Реферат тақырыбы: Орындаған

жүктеу/скачать 135.85 Kb.

Дата	03.03.2020
өлшемі	135.85 Kb.
	#448070
түрі	Реферат

Биохимия В1

РЕФЕРАТ
РР, В 6, В 5 , В 1
Биохимиялық химия – Алматы: Қайнар , 1992. 384 б Кіріспе

Қазақстан Республикасының

Ауыл шаруашылық министрлігі

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті

________________________________________ кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: _______________________________________

Орындаған:____________________

Тексерген:_____________________

Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім

2.1 Суда еритін витаминдер

2.2 В₁,В₂, РР, В_6,В₅, В₁₂ ,Р, U витаминдері

2.3 Пантотен қышқылы , Биотин , Инозит , Пангам қышқылы

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Биохимиялық химия – Алматы: Қайнар , 1992. 384 б

Кіріспе

Витаминдер дегеніміз – азық- түлік өнімдерінде , жем-шөпте шағын мөлшерде кездесетін , ал адам мен жануарлар организмдерінде бірқалыпты тіршілік үшін өте қажет төменгі молекулалы органикалық заттар .

Суда еритін витаминдер өте көп . Оларға: В витаминдер тобы , С, Р витаминдері , инозит жатады . В витаминдер тобына 15-тен астам зат кіреді , олардың бәрінің молекуласында азот бар . В витаминдер тобына жататындар: В₁ , В₂, В₃ , В₅ (РР) , В₆ , В₁₂ , Вс , В₁₅ витаминдері және басқалары .

В₁ витаминдері (тимин , антинериттік витамин , анервин )

1991 жылы К. Функ күріш кебегінен бөліп алған және бери-бери ауруына емдеп жазатын препарат әртүрлі заттардың қоспасы екенін анықтады . Сол қоспанын ішінеде В1 витаминіде бар екен . В₁ витамині 1926 жылы (Янсен) кристал түрінде бөлініп алынды , ал оның құрлымы 1993 жылы анықталды ( Р. Вильямс )

Химиялық құрлымы және қасиеттері . Пиримидин және тиазол сақинасы В1 витамині молекуласының негізін құрады . Ол екі сақина метилен тобы (-СН₂) арқылы байланысады .

В1 витамині молекуласында күкірттің және амин тобының болуы оны тиамин деп атауға негіз болды .

Тимин – ақ түсті өатты зат , суда және этил спиртінде оңай ериді . Хлороформда ,бензолда , ацетонда ерімейді . Тимин қышқылы ортада тұрақты болады , оның судағы ертіндісінің реакциясын бар .

Биологиялық қызметі . Тимин кофермент тимин-пирофосфаттың құрамына кіреді , тиаминпирофосфат дегеніміз үш ферметтің - пируватдегидрогеназаның α-кетоглутаратдегидрогеназаның және транскетолазаның простетикалық тобы . Бұл ферменттер кетоқышқылдардың декарбоксильденуіне қатысады .

Авитаминоз. В₁–авитаминоз дерті кезінеде миға және қанға кетоқышықылы жиналады , ол нерв тармақтарының ісіндіріп ауыртады , денеі құрыстырып-тырыстырады , параличке , сал ауруына ұшыратады . Бұүдан өзге жүрек системасының зақымдауы байқалады – жүректің соғуы жиілейді және жүрек бұлшық еттері ұлғайып гипертрофияға ұшырайды .

В₁-авитаминозы кезінде қарында және ішекте сөл бөліну нашарлайды , асқазан қабырғасында тұз қышқылының түзілуі тоқтатылады . Салдарынан асқа деген тәбет жойылады . Организмдерге осы аталған жайсыз өзгерістер онда ТПФ коферметтің активті тобы тиаминнің жеткіліксіздігінен углеводтар алмасуының тотықпаған өнәмдері жиналуынан болады . Табиғатта таралуы : Тиаминге өсімдіктер тектес өнімдер әсіресе бидай дәндерінің қауызы, ашытқыға бай келеді . Жануар тектес өнімдерден : бауырда , мида , бұлшық еттерде, жүректе , жұмыртқаның сары уызында , сүтте кездеседі .

