургия әдісінде әр түрлі ерітінділерде қорғасын қосылысының ерітінділеуі қолданылады. Алынған ерітінділерден,қоспалардан тазартылғаннан кейін қорғасынды қандай да бір әдіспен бөліп алады. Қолдану өнеркәсібінде арзан таңдаудың қиындығынан және қорғасын қоспасының жақсы ерітіндісіне бұл әдіс алынған жоқ. Пирометаллургиялық жолмен концентраттың қорғасынның алынуы 3 әдіспен жүреді: 1. отырғызу балқымасы; 2. реакциялық балқымасы; 3. қалпына келу балқымасы, алдын-ала концентраттың күйдірілуі мен күйежентігуі [3]. Елімізде кеңінен қолданылатын қорғасын бүгінде үлкен сұранысқа ие.Тіпті оның қолданылмайтын жері жоқ десе де болғандай. Бағалы металдың Рентген сәулесін өткізбейтін артықшылығының арқасында оны медициналық құрал Жабдықтар жасауға кеңінен пайдаланады. Аккумулятор мен электрокабельдер Жасап шығаруда да таптырмайды. Әскери салаға да ең қажеттісі – осы қорғасын.Бүгінде табиғат байлығының мол қоры еліміздің үш өңірінде – оңтүстіктегі: Қаратауда Шығыс Қазақстан және Қарағанды облыстарында бар.Бұрынғы Кеңес Одағы елдерінің ішінде қорғасынның мол қоры бары – тек Қазақстан ғана. Әлемдегі қорғасын өндіретін ірі елдер – АҚШ, Германия, Ұлыбритания, Жапония, Оңтүстік Кореямен тайталаса алмаса да, ішкі нарықты Толық қамтуға қауқары жетеді.Қазіргі таңда еліміздегі екі өндіріс орны - Өскемендегі қорғасын-мырыш комбинаты мен Шымкент қорғасын зауыты сұранысты қанағаттандырып отыр.Тұрмысқа қажетті бұйымдар жасауға таптырмайтын таза металдың қоры 30 жылдары-ақ белгілі болған. Геолог ғалымдар Ашысай полиметалл кенішіндегі мол қорды анықтаған соң, Шымкент қорғасын зауыты салынды. Ұлы Отан соғысы жылдары жауға атылған әр он оқтың тоғызы осы қорғасын зауытында дайындалған екен. Қарқынды жұмыс істеген зауыт тоқырау жылдары жүрісінен жаңыла бастаған-тын. Алып кәсіпорынды сақтап қалудың өзі оңайға соққан жоқ. Әу баста зауытқа иелік етуді қолға алған Оңтүстік полиметалл ӨК АҚ істі ілгерілетуге бар күшін салған еді. Алайда бір тоқтап, бір іске қосылып, жұмысшыларының жалақысын төлей алмай, әбігерге түсті. Кейіннен Қазақмыс Корпорациясымен келіссөз жүргізілді. Сөйтіп, зауыт дүние-мүлкінің 70 Пайызына иелі ету құқығы А-мега трейдинг ЖШС-ға жүктелді. Осылайша, Тамыры суалып бара жатқан өндіріске қайтадан жан біте бастады. Бүгінде Кәсіпорын С-1 маркалы жоғары сапалы қорғасын өндіруде. Отандық өнім Әлемдегі ең таза өнімдердің эталоны ретінде Лондон биржасында сақтаулы. Әрі Әрдайым үлкен сұранысқа ие. Сапа мәселесі әрдайым бірінші орында тұрады.Сұранысқа ие металдан бөлек, мұнда металды висмут, доре балқымасын, рений Және мыс өнімдерін дайындаумен Айналысады. Бұл өнімдердің барлығы да Мемлекеттік стандартқа сай. Кезінде қорғасын зауыты аймағында тұратын Тұрғындар оның зияндылығы туралы. Шу шығарып, әбігерге түсіретін. Бүгінде бұл мәселе біршама шешімін тапты. Зауыттағы арнайы зертхана шаң-тозаңды анықтайтын арнаулы бөлім ашқан. Қоршаған ортаға зиянды қалдықтар ұшпас үшін өндірісте қолданылатын тозаң тұтқыш сүзгілер түгелдей ауыстырылып, заманауи құрылғыларға қол жеткізілді. Оған зауыт үлкен қаражат жұмсап отыр. Дегенмен қорғасын зауытының қоршаған ортаға зияндылығы еш уақытта да күн тәртібінен түспейтін тәрізді. Былтыр Қоршаған ортаны қорғау министрлігі тарапынан үш рет тексеру жүргізілді. Министрлік өкілдерінің айтуынша, қорғасын