- Тәуке ханның, хандық құрған кезіндегі елдің ішкі- сыртқы жағдайы және ел үшін жасаған еңбегін, қазақтың құқықтық жүйесін қалыптастыруға қосқан үлесі мен қазақ тарихындағы орны туралы біледі.,
- Тәуке ханның “Жеті жарғы” заңдары
- мен қазақтың ұлы билері туралы мәліметтермен танысады.
- 1. Тәуке хан болу
- қарсаңындағы қазақ
- хандығының саяси
- жағдайы.
- 2.Тәукенің хан
- тағына отыруы.
- 3.Тәуке хан тұсындағы
- қазақ хандығының
- ішкі және сыртқы
- жағдайы.
- Жәңгір хан
- 1628-1652 ж.ж.
- Жоңғарларға қарсы
- күресте ерліктері үшін
- Салқам жәңгір атанды
- Жалаңтөс батыр
- 20 мың қолымен
- көмекке келді
- 1643 ж.
- Орбұлақ шайқасы
- жаудың 50 мың
- қолына қарсы шықты.
- Арғын Ағынтай,
- найман Көксерек,
- Алшын Жиембет,
- қаңлы Сарпың т.б
- Тәукенің хан тағына отыруы.
- 1680-1715ж.(1718ж)
- Феодалдық талас-тартыс пен бытыраңқылықты жойып, бір орталыққа бағынған қуатты Қазақ хандығын құруға күш салды
- Тәуке хан
- 1680-1715 ( 1718 жж.)
- «Хандық кеңестің» және «билік кеңестің» рөлін арттырды
- Билер жергілікті атқарушы өкіметке айналды
- Тәуке хан тұсындағы
- қазақ хандығының
- ішкі жағдайы
- Елдің ішкі
- жағдайы өте
- шиеленісіп тұрды
- Қазақ жүздері біртұтас қазақ хандығын
- мойындағанмен, іс жүзінде олар
- Ұлы ханға бағынбау
- үрдісін ұстанды
- Сұлтандардың өздері кіші хандарға
- бағынғысы келмей, өз алдарына
- жеке-дара билік жүргізуді көздеді
- Орыс мемлекетімен
- экономикалық және
- саяси-дипломатиялық
- байланыс орнатуға тырысты
- 1573 жылы С. Малцев
- пен Т. Чебуков бастаған
- орыс елшілігі келді
- Ресей болса қазақ
- хандығын Сібір ханы
- Көшімге қарсы одақтас
- еткісі келді. 1598 жылы
- Көшім біржолата
- жеңіліске ұшырады
- Тәуке хан жоңғарларға қарсы күреске көршілес жатқан қырғыздар мен
- қарақалпақтарды
- да тартты.
- Қасым ханның қасқа жолы.
- 1. Мүлік заңы ( жер дауы, мал- мүлік дауы);
- 2. Қылмыс заңы ( кісі өлтіру, талау, шапқыншылық жасау, ұрлық істеу);
- 3. Әскери заң ( қосын жасақтау, қара қазан, ердің құны, тұлпар ат, қара қазан мәселелері);
- 4. Елшілік жоралары ( майталман шешендік, халықаралық қатынастағы сыпайылық, әдептілік, ибалылық);
- 5. Жұртшылық заңы ( ас, той, мереке, думан үстіндегі ережелер, ат жарыс, бәйге ережелері жасауыл және т.б.)
-
- Тәуке ханның
- «Жеті жарғысы»
- 1. Жер дауы.
- 2. Үй іші мен бала тәрбиелеу.
- 3. Ұрлық –қарлық, барымта.
- 4. Бір халық пен басқа ру арасындағы дау.
- 5. Ұлтын жаудан қорғау.
- 6. Құн дауы.
- 7. Жесір дауы.
- Жер дауы.
- Құн дауы.
- Тәуке хан тұсында қазақ хандығының шығыс жағындағы жайылымдарды ойрат-жоңғар феодалдарының басып алуына байланысты жердің тарылуы, мал жайылымдарына орай туындаған жанжалдардан адам өлімінің жиі болуы себепті жер дауын мүлік заңынан, құн дауын қылмыс заңынан бөліп алып, жеке тарау енгізуге тура келді.
- 1.- “Қанға-қан,мертіктіргені үшін нақ сондай мертіктіру арқылы кек алынсын”.
- 2. Ұрлық,тонау,зорлық,зинақорлық жасағаны үшін өлім жазасына кесілсін.
- 3.-Құн төлеу. Ер кісі үшін-1000 қой, әйел үшін-500 қой.
- Бас бармақ -100 қой, шынашақ-20 қой.
- 4. –Сұлтанды немесе қожаны өлтірген адам өлтірілген адамның туыстарына 7 адамның құнын төлейді.
- 5. –Өзін-өзі өлтіруші зираттан оқшау жерге жерленеді.
- 6.-Қан араластырушылық өлім жазасына кесілуі тиіс.
- 7. –Әке-шешесіне тіл тигізген немесе ұрған ұлын мойнына құрым киіз байлап,қара сиырға теріс қаратып мінгізеді де,ауылды айналдыра жүргізіп,қамшымен дүрелейді:
- ал қыздың қол-аяғын байлап анасына өз қалауынша жазалауға беріледі.
- “Таң ғажайып жеті саны”
- жеті санына байланысты мақал-мәтелдер айту
- “Би” деген ұғымды қалай түсіндіру?
- Би болып сайлану үшін сайланатын адамның дәулеті, байлығы ескерілетін бе еді? Қалай ойлайсыңдар?
- саясаткер,
- қоғам қайраткері
- Төле би
- - Ұлы Жүздің төбе биі
- - Жамбыл облысы, Шу өзені Жайсаң жайлауында дүниеге келген
- - Дулат тайпасының Жаныс руынан
- Қазақ мемлекеті тарихындағы атақты саяси қайраткер .
- Тәуке хан тұсында ұйымдасқан Билер кеңесінің мүшесі
- - Жеті Жарғы Заңын жасаушылардың көрнекті өкіл
- -«Қарлығаш әулие », «Қарлығаш би» атанған
Достарыңызбен бөлісу: |
