Құрмалас сөйлемнің жасалу жолдарына қарай түрлері
жүктеу/скачать 84 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтас құрмалас сөйлемдердің түрлері
- Аралас құрмалас сөйлем
- Пайдаланған әдебиеттер
| САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
Сабақтас құрмалас сөйлем дегеніміз құрамындағы сөйлемдері өзара тең дәрежеде болмай, бір-біріне тәуелді, бағына байланысқан құрмалас сөйлемдерді айтамыз. Оның бір компоненті бағыныңқы, екінші компоненті басыңқы деп аталады. Олар бірі екіншісіне бағына байланысады да, бағыныңқы сыңары өз алдына дербес сөйлем болып танылмайды. Әйткені онда қалыпты сөйлемге тән қасиеттердің көбі жоқ. Сабақтас құрмалас сөйлемдердің түрлері: Шартты, қарсылықты, себеп - салдар, мезгіл, қимыл-сын, мақсат ұқсату, үлестес, аяулы, қыстырмалы, сілтеулі, ыңғайлас, үдетпелі деген он екі түрі бар. Аралас құрмалас сөйлем Қазақ тілінде салалас сабақтастан құрлысы басқа алатын орындарыда басқа тұлғалық жағы басқа құрмалас сөйлемдерді айтамыз. Бұл құрмаластың ішінде басыңқыдан басқада өз алдына тиянақты баяндауыштары бар жай сөйлемдерде, оның ішінде төл сөздерде бола береді.Сонымен қатар бұлардың ішінде бағыныңқы сөйлемдерде болады. Міне сондықтанда бұл сияқты сөйлемдерді 1935 жылдан бері ерекше жіктеп көрсетіп жүрміз.Мағынасы жағынан тұтас бағыну жағынан аралас (бір басыңқы, бірі бағыныңқы, бір өз алдына тыиянақты болып) келген сөйлеемдер шумағын аралас құрмалас сөйлем дейміз. Пайдаланған әдебиеттер Қордабаев Т. «Қазақ тіліндегі құрмалас сөйлем синтаксисі». Алматы - 1995жыл Аманжолов С. «Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы». Алматы . 1994жыл Қордабаев Т. Балақаев М. «Қазіргі қазақ тілі граматикасы» Алматы жүктеу/скачать 84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|