зауытынан шыққан зиянды түтін енді қала тұрғындарының денсаулығына өз зардабын тигізбейтін болады. Өйткені кәсіпорында орнатылғаны жаңа сүзгішті қондырғылар қаланы қорғасын шаңынан қорғайды. Алайда министрліктегілер бұл өндіріс қала тұрғындары үшін толығымен қауіпсіз деп айтуға әлі ерте деп санайды. Қазіргі таңда комиссияның анықтамасы бойынша белгіленген сегіз тапсырманың жетеуі орындалған. Азия құрлығының таулы қыратты аймақтарында түсті металдардың, алмастың ірі кен орындары бар. Австралияда Тусті Металлургия Өнеркәсібі қорғасын, Мырыш, мыс, алтын, күміс кен орындары аясында дамыған. Африка құрлығы Бойынша кобальт пен мыстың аса ірі қоры Замбия мен Конгода, алмас, платина, Алтын кендері Оңт. Африка Республикасында, уран Нигерия мен Намибия жерінде Орналасқан.Америка құрлығында түсті металдардың бай қоры түсті металлургияның Дамуына айтарлықтай септігін тигізді. Мұнда Чили мыс белдеуі (Анд мыс белдеу), Чили, Перу Мексика аумағынан өтіп, Солт. Америка кордильерасымен жалғасып жатыр, осыған орай ірі. монополистік компаниялар (Анаконда, Кеннеконт, Коппер, Нью Верде) жұмыс істейді. Еуропа құрлығында түсті және сирек металдардың бай қоры Орал, Батыс Еуропа, Кавказ және Скандинавия өңірлерінде Түсті Металлургия Өнеркәсібінің дамуына жол ашты. Қазақстан Республикасында Түсті Металлургия Өнеркәсібі ұлттық шаруашылықтың жетекші салаларының бірі. Республика аумағында түсті металдар өндіру ерте заманнан ақ пайда болған. 3 мың жылдан астам уақыт бұрын Атасу маңында мыс қорытатын пештер болған, ал Алтай тауларында қорғасын, күміс кендерінің қазылған орындары көп кездеседі. Жоңғар Алатауының теріскейінде - Текеліде кен қазылған, мұның өзі сол кездері жергілікті тайпалардың түсті металдар өндірісімен айналысқанын дәлелдейді. Қазақстанда 19 ғасырдан бастап кен зауыттары жұмыс істей бастады. Осы ғасырдың аяқ кезінде кен орындарын молынан игеру мақсатымен күрделі қаржысы бар түрлі қоғамдар құрыла бастады. 1858 ж. күміс, қорғасын кендеріне негізделген Николаевск зауыты іске қосылды. 18989 ж. өнеркәсіптік қоғам үлгісіндегі Воскресенск кен зауыты құрылды. 20 ғ-дың 20-жылдары Жезқазған, Нілді (Успенск), Риддер кен орындары мен зауыттары өнім бере бастады.1921 ж. Риддер кенішінде алғашқы кен өнімі берілсе, 1927 ж. тұңғыш қорғасын алынды. Сол жылдары Қарсақпай мыс қорыту зауыты да қайтадан іске қосылды. Бұл кезеңде түсті өнімдерін шығару қарқын алды:1928 ж. 7,3 мың мыс кентасы өндіріліп, оның көлемі 1932 ж. 147,5 мың тоннаға өсті, ал жалпы өнім 26,2 млн. сомға жетті.1937 ж. республикада Түсті Металлургия Өнеркәсібі саласы бойынша 20ірі кәсіпорын жұмыс істеді. Олардың қатарында Шымкент қорғасын зауыты, Ашысай полиметалл және Лениногор комбинаттары болды. Соғыс жылдары Қазақстанның Түсті Металлургия Өнеркәсібі саласы майдан арсеналдарының біріне айналды.Осы кезеңде 25 кеніш, шахта, кенжарма, 11 байыту фабрикасының жаңа құрылыстары жүргізілді, сонымен қатар республика аумағына КСРО-ның еур.бөлігінен көшірілген әр түрлі 150 кәсіпорын орналастырылып, Қазақстанның Тусті Металлургия Өнеркәсібі қуатты өндіріске айналды. Бұл кезеңде Мырғалымсай-Березовск кеніштері алғашқы өнімдерін берсе, Текел Қорғасынмырыш комб-ның 1-кезегі пайдалануға берілді, Белоусовск және Березовск Байыту комб-тары іске қосылды. 