Тиаминнің жануарлраға қажет мөлшері олардың жынысына , физологиялық күйіне байланысты . В₁ витаминін күйіс қайтаратын малдың қатпаршақ қарнында микроорганизмдер синтездейді . Жылқы , шошқа , тауық бүл витаминді өте қатты қажет етеді . Бір тәулікке қажет мөлшері олардың 100 кг массасын 3-4 шамасындай .

Тиманиннің әр тәулікте адамға қажет мөлшері 1,5-3,0 мг.

В₂ витаминінің (рибофлавин)

Ашылуы В₁ витаминін зерттеумен байланыстты . Бұл екі витамин табиғи өнімдерд көбінесе бірге кездеседі .

В₂ витаминінің құрлымы 1993 жылы 10 000 дана жұмыртқаның сары уызына 30 мг таза витамин бөліп алу арқылы анықталады . Ал 1935 жылы Каррер В₂ витаминін ситездік жолмен алады .

Химиялық құрлымы мен қасиеттері . В₂ витамині молекуласы құрлымының негізіне изоаллоксазин сақинасы , оның екі метил тобы және көміртегінің бес атомы бар рибитол спиртінің қалдығы жатады .Өзінің сары түсіне және молекуласынадағы рибитолға байланысты В₂ рибофлавин деп аталады , ал сүттен бөліп алынған витаминнің лактофлавин деген атауы бар .

Рибофлавин – сары түсті қатты зат , суда нашар ериді (25 С кезінде л\100мг шамасында) . Спиртте судағыдан да нашар ериді . Хлороформда , айетонда , бензолда , эфирде іс жүзінде ерімейді . Қышқыл ортада жақсы ериді .

Рибофлавин ыстық температураға төзімді , 120С температурада бірнеше сағат қайнатқан кезде бұзылмайды . Жарықтың әсеріне өте сезімтал , оның әсерінен түгелдей бұзылады .

Биологиялық өызмет . Рибофлавин дегеніміз ФАД және ФМН коферменттерінің активті бөлігі болып табылады . Ол коферментттер апоферменттнрмен өзара әрекеттеседі де , тотықтырғыш-тотықсыздандырғыш бірнеше ферменттер – флавиндік дегидрогеназалар немесе флавопротеидтер түзеді .

Авитаминоз. В₂-авитаминоз ауруы витамин жеткіліксіз бола бастағаннан немесе азық-түлікте және жемшөпте ол мүлде болмағаннан кейн 3-4 ай өткен соң білінеді .

В₂-авитаминоз сырқатына тән құбылыс ауруына басталады . Көз жұқпалы емес конъюктивит сырқатына қшырайды . Көздің қасаң пердесі қабынады , көз айнасы тұңжырап жас малдың өсуі тоқтатылады , терісі ауруға ұшырайды , бұлшық еттері бірден әлсіреп , нашарлайды .

В₂-авитаминоз кезінде үй құстарының жұмыртқалауы нашарлайды . Авитаминоз ауруы асқынған кезде организм тырысып , параличке ұшырап , сал болады , жүріп-тұруы қиындайды , сөйтіп өлімге душар етеді .

Табиғатта таралуы . Рибофлавинді өсімдіктер мен жануарлар синтездеп жасайды . Бұл витаминге әсіресе бай өнімдерге бауыр , ашытқы , бидай , қара бидай , бұршақ тұқымдас өімдіктер жатады . Ол сүтте , жұмыртқада , бүйректе болады .

В₂ витамині өнімдерде және жануарлар тканінде бос күйінде кездеседі , ал негізінде нуклеотид туындылары түрінде және белоктармен байланысқан күйінде болады .

В₂ витаминін жануарлардың қажет ету жемшөптің құрамына байланысты . Жем-шөп рационында белок мөлшері көбейген сайын оны пайдалану шамасы да арта түседі . Ол витаминді шошқаға , тауықтарға және итке беру қажет . В₂ итаминінің жетіспеуін ірі қара , жылқы , қой мен ешкі оншама сезінбейді , өйткені ол витаминді бұл аталған жануарлардың ас қорыту жолында микроорганизмдер синтездеп жасайды .

Адамға әр тәулікке қажет мөлшері 2,0-2,5 мг .

РР витамині (В₅ витамині , никотин қышқылы , антипеллагрлік витамин)

Никотинді толықтыру арқылы 1837 жылы никотин қышқылы алынған болатын . Бұдан кейін Функ (1911-1912) күріш дәнінінің қауызынан және аштқыдан бөліп алды . Бірақ оның биологиялық маңызы жүз жыл өткеннен кейін ғана , Элвехьем мен Вули (1937) екеуі никотин қышқылын азық-түлікке қажетті зат ретінде анықтаған кезде белгілі болапды . Бұдан бұрынырақ О. Варбунг пен Х. Эйлер (1936) никотинамидтің НАД және НАДФ құрамына кіретін анықталы .

Химиялық құрамы және қасиеттері . Никотин қышқылы-барлық витаминнің ішіндегі құрылымы ең қарапайым қосылыс , ол карбоксил тобы бар пиридин сақинасынан құралалы , мұндағы карбоксил тобы үшінші жағдайда тұрады .

Биологиялық тұрғыдан активті және ферменттің құрылымына кіретін никотин қышқылының өзі емес , оның амиді – никотиннамид . Сондықтан да кейде никотин қышқылын провитамин ретінде қарастырады .

Никотин қышқылы – түссіз кристалды зат , балқу температурасы 131-132 С , суда жақсы ериді , бензолда және эфирде іс жүзінде ерімейді .

Биологиялық қызметі . РР витаминінің биологиялық қызметі оның НАД және НАДФ коферменттердің құрамына кіруімен байланысты , Бұл коферменттер тиісті апоферменттермен қосылып күрделі ферменттер – пиридин дегидрогеназаларын түзеді . Ол күрделі ферменттер сутегін , злектрондар мен протондарды бөліп шығару жолымен субстраттың тотығуын катализдейді . Жалпы никотинамид қатысаиын реакциялардың саны қырықтан астам .

НАД+ және НАДФ+ коферменттердің тотыққан және тотықсызданған түрлері май , амин қышқылдары , углевод алмасуының жеке кезеңдеріне , пурин және пиримидин негіздерінің биосинтезіне , тканьнің тыныстану процесіне қатысады .

Авитаминоз . РР-авитаминозына тән белгі пеллагра . РР витамині атауының өзі preventive pellagra деген екі сөздің бас әріптерінен алынған , ол «пеллаграның алдын алатын фактор» деген мағына береді . Мұндай пеллагра сырқаты кезінде терінің ашық жерлері қабынады , ауыз ойылып , стоматит болады , тіл ауырады , ол семіп жансызданады , ас қорыту жүйесіне бұзылады . Сол сияқты нерв жүйесі зақымданады , адам есінен айырылады . Пеллагра сырқаты көбінесе тұрмысы нашар , негізгі азық-түлігін жүгері өнімдері мен шошқаның майы болатын елдерде байқалады . Мынадай жағдайда анықталған : егер азық-түлік өнімдеріндегі белокта триптофан амин қышқылы көп болса , онда адамның және жануарлардың организмінде РР синтезделеді . Жүгері белогында триптофан өте аз болады .

Табиғатта таралуы . Никотин қышқылы көп мөлшерде жүгерінің және күріштің кебегінде , ірі тартылған ұнды , ашытқыда , картопта , жануарлар бауырында , етте , балықта кездеседі .

Никотин қышқылның бір тәулікте ересек адамға қажетті мөлшері -

15-25 мг .

В₆ витамині (пиридоксол , пиридоксаль , пиридоксамин , адермин)

Пиридоксол 1938 жылы бауыфрдан , ашытқыдан алынады жіне сол жылы синтезделіп шығарылады . В₆ витаминінің тағы екі түрі белгілі , олар – пиридоксаль мен пиридоксамин , бұл екеуін 1944 ж Снелл табиғи көзднрден тапқан болатын . В₆ витаминінің бұл үш түрі де жануарлардың тіршілігіне бірдей әсер етеді .