1943 ж. Ақшатау вольфрам комб. Өнім бере Бастады. Шымкент қорғасын з-тының қуаты едәуір ұлғайтылды. Қазақстанда Соғыс жылдары жауға атылған 100 оқтың 86-сы Қазақстан металынан құйылды. 1955 ж. қызыл мыс қорыту 3,1 есе, тазартылған қорғасын өндіру 5,9 есе өсті. Қазақстанның Түсті Металлургия Өнеркәсібінде озық технологиялық үдерістер Мен жаңа техника түрлерін игеріп, өндіріске енгізу кеңінен қолға алынды. 1965 ж. Мырғалымсай кенішінің кеншілері көлбей үңгілеу бойынша шыңтасты 10 М2 кеңдікте тік жарып, 1237,6 м жерді 31 күнде үңгіп шығып, рекорд жасады. Ал өскемен қорғасын-мырыш комбинатында мырыш .Концентраттарын “қайнаған қабатта” күйдіру әдісін игеру жабдықтардың жұмыс өндірімділігін 3-4есе Өсірді.Жалпы жер асты жұмыстарында өздігінен жүретін жоғары өндірімді жабдықтар кеңінен пайдаланыла бастады. 9-бесжылдық кезінде түсті металлургия саласында жаңа техниканы енгізу жөнінде 500-ден астам өте Маңызды шаралар жүзеге асырылып, өндіріске жұмсалатын шығын көлемі 75 млн.Сомға кемітілсе, еңбек өнімділігі 7,5%-ға өсті. Осы жылдары кешенді түрде Механикаландырылған цехтар саны 5,7 есе көбейіп, автоматты басқару жүйесінің алуан түрі молынан пайдаланылды, 50-ден астам автоматтандырылған Телімдер жұмыс істеді. Қазіргі таңда Қазақстанның Түсті Металлургия Өнеркәсібі 50-ге жуық түсті, сирек, асыл металдар өндіреді осы металдардың Негізінде 70-ке жуық бұйым түрлерін шығарады, олар шетелдерде жоғары сұранысқа ие және әлемнің 30-дан астам еліне экспортқа шығарылады. Түсті металлургия құрылымының 47%-ы қорғасын-мырыш, 30%-ы мыс, 8%-дайы алюминий өнеркәсібінің үлесіне тиеді, ал 15%-ы басқа салалардың (алтын өнеркәсібінің, титан-магний, вольфрам, молибден, сирек металдар өнеркәсібінің) үлесінде. Қорғасын-мырыш өнеркәсібі Шығыс, Оңт. және Орт. Қазақстанда мыс (Орт. және Шығыс Қазақстанда орналасқан. Алтайдағы металлург. қайта өңдеу кәсіпорындарының екеуі өскемен қорғасын-мырыш комбнда. Металлургия зауыттарын кентаспен және концентраттармен қамтамасызететін 8 кен байыту комбинаты - Ашысай полиметал комбинаты (Кентау), Шалқия кеніші (Қызылорда облысы), Шығыс Қазақстан мыс-хим., Зырянов қорғасын, Ертіс полиметалл комбинаттары(Шығыс Қазақстан облысы) Жәйрем және Қарағайлы кен байыту комбинаттары (Қарағанды облысы), Текелі қорғасын-мырыш комбинаттары (Алматы облысы) жұмыс істейді. Мыс өндіретін, қорытатын Кәсіпорындар Орталық және Шығыс Қазақстанда шоғырландырылған [4]. 2.3. Күйдірудң агломерациялық мақсаты сульфидті қорғасынды концентраттар қорғасынның сульфидті минералынан,Сондай-ақ минералдың жоқ түрінен құралады. Оның ішінде кейбір жағдайда, үлкен көлемде мышьякты және сурьмакты минералдардың кіргізілуі. Күйдіру агломирациясын жасағанда, сульфидті, мышьякты, сурьмакты металл қосылыстары Оксидке, силикатқа және ферритқа айналады.Полиметаллды кендердің байыту өнімі қорғасын сульфид Концентраты болып Табылады. Байытылған кезде бұндай кендер минералды кендерде болатын бөліну Мүмкіндігі үшін өте нәзік ұнтақтауға негізделген. Сондықтан қорғасын концентраты, байыту фабрикасынан алынған, өте ұсақ материал болып келеді Және оның жеке бөліктері миллиметр бөлігін құрайды. Бұндай материалды шахта Пешінде балқытуға болмайды, өйткені оның газ өткізуі нашар және керек кезде Ауа режимін де материалдың негізгі бөлігі өлшенген жағдайдағы газды ағынға Өткізеді және пештен шығарылып, шаң ұстайтын жүйеге апарып балқытылады.