Химимялық құрлымы және қасиеттері . В₆ витаминінің молекуласы пиридин сақинасынан тұрады , онда сутегінің үш атомының орнын әр түрлі үш топқа басқан . Олар – метильдік топ , гидроксильдік топ және гидроксиметильдік топ . Бұдан басқа азот атомының пара-жағдайында пиридоксолда алғашқы спирт тобы , пиридоксальде – альдегид тобы , ал пиридоксаминде амин тобы бар .

Пиридоксол – түссіз кристалды зат . Балқу температурасы 160С . Суда , спиртте , ацетонда жақсы ериді , ал эфирде және хлороформада іс жүзінде ерімейді . Пиридоксаль мен пиридоксаминнің пиридоксолдан айырмасы балқу температурасына байланысты . Ол екеуінің балқу температурасы тиісінше 165С және 193С .

В₆ витаминінің үш түрі де қышқылдар мен сілтілердің әсеріне тұрақты , тіпті 100С дейін қыздырған кездің өзінде олар әсер етпейді . Ультракүлгін сәулелердің әсерінен В₆ витамині тез , әсіресе бейтарап және сілтілік ортада өте тез бұзылады .

Биологиялық қызметі . 1937 жылы слвет ғалымдары А. Е. Браунштейн мен М. Г. Крицман амин қышқылдарының қайта аминдену реакциясын ашты . Бұл реакцияны аминотрансфераза ферменті катализдейді , оның коферменті В₆витаминінің фосфорланған туындысы болып табылады . В₆ витаминінің негізгі қызметі оның коферменттік ролі деп санайды . Жануарлар клеткаларында ол фосфорланады , сөйтіп фосфорлы эфирлер – пиридоксаль – 5-фосфат және пиридоксамин – 5-фосфат ферменттері түзеді . Пиридоксаль – 5-фосфат тікелей коферменттік қызмет атқармайды , ол жоғаырыда аталған екі пиридоксиндік коферменттердің ізашары .

Авитоминоз . В₆-авитаминозы кезінде – терінің сал ауруына ғана тән қабынып ауру - дерментит кездеседі . Бұл кезде дененің симметриялы учаскелері зақымданады , тері қызарады , жануарлардың терісі түседі . Сол сияқты қан құрамындағы эритроциттердің саны азаяды , олардың түйіршік көлемі кішірейеді , қан азайып аемия құбылысы болады , құстардың жұмыртқалауы тыйылады .

Табиғатта таралуы . В₆ витаминін жасыл өсімдіктер мен көптеген микроорганизмдер синтездеп шығарады . Жануарлар тканінде және азық-түлікте бұл витамин негізінде пиридоксаль , пиридоксамин түрінде және олрдың фосфор эфирлері түрінде кездеседі . В₆ витамині жұмыртқаның сары уызында , жануарлар бауырында , сәбізде , бидайда , қара бидайда , ашытықыда көп .

Жануарлардың қажет етуі . В₆ витамині өсімдік тектес жемшөпте және азық-түлікте көп болатындықтан , адамдар мен жануарларда авитоминоз құбылысы сирек кездеседі .

Оның бір тәулекте ересек адамға қажетті мөлшері 1,5-2,0 мг , балаларға қажетті мөлшері 0,4 мг кем болмауы тиіс .

В₁₂ витамині (цианкобаламин , антианемиялық итамин )

1926 жылы дейін қатерлі қан азаю ауруын емдей алмайтын , әдетте ондай ауруға ұшыраған адам өлетін . Мино мен Мерфи екеуі бұл ауруға бауырды көп беру ем болатынын анықтады . 1948 жылы В₁₂ витамині кристалл түрінде бөліп алынады және ол қателері анемия ауруына ем екені белгілі болады .