Қорғасын концентрат ұнтағын, күйдірілгенді балқыту, қайта бейне беру Пішінде болмайды, өйткені бұл қорғасынның газбен және қожбен болуын үлкен Жоғалымдарға әкеледі.Сондықтан қорғасын концентратының күйдіру тотығуын Жүргізгенде күйдіру Процесін материал бөлігін ішінде : күкірт, мышьяк, сурьма(соңғысын газды Фазаға әкеліп) бар болғанда болады.Агломерат күйінде күйдірілген өнім алу қиын, агрегат жұмысын таңдалып.Алынған режимінде құру керек. Оның ішінде қорғасын концентратының күйдіру агломерация үрдісі болады. Шихта агломерациясы алынды деп есептелінеді. Егер оның цементтендірілген бөліктері қорғасынның силикат және феррит Балқымасынан түрлендірілсе. Шихтаның толық балқытылуы қауіпті немесе зиян, Өйткені шахта пешіндегі келесі балқымада шихтаның бөліктері жеткілікті Кеуектілігі болмайды, сондықтан осы бөліктері ішінде қайта құру үрдісі өте Баяу жүреді, бұл қожбен болған Қорғасынның жоғалымдарына әкеледі.Қорғасын агломератының күйдіру агломерациясын алғанда келесі сұраныстар болады: 1.Агломерат берікті болу керек; 2.Кеуектілік жақсы болу керек; 3.Аз күкірт болу керек, егер оны агломератта қалдырмаса, балқыту кезінде штейнді шығуын қамтамасыз ету кезінде ғана; 4.Шахта балқыту үшін химиялық құрамының есептелуі сәйкес келу керек. Қорғасын концентратын күйдіру агломерациясын жүргізу кезінде негізгі және маңызды операция химиялық құрамға және іріліі бойынша шихтаны Дайындау, операцияның жақсы дайындалуы күйжентек машиналардың жұмысына және шихта пешіне байланысты.Қорғасын концентраттарын күйдірген кезінде минералдар мен металлдардың тәртібі [5]. Галленит – жоғары температурада қарқынды буланады, ұшырайды, будың Будың серпімділігі температураға байланысты. Температ850 940 980 995 1005 1220 1281.Давление266 798 1715,7 2261 2660 53200 101080.Галленит күйдіру кезінде басқару. Бойынша өте бәсең диссоцацияланады.Диссоциация жеңілдігі.Температураға тәуелді Температура, (С 700 900 1000 Давление, Па 0,01 1,4 16,80. Галленит ауа кислороды бар кезінде жылыту жасағанда, қышқылданады мынадай реакция бойынша:1700С Жақсы ара қатынаста қабылданатын заттар бұл реакцияда 550(С ақырға Дейін оңға кетеді, өйткені күкірт андигидридтітң қысымы атмосфералық қысымға Тең болғанда тепе-теңдік қойылмайды. Қорғасынның сульфид және сульфат қатынасының әсерінен металлды қорғасын алынады:1700С Бұл реакция күйдіру температурасында тепе-теңдікке жетеді.Металлды қорғасынды күйдіргенде, қорғасын сульфиді оксидімен әрекеттескендегісін алады:Күйдіру температурасында және атмосфераға жететін реакция үшін күкірт Ангидриді тепе-теңдігінің қысымы болады.Алынған қорғасын қайтадан.Қорғасын тотығына тотығады, ауа оттегісі.Сияқты, сульфиді меноксидінің химиялық әрекеті, мысалы:Агломератта әрқашан металлдыmҚорғасын бар. Кремнцеммен жұтаңдануы және агломераттың қорғасынмен Байытылуы оның санын өсіреді. Сульфат – жоғары температурада орнықты емес қосынды, соңғы жағдайда Қорғасын оксиді алынады. Концентраттың кейбір компоненттері қорғасын сульфатымен әсерге түсіп, бөлінүге ұшырайды: Қорғасын сульфатында агломерат көп болмайды.Церуссит, концентратында бар күйдіру кезінде реакцияны диссоциациялайды: Глет (РbО) қатты қышқыл болып келеді, ол өзінің оттегісін басқа заттарға оңай береді, мысалы: Агломераттағы қорғасын тотығының негізгі бөлігі Кремнеземмен әсерге түседі, одан қорғасын силикатын түзеді:Бұл пайдалы үрдіс: қорғасын силикаты жеңіл балқытылады, олар шихтаның Микротүйіршігін дымқылдатады және күйежентектейді және бөліктейді. Оған Қарамастан қорғасынның Ұшқыштығы азаяды. Қорғасын және темірдің оксиді күйдіру кезінде қорғасын ферритін түзеді: Қорғасын тотығуының бу серпімділігі төмендейді және ұшқыштылығы да Төмендейді. Темір концентратта Ғе52 пириті түрінде кездеседі немесе Ғеп5п“1 пирротині. Пирит қыздырылғанда диссоциациялайды: Пиротиндер – троилитте (Ғе5) күкірттің қатты ерітіндісі, келесідей диссоциацияланады: Темір сульфиді атмосфера тотығында сульфатқа дейін.Тотығады, олар оксидке дейін бөлінеді. Бұлардың қосылыстары мынадай болады: Күкірт. Газды оттегісінде және күйдірілген кезде темір сульфиді мына.Реакциялар бойынша тотығады: Жоғары темір оксидтері оның сульфидімен өзара мына реакция бойынша.Әрекеттеседі:Күйдіру өнімдерінде негізінде үштік және төрттік тотығуы жүреді, темір сульфаты бар.Мыс халькозин – Си25 концентратында бар, ковеллин – Си5, халькопирит –Халькопирит 550(С дейін қыздырылғанда ауа өткізбей-ақ диссоциациялау.Реакциясы:Мыс сульфиді төмен температурада сульфатқа дейін тотығады: Мыс сульфаты 700(С мыс оксидіне дейін диссоциацияланады, соңғысы шала тотығуға дейін:Күйдіру температурасындағы мыс сульфидінің тотығуы қосынды реакциясы:Мырыш сульфиді – сфалерит күйінде кездеседі, оның тығыздығы мен Күйдіруі қиын болып келеді: Мырыштың сульфиді және оксиді қатынастарынан агломерат алынады,Күйдіру тәсіліне байланысты. Мырыш оксиді темір және кремний оксидімен Бірге ферриттер және силикаттар түзеді.Мышмяк арсенопирит (ҒеАв5) және аурипигмент (А5253) концентрат Түрінде Кездеседі. Арсенопирит қыздырылғанда мына мына реакциямен диссоциацияланады: Мышыяк ұшып және тотығып кетеді: Тотығу ортасында реакция жүре береді: Мышмяктың ұш тотығуы – ұшқыш қосылыс. Оның бөлігі 5 тотығуға дейін (А5205) тотығады – қосылыс ұшқыш, соңғысы металлмен тотығып, мышьяктыңТұзды қышқылын түзеді: Металлдың арсеназты орнықты қосылыс, өйткені мышьяк агломератта осы қосылыс түрінде кездеседі.Сурьма – буланжерит (3Рр55р253) және стибнит (50353) түрінде кездеседі. Стибниттің тәртібі аурипиригменттің тәртібіне ұқсас, бірақ Сурьманың үштік қышқылы үштік қосылыс болып келеді. Сурыманың ангидриді (5Һ2 05) қорғасын тотығы антимонатын – сурьма тұз Қышқылын түзеді: Кадмий – гренокит (Са45) түрінде кездеседі, күйдіргенде кадмий оксиді түзіледі, ол 1000(С температурада ұшып кетеді, сондықтан кадмийдің көп Бөлігі шаңға айналып кетеді. Күміс – қорғасын концентраттарының кәдімгі жолдасы, аргентит (А025) Түрінде кездеседі, 605(С Температурасында балқиды және мына реакция бойынша Тотығады: Күмістің сульфаты газда күкірт ангидридінің үлкен көлемінде мына реакция бойынша алынады: Күмістің сульфаты мына реакция бойынша диссоциацияланады:Соның күміс агломератта сульфид, сульфат және бос металл түрінде кездеседі.Алтын - концентратта металл түрінде кездеседі және күйдіргенде өзгермейді [6]. 2.4 Агломерациялық машинаның жұмысы мен құрылғысы.Ежелгі заманда қорғасын сульфид концентраттарының күйдіру тотығуынтұрып қалған үймелерде жүзеге асыратын. Өткен ғасырда және ХХғасырдың басында қорғасын материалдардың күйжентектелуі мен қождыңкүйдірілуін бейне көрсету пешінде өңделді. Ұнтаққа дейін күйдірілуі 500-600(С температурасында өңделді, күйжентектелуге дейін 800-900(С және қожға дейін 1000-1100(С. Соңғы жағдайда бүкіл шихта металлдың сульфидіне тотыққаннан кейін және бөліктерге бөлініп, толығымен балқытылатын, сосын пешке жіберіліп қара қорғасынға балқытылады.Бейне көрсету пешіндегі күйдірудің кемшіліктері: Пештер үлкен орын алады; Өнімдердің төменділігі; Отынның үлкен шығыны(материалдың салмағынан 20-20%); Қол жұмысының көптілігі және жұмыс жағдайының қиындылығы; 5. Қорғасынның үлкен шығын және күмістің ұшуы арқылы азаюы. Концентраттың күйдірілуі мен күйжентектелуінің жаңа әдісі қолданылды, Бұл әдіс күйдірудің және газүрлеуіш деген жаңа ат алды. Соңғысының мәні келесідей анықталады: әктаспен ұсақталған қорғасын концентраты бейне көрсету пешінде бөлікті күйдіруіне қауіптендірілді, содан кейін ол дымқылданып, шойын және болат қазандарда ауамен үрленді, ол үрлену келесі Ретпен жүреді: қазандағы оттыққа әктас қабаты себіледі, шепасы жанып, одан Кейін кокс және дымқыл шихтамен себіледі. Содан газүрлеу өткізіледі. Жаңа шихтаны сала отырып, күйдіріп, қазанның толтыруына шейін. Бұл 6 сағат Көлемінде өткізіледі. Содан кейін 1,5-2 сағатта үрлеу өткізіліп түсіріледі.Күйдіру дәрежесі – 1,3%. Қайтару 15-20% пайда болады. Күкірт сулбфидінің Мәні; шығын материалда 8-9% болу керек. Бұл әдістің мынадай кемшіліктеріБар: Үрдістің қайталануы; Шихтаның жоғарғы қабатындағы агломерат сапасы нашар; Қиын механизацияланатын операциялардың қатары. Қазіргі кезде әлемдегі заводтардың көбісі бұл әдісті қолданады. Агломерациялық машиналарда қорғасын концентратының күйдіру күйжентектелуі әр түрлі Технологиялық схемамен өткізіледі: 1. Екі сатылық күйдіру;Қазақстан заводтарындағы газүрлеу агломашинасына кіру: Қорғасын шихтасында агломерациялық күйдіру барлық сатыда шихтаның Дайындалуы өте қатал жүргізіледі және оның құрамында күкірттің, дымқылдықтың болуы; Шихтаға коксик қосу керек және қыздыру орталығы 1000-1100(С болу Коксикті қосқанда агломератта күкірт азаяды, қажет агломерат шығады, агломераттың сапасы күшті болады; Шихтаны күйдіргенде қорғасын көп болу керек, өйткені қорғасын Металлының камерадан газ үрлегенде күйдіріледі. Газ күйдіру рекциркуляциясын жасау оңай; Оттық пен шихтаны күйдіргенде, оның қызмет жасау уақыты ұзарады; Газүрлеу камераны шаңнан тазарту керек емес. Газүрлеу ауасымен бірге агломерациялық машиналар шихта қабатынан өткенде былай жұмыс істейді. Желдеткіші бар шихта қабаты полет астындағы.Камераға ауа кіреді. Агломашинадағы бұл жұмыс істейтін тармақ газ күйдірЖиынымен және цехтағы жұмыс істеу жағдайы жақсы санитария құруымен қамтамасыздандырылған. Жабу астындағы жазық екіге бөлінген: бай газбен және Кедей газбен. Бай газданған зонада 9 газүрлеу камера бар, оның ауасы жеке Желдеткішке 3-4 кПа қысыммен түседі, ал кедей газ зонасында 6 Газүрлеу камера бар, оларда жеке желдеткіштер бар. Бай газдар 5-7% бар ангидрид Күкірті мен күкірт қышқыл өніміне өтеді. Онда 55-60% күкіртке өтеді, ал өз Алдына шихта құрамында. Кедей газдар ангидрид қышқылы 2-2,5% 9 газүрлеу Камераға қайтарылады немесе 450-500(С 80(С дейін ауып, қол фильтріне шаң Ұстау үшін апарып атмосфераға тастайды [7]. жүктеу/скачать 55.25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2