Химиялық құрлымы және қасиеттері . В₁₂ витаминінің химимялық құрлымын Дороти Ходжкин рентген сәулелерімен дифракция жасау әдісі арқылы анықтады . В₁₂витамині химимялық құрамы ең күрделі витаминге жатады және құрамында металл бар бірден-бір витамин болып табылады . Оның эмпириялық формуласы:

С₆₃Н₈₈N₁₄O₁₄PC₀

B₁₂ витамині молекуласында негізгі орынды коррин сақинасы жүйесі алады , ондағы пиррол сақинасының жұбы өзара тікелей байланысқан , екінші жұбы , гем порфириніндегідей , метин көпіршесі арқылы байланысады . Коррин ядросында сутегі атомдарының орнын метильдік , ацетаминдік және пропиниламидтік топтар басқан кезде корфирин деп аталатын қосылыс пайда болады . Корфирин молекуласында 8 метильдік , 3 ацетаминдік , 4 пропиониламиндік топтар бар . Корфирин азот атомы арқылы кобальтпен байланысып , кобаламин түзеді . Ортасында кобальтпен циан тобы байланысады , сондықтан В₁₂ витамині цианкобаламин деп те аталады . Екі валенті кобальт гемдегі темір орналасқандай жағдайда болады . В₁₂ витамині – қызыл тістү кристалды зат , суда ериді де , органикалық еріткіштерде ерімейді . Ыстық температураға төзімділігі ерітіндінің pH көрсеткіші байланысты , қышқыл ортада ұзақ қызыдруға төзеді , бірақ жарықтың әсерінен өте сезімтал келеді , оның әсерінен және сілтілік ерітіндіде тез бұзылады .

Биологиялық қызметі . В₁₂ витамині жануарлар тканінде коферменттік қызмет атқарады . Оның екі туындысы – метилкобаламин және – 5-дезоксиаденозилкобаламин кобамидік ферменттер қатарына жататын кофакторлар болып табылады . Осы ферменттер мынандай реакцияларды катализдейді: 1) метильдену реакциясы , мысалы, метиониннің , холиннің , А коферментінің , т.б синтезі ; 2) қайта топтасу реакциясы , мысалы , метилмалонил – ҚоА қосылысына сукинил –ҚоА қосылысына айналуы ; 3) пуриндік және пиримидиндік негіздер биосинтезіне қатысуы .

Авитаминозы . В₁₂ - авитаминозы кезінде қатерлі анемия ауруына ұшырайды , мұндай ауру салдарынан қанда жетілмеген және тұрақсыз көптеген эритроциттер пайда болады , эритроцеттердің жалпы саны азаяды . Сол сияқты тез өнетін басқа да тканьдер , мысалы , асқазанның шрыш қабаты және нерв тканьдері зақымданады . Нерв жүйесінің зақымдануы асқына түседі .

В₁₂ – авитаминозы сырқаты тамақта цианкобаламиннің жетіспеуінен ғана болмайды , қаранның шырыш қабаты зақымданған кезде де байқалады . Цианкобаламинді сорып сіңіру үшін шикі фактор – гликопротеид қажет . Ол фактор В₁₂ витаминімен қосылып комплекс түзеді . Асқазанның шырыш қабаты жойылған кезде осы аталған фактор бүлінеді де , кобаламин сіңбейді . В₁₂ витаминін тканьдерге жеткізу қызметін транскобаламин деп аталатын арнаулы транспорттық белоктар атқарады .

В₁₂ витамині фолий қышқылымен өзара әрекеттесіп , эритроциттердің дамып жетілуін тездетеді , организмде қан түзілу қызметін қамтамасыз етеді .

Табиғатта таралуы . Азық-түлік құрамында кобальт болса , В₁₂ витаминін асқазан-ішек жолында микрооргнизмдер синтездейді . Кобальт , әсіресе , жануарлар тектес өнімдерде – бауырда , бүйректе , жүректе , мида , сиыр етінде , жұмыртқаның сары уызында , сүтте көп болады . Өсімдіктерде іс жүзінде синтезделмейді . Кобальт , әсіресе , жануар тектес өнімдерде – бауырда , бүйректе , жүректе , мида , сиыр етінде , жұмыртқанын сары уызында , сүтте көп болады . Өсімдіктерде іс жүзінде синтезделмейді . Ересек адамға тәлігіне қажетті 2-3 мкг , балаларға қажет мөлшері 0,5-2,0 мкг.

жүктеу/скачать 135.85 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: