Rонуни xум{урии тоxикистон дар бораи [аракати ро[

Rонун муносибат[ои xамъиятиро дар со[аи [аракати ро[ ва бехатарии он танзим намуда, [уrуrу вазифа[о ва масъулияти субъект[о - иштирокчиёни [аракати ро[, вазорат[о, идора[о, итти[одия[о корхона[о, муассиса[о ва ташкилот[оро, сарфи назар аз шакли моликият ва хоxагидорb (минбаъд вазорат[о, идора[о ва ташкилот[о) муайян мекунад.

Вазифа[ои ин Rонун аз [ифз намудани [аёт, саломатb ва амволи ша[рвандон, [имояи [уrуr ва манфиат[ои rонунии он[о, инчунин [ифзи манфиат[ои xамъият ва давлат ба воситаи пешгирии [одиса[ои ро[у наrлиёт, сабук гардонидани оrибат[ои вазнини он[о иборатанд.
Моддаи 2. Rонун дар бораи [аракати ро[

Rонун дар бораи [аракати ро[ аз ин Rонун ва санад[ои rонунгузорb ва дигар санад[ои меъёрие, ки дар асоси он нашр мешаванд, иборат аст.

Маф[ум[ое, ки дар ин Rонун истифода мешаванд, дорои маъни[ои зайл мебошанд:

Иштирокчиёни [аракати ро[ - шахсоне мебошанд, ки аз ро[[ои автомобилгард ва xой[ои дигар, ки барои аз як чо ба дигар чо кашондани одамон ва бор[о бо кeмаки восита[ои наrлиёт пешбинb шудаанд, истифода мебаранд ва дар просесси [аракат [амчун пиёдагард, ронанда, мусофири (пассажири) восита[ои наrлиёт, чорворон, велосипедрон бевосита иштирок менамоянд.

Ро[и автомобилгард - маxмeи иншооти инженерb мебошад, ки барои [аракати восита[ои наrлиёт ва пиёдагард[о пешбинb шудааст.

Восита[ои наrлиёт - [амаи навъ[ои автомобил[о, трактор[о ва восита[ои механикb мебошад, ки [аxми кори му[аррикашон - двигателашон беш аз 50 см. мукааб (ва [адди аксари суръати конструктивиашон беш аз 50 см. мукааб (ва [адди аксари суръати конструктивиашон беш аз 40 км дар як соат) аст.

{аракати ро[ - маxмeи муносибат[ое мебошанд, ки дар протсесси [аракати одамон ва бор[о бо ёрии восита[ои наrлиёт ё бе он[о дар [удуди ро[[ои автомобилгард ба вуxуд меоянд;

Бехатарии [аракати ро[ - [олати протсесси мазкур буда, инъикоскунандаи дараxаи му[офизати иштирокчиёни он аз [одиса[ои ро[у наrлиёт ва оrибат[ои он[о аст;

Таъмини бехатарии [аракати ро[ - фаъолияте мебошад, ки барои пешгирии сабаб[ои ба амал омадани [одиса[ои ро[у наrлиёт, сабук гардонидани оrибат[ои вазнини он нигаронида шудааст.

Дар Xум[урии Тоxикистон барои восита[ои наrлиёт [аракат ва аз тарафи дасти рост муrаррар карда шудааст.

Тартиби оuози [аракат, таuйири самти [аракат, xойгирии восита[ои наrлиёт ва пиёдагард[о, интихоби суръати [аракат ва фосила, гузаштани чорра[а[о, гузарго[[ои пиёдагард[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан, истго[[ои восита[ои наrлиёти истифодаи умумb, истифодаи асбоб[ои нурафшони берунb, rоида[ои [аракати пиёдагард[о, [аракати велосипедсаворон, инчунин масъала[ои ташкили [аракат ва бехатарии он тавассути Rоида[ои [аракати ро[, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr мекунад, танзим карда мешаванд.
ФАСЛИ II

СИСТЕМАИ ИДОРАКУНИИ {АРАКАТИ РО{ ВА ТАЪМИНИ БЕХАТАРИИ ОН
Моддаи 5. Идоракунии давлатb дар со[аи [аракати ро[

Идоракунии давлатb дар со[аи [аракати ро[ ва бехатарии он аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон, маrомоти [окимияти иxроия дар ма[ал[о ва маrомоти аз тарафи давлат ба ин кор махсус ваколатдоршуда сурат мегирад.

Вазорат[о, идора[о ва итти[одия[о дар доираи сало[ияти худ бехатарии [аракати ро[ро таъмин менамоянд, барои иxрои барнома[ои давлатb ва со[авии [аракати ро[ масъулият доранд, доир ба [аракати ро[ санад[ое мебароранд, ки хилофи rонунгузорb намебошанд, иxрои тадбир[ои таъмини бехатарии [аракати ро[ро аз тарафи корхона[о, муассиса[о ва ташкилот[ое, ки ба [айати он[о дохиланд, таъмин мекунанд.

Вазорат[о, идора[о ва итти[одия[о бо супориши {укумати Xум[урии Тоxикистон баъзе вазифа[ои идоракунии байнисо[авиро вобаста ба [аракати ро[ ва бехатарии он иxро карда метавонанд.

Дар вазорат[о, идора[о ва итти[одия[о, дар корхона[о ва ташкилот[ое, ки восита[ои наrлиёт доранд, вазифаи мутахассис оид ба бехатарии [аракати ро[ ё хадамоти бехатарии [аракати ро[ ташкил карда мешавад.

Низомнома оид ба хадамоти бехатарии [аракати ро[ аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr мегардад.
Моддаи 7. Иштироки корхона[о, муассиса[о ва ташкилот[о дар таъмини бехатарии [аракати ро[

Корхона[о, муассиса[о ва ташкилот[о, сарфи назар аз шакли моликият ва хоxагидориашон, барои таъмини бехатарии [аракати ро[ чорабини[о та[ия намуда, он[оро амалb месозанд. Дар коллектив[ои ме[натb оид ба риояи талаботи rонун дар бораи [аракати ро[ кор[ои профилактики анxом меди[анд.

Итти[одия[ои xамъиятb ва ша[рвандон бояд ба маrомоти давлатb дар амалb гардонидани чорабини[ои бехатарии [аракати ро[ мусоидат намоянд. Вазорат[о, идора[о ва итти[одия[о вазифадор [астанд, ки таклиф[ои итти[одия[ои xамъиятb ва ша[рвандонро оиди масъала[ои бехатарии [аракати ро[ ба назар гиранд.

Давлат сиёсати андози имтиёзнокро нисбати итти[одия[ои xамъиятb, ки маrсади асосиашон амалb гардонидани чорабини[ои таъмини бехатарии [аракати ро[ мебошад, татбиr менамояд.
ФАСЛИ III

САЛО{ИЯТИ МАRОМОТИ ИДОРАКУНИИ ДАВЛАТB ДАР СО{АИ {АРАКАТИ РО{
Моддаи 9. Сало[ияти {укумати Xум[урии Тоxикистон дар со[аи [аракати ро[

Сало[ияти {укумати Xум[урии Тоxикистон дар со[аи [аракати ро[ аз ин[о иборатанд:

муайян кардан ва гузаронидани сиёсати ягонаи давлатb дар со[аи таъмини бехатарии [аракати ро[ дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон;

муrаррар намудани низоми ягонаи rоида[о, стандарт[о, меъёр[ои техникb ва дигар санад[ои меъёрb оид ба масъала[ои таъмини бехатарии [аракати ро[;

та[ияи лои[аи rонун[о, санад[ои меъёрb оид ба масъала[ои [аракати ро[ ва бехатарии он, инчунин xавобгарb барои риоя накардани он[о дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон;

муайян кардани ваколат[ои маrомоти [окимияти иxроия ва идора;

ташкил додани маrомоти давлатии идора дар со[аи [аракати ро[, ро[барb ба фаъолияти он[о;

та[ия ва тасдиr намудани барнома[ои давлатии тараrrии [аракати ро[ ва бехатарb дар ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан;

бо маблаu таъмин, ро[барb ва назорат кардан ба иxрои барнома[ои давлатии тараrrии [аракати ро[ ва бехатарии он;

ташкил додани фонд[ои xум[уриявии таъминоти моддb ва молиявии тараrrии [аракати ро[ ва муста[кам намудани бехатарии он дар rалам­рави Xум[урии Тоxикистон;

[амо[ангсозии фаъолияти вазорат[о, идора[о ва итти[одия[о, маrомоти [окимияти иxроия дар ма[ал[о дар со[аи [аракати ро[;

назорат ва контроли давлатb ба иxрои rонунгузории Xум[урии Тоxикистон, rоида[о, стандарт[о, меъёр[ои техникb ва дигар санад[ои меъёрb дар со[аи [аракати ро[ ва таъмини бехатарии он;

муайян намудани тартиботи ягонаи ташкили [аракати ро[ ва бехатарии он;

муrаррар намудани талаботи ягона оид ба лои[акашb, сохтмон, навсозb, таъмир, ниго[убин ва [ифзи ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан, тасдиr кардани барнома[ои сохтмони он[о:

муrаррар намудани талаботи ягонаи та[ия ва xорb намудани план[ои умумb, лои[а[ои баплангирии тафсилb ва хонасозb дар ма[ала а[олинишин, наrша[ои комплексии наrлиёт ва план[ои хонасозии ало[ида;

муrаррар намудани талаботи ягона оид ба навсозb ва [олати техникии восита[ои наrлиёте, ки дар Xум[урии Тоxикистон истифода бурда мешаванд;

муайян намудани тартиби додани иxозатнома[о (литсензия[о) ва сертификат[о барои фаъолияти вобаста бо сохтмон, таъмир ва истифода кардани восита[ои наrлиёт, боркашонb ва мусофиркашонb, тайёр намудани ронанда[о, сохтмон, навсозb, таъмир ва ниго[убини ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан ва дигар навъ[ои фаъолият, ки ба бехатарии [аракат таъсир мерасонад;

муайяи намудани принсип[ои умумии суuуртакунии [атмии восита[ои наrлиёт, ронанда[о ва пассажир[о;

барпо намудани системаи ягонаи ба[исобгирии нишонди[анда[ои асосии омории [аракати ро[ ва бехатарии он;

ташкили кор[ои тадrиrоти илмb ва конструктории технологb дар со[аи [аракати ро[ ва бехатарии он;

таъсиси системаи ягонаи ахборию кофтуковb ва бонки маълумоти ба[исобгирии ронанда[о, восита[ои наrлиёт, [уrуrвайронкуни[ои маъмурb, [одиса[ои наrлиёти ро[ ва оrибат[ои он[о, инчунин нишонди[анда[ои дигар;

иштирок дар фаъолияти байни[укуматb ва ташкилот[ои байналхалrb оид ба масъала[ои [аракати ро[ ва бехатарии он.

Ба сало[ияти {укумати Xум[урии Тоxикистон дигар масъала[ои дорои а[амияти давлатb оид ба со[аи [аракати ро[, ки дар rонун пешбинb шудааст, низ дохил мешаванд.
Моддаи 10. Сало[ияти маrомоти [окимияти иxроия ва идора дар ма[ал[о

Сало[ияти маrомоти [окимияти иxроия ва идора дар ма[ал[о дар со[аи [аракати ро[ аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон мувофиrи rонун[ои мавxуда танзим карда мешавад.

Сало[ияти со[ибони ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан ё маrомоти ваколатдори он[о дар со[аи [аракати ро[ аз ин[о иборат аст:

та[ияи барнома[о ва андешидани тадбир[о оид ба тараrrb, такмил, таъмир ва барои [аракат дар [олати бехатар ниго[ доштани ро[[о, кeча[о, гузарго[[ои ро[и о[ан ва rитъа[ои барои он[о xудокардашуда;

муайян кардани сохтори идора, лои[акашb, сохтан ва ниго[убин кардани ро[[о, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан;

иштирок дар та[ияи низомнома[о дар бораи сохтор[ои махсуси идоракунии [аракати ро[;

xуброни [ароxоти со[ибони восита[ои наrлиёт, инчунин пардохти кeмакпулии якдафъагй ба осебдидагон, агар [одиса[ои наклиёти ро[ аз сабаби ниго[убини uайриrаноатбахши ро[[ои автомобилгард, кeча[о гузарго[[ои ро[и о[ан рeй дода бошад;

таъмини шароити бехатар, босарфа ва [аловатбахши [аракати ро[;

ташкили чорабнни[о ва амалb намудани он[о барои [ифзи му[ити табиат;

таъмини иштирокчиёни [аракати ро[ бо ахбор дар бораи масъала[ои [олати садамаовар ва пeшиши ро[ ва шароити дигар;

[алли масъала[ои истифодаи ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан дар вазъият[ои фавrулодда;

муайян кардани меъёр[о ва xудо намудани маблаuи лозима барои сохтмон, навсозb, таъмир ва ниго[убини ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан;

вогузор кардани [уrуr барои сохгмони иншооти коммуналb ва иншооти дигар, кашидани хатти алоrа, барои кор[ои му[офизатb ва иншоот, иншооти хизматрасонb ва таx[изонидани он[о мувофиrи rонун[ои мавxуда;

ташкили кор[о оид ба а[олшинонb ва ниго[убини ни[ол[ои назди ро[[о ва uайра;

фавран бартараф намудани хароби[ои ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан;

таъмини кори хадамоти махсус оид ба амалb намудани чорабини[ои ташкили [аракати ро[;

сари ваrт ошкор намудани монеа[ои [аракати ро[ ва бартарафкунии он[о ва дар сурати uайриимкон будани ин кор фавран бо аломат[ои ро[ восита[ои манъкунанда ва ро[нишонди[анда нишонагузорb наму­дани он xой[о;

ташкили иxрои талаботи муrарраршуда оид ба таъмини бехатарии [аракати ро[;

[алли дигар масъалахои [аракати ро[ мувофики rонунгузории мавxуда.

Сало[ияти со[ибони восита[ои наrлиёт (ба истиснои шахсони воrеb) аз ин[о иборат аст:

дидани чора[о оид ба ривоxу равнаrи истифодабарb ва ниго[убини восита[ои наrлиёт;

васеъ намудани шабакаи муассиса[ои таълимb оид ба тайёр наму­дани ронандагони восита[ои наrлиёт ва такмили ихтисоси он[о;

ташкил ва татбиrи чора[ои таъмини тиббии бехатарии [аракати ро[;

ташкил ва татбиrи чора[ои му[ит аз таъсири бади наrлиёт;

ба[исобгирии [одиса[ои наrлиёти ро[ ва риоя накардани Rоида[ои [аракати ро[ та[лили сабаб[о ва шароити ба амал омадани он[о;

ташкил ва бо маблаuтаъминкунии чора[ои пешгирb намудани маъюбшавии вобаста бо наrлиёти ро[;

xуброни зарари дар натиxаи [одисаи наrлиёти ро[ бо айби он[о расонидашуда, инчунин пардохти ёрдампулии якваrта ба шахсони дар ин гуна [одиса[о зарардида бо rарори маrомоти судb;

[алли масъала[ои истифодаи наrлиёт дар вазъияти фавrулодда.

Иштирокчиёни [аракати ро[ дорои [уrуrи зайл мебошанд:

ба шароити бехатарии [аракати ро[, xуброни зиёне, ки бинобар ба талаботи бехатарии [аракат мутобиrат накардани [олати ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан расонида шудааст;

ба xуброни зиён ва додани ёрдампулии якваrта аз [исоби он[ое, ки ба [одисаи наrлиёти ро[ айбдоранд;

ба суд шикоят кардан нисбати амал[ои шахсони мансабдор ва маrомоти [окимияти иxроияи давлатb дар сурати аз тарафи он[о вайрон намудани rонуни мавxуда;

омeхтани меъёр[о ва rоида[ои [аракати ро[;

гирифтани ахбор аз ташкилот[ои ро[, коммуналb ва uайра дар бораи шароити [аракати ро[.

Иштирокчиёни [аракати ро[ вазифадоранд:

талаботи ин Rонун, Rоида[ои [аракати ро[ ва дигар санад[ои меъёриро оид ба масъала[ои бехатарии [аракати ро[ то xое, ки барояшон дахл дорад, донанд;

барои [аракати ро[ шароити бехатар му[айё кунанд, бо амал[о ё беамалии худ ба дигар иштирокчиёни [аракати ро[ зиён нарасонанд;

товони зиёнеро, ки бо айби он[о бинобар риоя накардани талабо­ти rонун дар бораи [аракати ро[ расонида шудааст, xуброн кунанд;

амри маrомоти назорат ва бозрасии давлатиро оид ба риояи rонунгузорb дар бораи [аракати ро[ иxро намоянд.

{уrуrу вазифа[ои ронандаи воситаи наrлиёт, пиёдагард, мусофир (пассажир), велосипедрон ва чорворон бо Rоида[ои [аракати ро[, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr мекунад, танзим карда мешаванд.
Моддаи 14. Rоида[ои асосb барои додани иxозати идоракунии восита[ои наrлиёт

Агар синну соли ша[рванди Xум[урии Тоxикистон ба синну соли муrарраркардаи [амин Rонун мувофиr буда, камбудии xисмонb ё беморие надошта бошад, ки монеи идоракунии бехатари восита[ои наrлиёт ва [осил кардани малакаи кофии идоракунии восита[ои наrлиёт гардад e [аr дорад барои идоракунии восита[ои наrлиёт иxозат гирад.

Тартиби ба идоракунии восита[ои наrлиёт иxозат доданро {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян мекунад.

Рeйхати камбуди[ои xисмонb ё бемори[ое, ки барои идоракунии восита[ои наrлиёт [уrуrдор шудани кас монеъ намешаванд, аз тарафи Вазорати тандурустии Xум[урии Тоxикистон муrаррар карда мешавад.

{уrуrи идора намудани восита[ои наrлиёти категорb ё хел[ои дахлдор бо ша[одатномае, ки аз тарафи Бозрасии давлатии автомобилb дода мешавад тасдиr карда мешавад, ки онро Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон меди[ад.

Дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон [амчунин ша[одатнома[ои ронандагии миллb ва байналхалrие амал мекунанд, ки ба Конвенсияи [аракати ро[ мувофиrанд.

Rатъи истифодаи [уrуrи идоракунии восита[ои наrлиёт (ма[рум сохтан аз [уrуrи идоракунии восита[ои наrлиёт) ба сабаби бад шудани саломатии ронанда, ки барои идоракунии бехатарии восита[ои наrлиёт монеь мешавад, [амчунин барои иxро накардани вазифа[ои тавассути ин Rонун муrарраргардида дар маврид[ое, ки rонун пешбинb намудааст, сурат мегирад.

Rатъи истифодаи [уrуrи идоракунии восита[ои наrлиёт бинобар бад шудани саломатb дар асоси хулосаи муассисаи тиббb, ки ба идора­кунии восита[ои наrлиёт rобил буданро муайян мекунад, сурат мегирад.

Ма[рум сохтан аз [уrуrи идоракунии восита[ои наrлиёт бинобар e[дадори[ои бо rонунгузорb муrарраргардидаро ба xо наовардани ронанда дар асоси материал[ои парвандаи rонунвайронкунии маъмурии Rоида[ои [аракати ро[ ва дигар маврид[ое, ки Rонун пешбинb намуааст, rатъ мегардад.

Аз [уrуrи идора кардани воситаи наrлиёт ма[рум намудани ронанда то замони пурра аз байн рафтани сабаб[ое, ки барои бехавфу хатар идора кардани воситаи наrлиёт монеъ мегарданд, идома меёбад ва дар мавриди e[дадори[ои муrарраргардидаро ба xо наоварданаш ба мe[лате, ки дар Rонун муайян шудааст, давом мекунад.

Агар ронанда Rоида[ои [аракати ро[ро, ки рeйхати он[о дар rонунгузорb муrаррар карда мешавад, риоя накунад, eро шахсони мансабдори боваколати Бозрасии давлатии автомобилии (БДА) Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон барои санxиши донишаш ба комиссия мефиристанд.

Корхонаю муассиса ва ташкилот[о сарфи назар аз шакл[ои моликият ва хоxагидорb барои таълим додани Rоида[ои [аракати ро[ ба ша[рвандоне, ки ба тариrи кироя кор мекунанд, тадбир[о андешида, амалb мегардонанд.

Маrомоти маориф таълими Rоида[ои [аракати ро[ро дар [амаи кeдакистон[о, мактаб[ои миёнаи маълумоти умумb ва олb, дар омeзишго[[ои касбию техникb, [амчунин таълими мутахассисони даркориро ба ро[ мемонанд.

Ба бачагон омeхтани малака[ои дар ро[ бехавфу хатар рафтор кар­дан дар кeдакистон[о аз якунимсолагb оuоз мешавад. Rоида[ои [аракати ро[ ба талабагон аз рeи барномае таълим дода мешавад, ки он[о дар давраи хонданашон дар мактабу омeзишго[ барои идора кардани мотосикл [уrуrдор гашта, ша[одатнома мегиранд.

Маrомоти [ифзи иxтимоии а[олb тадбир[ое меандешанд, ки маrсад аз он[о ба мeйсафедон ва маъюбон таълим додани [аракати бехавфу хатар дар ро[, инчунин му[офизати он[о [ангоми [аракат дар ро[ аст.

Rоида[ои [аракати ро[ ба а[олb мувофиrи барнома[ое, ки маrомоти дахлдори давлатb оид ба бехатарии [аракати ро[ тасдиr намудаанд, бо пешни[оди маrомоти маориф ва [ифзи иxтимоии а[олb таълим дода мешаванд.

Rоида[ои [аракати ро[ ба ша[рвандон дар муассиса[ои давлатb, идорb ё хусусb таълим дода намешаванд. [амчунин ша[рвандон ин Rоида[оро мустаrилона меомeзанд. Ша[рвандон имти[оноти давлатиро барои со[иб гаштан ба [уrуrи идоракунии восита[ои наrлиёт тан[о дар маrомоти Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон месупоранд.

Маrомоти Бозрасии давлатии автомобилb, восита[ои ахбори умум ба маrомоти дахлдор барои амалb намудани чора[ои профилактикb ва ба гурe[[ои иxтимоии аз xи[ати синну сол гуногуни а[олb таълим додани Rоида[ои [аракати ро[ ёрb мерасонанд.

Тартиби таrсиму тафриrа ва истифодаи ро[[ои (кeча[ои) автомобилгардро {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян мекунад.

Ташкилоту корхона[о ва муассиса[ое, ки лои[а[ои типb ё инфиродии сохтмон, навсозb ва таъмири ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[анро мекашанд, бояд маxмeи тадбир[ои таъмини бехатарии [аракати ро[, талаб[ои экологиро бо назардошти э[тиёxоти хос маъюбон пешбинb намоянд.

Аз [исоби ихтисори тадбир[ое, ки ба бехатарии [аракати ро[ таъсир мерасонанд, кам кардани [арxи маблаu манъ аст. Лои[а[ои сохтмони, навсозb ва таъмири ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан бояд мавриди экспертиза rарор дода шаванд. Мувофиrаи назорати давлатb оид ба риояи rонунгузорb, rоида[о, меъёру стандарт[ои бехатарии [аракати ро[ро роxеъ ба мутобиrати ин лои[а[о ба талаб[ои rоида, меъёру стандарт[ои бехатарии [аракати ро[ ва экспертизаи экологb гирифта, бояд ба [еx гуна каxравb аз талаботи он[о ро[ дода нашавад.
Моддаи 19. Талаб[ои асосb оид ба сохтмон, навсозb ва таъмири ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан

Тамоми кор[ои сохтан, навсозb ва таъмири ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан бояд мувофиrи лои[а ва талаб[ои rоидаю меъёр[о ва стандарт[ои Xум[урии Тоxикистон оид ба бехатарии [аракати ро[ ба xо оварда шаванд.

Агар барои амалb сохтани баъзе лои[а[о шароит имкон нади[ад иxрокунандаи кор бояд аз ин ба лои[акаш ва фармоишгар бо маrсади андешидани чораи бехатарии [аракати ро[ хабар ди[ад.

Сохтмон, навсозb ва таъмири ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан бо иштироки маrомоти назорати давлатb оид бо риояи rонунгузорb, rоидаю меъёр ва стандарт[ои бехатарии [аракати ро[ баъд аз иxрои чорабини[ои таъмини бехатарии [аракати ро[ rабул карда мешаванд.

Rоида[ои ягонаи таъмир ва ниго[убини ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан, Rоида[ои истифодаи он[о ва му[офизати он[оро {укумати Xум[урии Тоxикистон тасдиr мекунад.
Моддаи 20. Бо иншоот[ои хизматрасонb таx[изонидани ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан

Маrомоти [окимияти ма[аллb вазифадоранд [амро[и маrомоти ро[созию ро[дорb барои xи[озонидани ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан бо иншооти хизматрасонии автомобилb мувофиrи меъёр[ои тасдиrкардаи лои[акашb, план[ои сохтмон ва схема[ое генералии xойгиронии чунин иншоот[о тадбир[о андешанд. [амчунин кори он[оро бо маrсади пурратар rонеъ гардонидани талаботи иштироккунандагони [аракати ро[ ташкил кунанд. Ро[[ою кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан, ки сер[аракатанд, барои даъвати мошини ёрии таъxилии тиббb, кормандони маrомоти кор[ои дохилb ва ташкилот[ои ро[созb ва истифодаи он бо восита[ои кeмакрасонии алоrа таx[изонида мешаванд.

{аракат дар ро[[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан ба маrсади пешгирии фалокати наrлиёт ба тартиби муrаррарнамудаи {укумати Xум[урии Тоxикистон муваrrатан ма[дуд ё rатъ шуда метавонад.

Ташкили [аракати ро[ аз тарафи хадамоти махсус сурат мегирад, ки низомнома[ои он[оро маrомоти дахлдори давлатb оид ба бехатарии [аракати ро[ тасдиr менамояд.

Дар мавриди ба амал омадани та[дид ба бехатарии [аракати ро[ шахсони мансабдори Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон, хадамоти ро[созию ро[дорb ва коммуналb [уrуr доранд ба ташкили [аракати ро[ фаврb таuйирот дохил намоянд.
Моддаи 23. Вазифа[ои шахсони мансабдоре, ки ба сохтмон, навсозb, таъмиру истифода ва ободонии ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан масъуланд

Шахсони мансабдоре, ки барои сохтмон, навсозb, таъмиру истифода ва ободонии ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан кeпрук[о ва иншоот[ои дигар масъул мебошанд, вазифадоранд, ки;

Иншоот[ои мазкурро тавре ниго[убин намоянд, ки ба талаб[ои муrарраркардаи таъмини бехатарии [аракат дар ро[ мувофиr ва xавобгe бошанд;

агар [олате пеш ояд, ки ба бехатарии [аракати ро[ хавф та[дид набояд, барои сари ваrт манъ ё ма[дуд кардани [аракат, [амчунин барои му[айё намудани шароити бехатарии [аракат тадбир[о андешида, амалb гардонанд;

[ангоми сохтмон, навсозb ва таъмири ро[[о, кeча[ои автомобилгард ва гузарго[[ои ро[и о[ан оиди бехатарии [аракат [аматарафа чора бинанд;

xой[ои иxрои кор, xой[оеро, ки он xо дар ро[, кeча, гузарго[и ро[и о[ан мошину механизм[о масоле[и бинокорb ва uайра монда шудаанд, бо аломат[ои махсуси ро[, панxара[о ва восита[ои ро[нишонди[анда ва дар торикb ва туман - бо чароu[ои ого[кунанда, ки меъёр[ои мавxуда пешбинb менамоянд, аломатгузарb кунанд;

[ангоми ба анxом расонидани кор дар ро[, кeча ва гузарго[[ои ро[и о[ан бояд xой[оро фавран ба [олате биёранд, ки [аракати бемонеа ва бехатарb восита[ои наrлиёт ва пиёдагард[о таъмин гардад ва минтаrа[ои ба ин маrсад xудокардашударо бехатар созанд;

дар сурати ифлос шудани rисми мошингарди ро[[о, кeча[о, гузарго[[ои ро[и о[ан барои тоза кардани он[о ва сари ваrт хабардор кардани иштирокчиёни [аракати ро[ аз пайдо шудани хатари [аракати ро[ чора[ои таъхирнопазир андешанд;

он[оро бо восита[ои техникии танзимкунандаи [аракати ро[ таx[изонанд;

rитъа[ои харобу хатарнок ва xой[ои зиёд шудани [одиса[ои наrлиёти ро[ро ошкор намоянд ва дар чунин xой[о xи[ати бехатар сохтани шароит ва ташкили [аракати ро[ барои таъмини бехатарии он тадбир[ои дахлдор андешанд;

монеа[ои [аракати ро[оро сари ваrт ошкор намуда, бартарафшавии онро таъмин намоянд, дар сурате ки ин кор uайриимкон бошад, бо аломат[ои ро[, панxара[о ва восита[ои ро[нишонди[анда фавран нишонагузорb кунанд;

[ар мо[ фалокат[ои ро[ро та[лил намоянд;

ба имкони [одиса[ои тавассути восита[ои наrлиёт дар ро[[ои автомобилгард, кeча[о, гузарго[[ои ро[и о[ан рехтани хок, санг ва ё дигар мавод ро[ нади[анд;

хароxоти со[ибони восита[ои наrлиётро xуброн кунанд, агар мувофиrи rарори маrомоти судb [одиса[о бо айби uайриrаноатбахш будани истифодабарии ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан рeй дода бошанд.

Со[ибони ро[[о, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан, мансабдорони ташкилот[ои истифодабарии ро[, дар сурати бо айби он[о рeй додани [одисахои наrлиётb, мувофиrи тартиби муrарраркардаи rонун ба xавобгари кашида мешаванд.
ФАСЛИ VI

ВОСИТА{ОИ НАRЛИЁТ
Моддаи 24. Иxозат додани восита[ои наrлиёт барои иштирок дар [аракати ро[

Барои иштирок дар [аракати ро[ ба [амон восита[ои наrлиёт иxозат дода мешавад, ки конструксия (сохт) ва [олати механикиашон ба Rоида[ои муrарраршудаи байнидавлатии со[авb, меъёр[о ва стандарт[о xавоб ди[ад ва аз санxиш, rайд ва муоинаи техникии давлатb гузашта, мувофиrи тартиби муrарраршуда суuурта шуда бошанд.

Конструксияи (сохти) восита[ои наrлиёт бояд ба талаботи rоида[о, меъёру стандарт[ои муосир, ки барои дараxаи партови маводи ифлоскунандаи [аво муrаррар гардидааст, xавоб дода тавонад ва [уxxат[ои меъёрии техникии он[о бояд бо маrомоти ваколатдори давлатb мувофиrа шуда бошанд.

Дигар кардани таx[изоти восита[ои наrлиёт, яъне таuйир додани навъ ё марка (тамuа), таъинот ё андоза[ои сохти восита[ои наrлиёте, ки мавриди истифода rарор доранд, тавассути насби кабина, кузов ва ё rисм[ои он[о, таx[изоти махсус ва раrам[ои агрегат[о, ки тибrи [уxxат[о барои [амин воситаи наrлиёт пешбинb нашудаанд, бояд ба rоида[о ва меъёр[ои Xум[урии Тоxикистон мувофиr бошад.

Дигар кардани таx[изоти восита[ои наrлиёт, ки ба таuйири маълумот[ои тавсифии восита[ои наrлиёт боис гаштааст, бояд дар [уxxат[ои rайди он сабт гардад.
Моддаи 27. Талаб[ои асосb оид ба [олати техникии восита[ои наrлиёт, ки мавриди истифода rарор доранд

{олати техникии восита[ои наrлиёт, ки мавриди истифода rарор доранд, дар бобате, ки ба бехатарии [аракати ро[ ва [ифзи му[ити зист дахл дорад, бояд ба rоида[о, меъёр[о ва стандарт[ое мувофиr бошанд, ки аз рeй тартиби муrарраргардида тасдиr шудаанд.

Барои таъмини [олати лозимаи техникии восита[ои наrлиёт со[ибони он[о ё дигар шахсони мувофиrи rонуни мавxуда аз он[о истифодакунанда вазифадор мебошанд.
Моддаи 28. Ба rайд ва ба [исоб гирифтани восита[ои наrлиёт

{амаи восита[ои наrлиёти механикb, ки дар [аракати ро[ иштирок мекунанд, [амчунин присеп[ояшон бояд ба rайд ва ба [исоб гирифта шаванд.

Со[ибони восита[ои наrлиёт вазифадоранд, ки восита[ои наrлиёти ба худашон тааллуrдоштаро дар давоми да[ шабонарeз, аз ла[заи харидан (гирифтан), сарфи назар аз [олати техникии он[о ё сар задани [олат[ое, ки дар натиxаашон бояд восита[ои наrлиёт дубора аз rайд гузаранд (дохил кардани таuйирот дар маълумот[ои ба[исобгирb), аз rайд гузаронанд.

Тартиби ба rайд ва ба [исоб гирифтани восита[ои наrлиёт, ба он[о додани [уxxат[ои баrайдгирb ва аломат[ои баrайдгирии давлатb аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар карда мешавад.

Восита[ои механикии наrлиёте, ки дар [аракати ро[ иштирок доранд, [амчунин присеп[ои (нимприсеп[ои) он[о аз рeи тартибе, ки {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар кардааст, бояд [атман аз муоинаи техникb гузаранд.

Ба восита[ои механикии наrлиёте, ки аз муоинаи [атмии навбатии техникb нагузаштаанд, минбаъд барои истифода иxозат дода намешад.
Моддаи 30. Талаб[ои асосb оид ба хизматрасонии техникии восита[ои наrлиёт

Со[ибони восита[ои наrлиёт ё шахсоне, ки аз он[о истифода мебаранд, барои сари ваrт ва дар [аxми пурра, мутобиrи меъёр[ои аз тарафи исте[солкунандагони восита[ои дахлдори наrлиёт муrарраршуда гузаронидани кор[ои хизматрасонии техникb ва таъмир вазифадор мебонанд.

Корхона[о, муассиса[о ва ташкилот[о новобаста аз шакли моликият ва хоxагидорb, [амчунин ша[рвандоне, ки xи[ати хизматрасонb ва таъмири восита[ои наrлиёт кeмак мерасонанд, бояд барои гузаронидани чунин кор[о иxозатнома (литсензия) дошта бошанд.

Маrомоти [окимияти иxроия ва идора дар ма[ал[о бояд корро ба ро[ монда, ба[ри ташкили шабакаи хадомоти ёрии фаврии техникb ба иштирокчиёни [аракати ро[ мустаrиман дар ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва дар гузарго[[ои ро[и о[ан аз [ар xи[ат кeмак намоянд.

Истифодабарии восита[ои наrлиёт манъ карда мешавад:

а) бо кушода гирифтани аломат[ои баrайдгирии давлатb дар чунин [олат[о:

дар сурати xой доштани носози[о ва шарт[ое, ки фе[ристи он[о дар rоида[ои [аракати ро[ муrаррар карда шудааст;

аз нав таx[изонидани восита[ои наrлиёт бе иxозати дахлдор;

нагузаштани муоинаи техникии давлатb;

надоштани санади суuуртаи масъулияти граждании со[иби наrлиёт;

б) бо боздошт намудани воситаи наrлиёт бо ниго[дории он дар истго[и махсус дар маврид[ои:

идора кардани восита[ои наrлиёт аз тарафи шахсон дар [олати мастb, [амчунин надоштани [уxxат[о оиди [уrуrи идоракунb ё истифодабарии воситаи наrлиёт;

идоракунии восита[ои наrлиёти дорои сиё[шиша;

идоракунии восита[ои наrлиёте, ки раrам[ои rисму агрегат[ояшон ё аломат[ои баrайдгирии давлатиашон пин[он, сохтакорb ё бо ягон усул таuйир дода шудаанд, [амчунин бо навишта[ои дар [уxxати баrайдгирb зикргардида мувофиrат накардани раrам[ои rисму агрегат[ои восита[ои наrлиёт;

идоракунии восита[ои наrлиёт, ки ба тартиби муrарраргардида ба rайд гирифта нашудаанд ё аломат[ои баrайдгирb надоранд.

{амаи восита[ои наrлиёте, ки дар [аракати ро[ дар rаламрави Xум[урии Тоxикистон иштирок мекунанду дар маrомоти Бозрасии давлатии автомобилb ба rайд гирифта мешаванд, бояд аз бобати масъулияти ша[рвандb барои расонидани осеб ба [аёт ва саломатии ша[рвандон ё расонидани зиёни моддb дар рафти истифодаи ин восита[ои наrлиёт, суuурта карда шаванд.

Тартиби суuуртаи [атмb ва андозаи пардохт[ои суuуртавиро {укумати Xум[урии Тоxикистон муайян мекунад.

Суuуртапулй аз рeи суuуртаи [атмии давлатb новобаста из маблаuи суuуртаи иxтимоии давлатb, таъминоти иxтимоb ва аз рeи тартиби xуброни зарар, пардохта мешавад.

Шахсони мансабдоре, ки барои истифода ва [олати техникии восита[ои наrлиёт масъул мебошанд, вазифадоранд:

хостагирb, такмили ихтисос ва ма[орати касбии ронандагонро таъмин карда, вазъи саломатии он[о ва риоя шудани низоми кор ва истиро[атро та[ти назорат rарор ди[анд;

ба идоракунии восита[ои наrлиёт шахсонеро ро[ нади[анд, ки ша[одатномаи идора кардани ин ё он навъи наrлиётро надоранд, дар мe[лати муrарраршуда аз муоинаи тиббb нагузаштаанд, дар [олати мас­тb, за[ролуд ё нашъамандb, [олати беморb ё та[ти таъсири дору[ое rарор доранд, ки хушёрb ё диrrати он[оро суст менамояд;

бе ро[[ати [аракат ба ро[ баромадани восита[ои наrлиётеро иxозат нади[анд, ки [олати техникb ва таx[изоташон ба талаботи Rоид[ои [аракати ро[ xавобгe нест, [амчунин аз рeи тартиби муrарраршуда ба rайд гирифта нашудаанд, ё аз муоинаи техникии давлатb нагузаштаанд;

[олати зарурии техникии восита[ои наrлиётро таъмин намоянд;

[одиса[ои наrлиёти ро[ ва вайронкуни[ои Rоида[ои [аракати ро[ро ба [исоб гиранд, сабабу [олат[ои рeй додани он[оро та[лил кунанд, барои аз байн бурдани он[о чора[о андешанд;

бо Бозрасии давлатии автомобили хат[ои [аракати восита[ои наrлиёти истифодаи умум, хат[ои [аракати восита[ои наrлиёте, ки бор[ои хатарнок мекашонанд, кашондани бор[ои вазнин ва калон[аxм, тартиби кашида бурдани ду ва беш аз васоити механикии наrлиёт ва таuйир додани таx[изоти васоили наrлиётро мувофиrа намоянд.

Маrомоти [окимияти иxроия ва идора барнома[ои давлатb, вилоятb, ша[рb ва но[иявии таъмини бехатарии [аракати ро[ро та[ия, тасдиr ва иxро менамоянд. Та[ияи ин барнома[о дар асоси мутобиrати дурусти он[о бо баплангирии минтаrавb ва со[авb, ташкили нишонди[анда[ои ба [амдигар алоrаманду [амо[анг бо назардошти шароити иxтимоию иrтисодb ва экологии минтаrаи мушаххас, дараxаи тараrrии шабаки ро[[о, [одиса[ои ро[ ва дигар нишонди[анда[ои системаи ягонаи ба[исобгирии давлатии [аракати ро[ сурат мегирад.

Маблаuдихи барои тадбир[ои дар барномахо пешбинишуда, хамчунин дигар тадбир[ои таъмини бехатарии [аракати ро[ аз хисоби буxети xум[уриявb ва ма[аллb маблаuxудокунии вазорат[о, идора[о ва итти[одия[о, сурат мегирад.

Ба маrсади маблаuди[b барои кор[ои лои[асозb, сохтмон, навсозb ва нига[дории ро[[ои автомобилгард фонд[ои xум[уриявb ва вилоятии ро[ ташкил карда мешаванд.

Принсип[ои ташкилди[b ва истифодаи фонд[ои ро[ро {укуматм Xум[урии Тоxикистон муrаррар менамояд.

Дар Xум[урии Тоxикистон системаи ягонаи ба[исобгирии давлатии нишонди[анда[ои [аракати ро[ ва бехатарии он барои восита[ои наrлиёт, ронандагон, ро[[ои автомобилгард, кeча[о ва гузарго[[ои ро[и о[ан, маъюбшавии вобаста ба наrлиёти рох, [уrуrвайронкунии маъмурb дар со[аи [аракати ро[ ва uайра муrаррар карда мешавад.

Фе[ристи нишонди[анда[ои омории [аракати ро[, тартиби ба[исобгири ва [исоботди[b аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон муrаррар карда мешавад.
ФАСЛИ VIII

ТАЪМИНИ ТИББИИ БЕХАТАРИИ {АРАКАТИ РО{
Моддаи 37. Таъмини тиббии бехатарии [аракати ро[

Таъмини тиббии бехатарии [аракати ро[ ин[оро дарбар мегирад:

[атман аз муоинаи тиббb ва муоинаи такрории тиббb гузаштани ронандашаванда[о ва ронандагони восита[ои наrлиёт, пеш аз сафар гузаронидани муоинаи тиббии ронандагон, расонидани ёрии тиббии аввалb ва осебдидагони [одиса[ои наrлиёти ро[ ба иштирокчиёни [аракати ро[, шахсони мансабдори маrомоти кор[ои дохили ва дигар во[ид[ои махсус, инчунин ба а[олb ёд додани тарзу усул[ои расонидани ёрии пешакии тиббb ба осебдидагони [одиса[ои наrлиёти ро[ то расидани духтурон.

Давра[ои муоинаи тиббb ва тартиби ташкили ёрии тиббb ба осебдидагони [одиса[ои наrлиёти ро[ аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикисто муайян карда мешавад.

Назорат дар со[аи [аракати ро[ барои аз тарафи вазорат[о, дигар маrомоти марказии [окимияти иxроияи давлатb ва итти[одия[о, [амчунин ша[рвандон риоя намудани Rонуни Xум[урии Тоxикистон дар бораи [аракати ро[ ташкил карда мешавад.

Назорат дар со[аи [аракати ро[ аз тарафи {укумати Xум[урии Тоxикистон, маrомоти [окимияти интихобb ва иxроия дар ма[ал[о, Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон ва дигар маrомоти давлатии ба ин кор махсус ваколатдоршуда (Назорати давлатb), [амчунин аз тарафи вазорату идора[о ва итти[одия[о (назорати идоравb) сурат мегирад.

Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати кор[ои дохилии Xум[урии Тоxикистон вазифа[ои махсуси контролb, назоратb ва иxозатди[иро дар со[аи бехатарии [аракати ро[ иxро менамояд.

Ба системаи Бозрасии давлатии автомобилb маrоми xум[уриявии идоракунии Бозрасии давлатии автомобилb, маrомоти идоракунии Бозрасии давлатии автомобилии вилоят[о, ша[р[о ва но[ия[о дохил мешаванд.

Ба Бозрасии давлатии автомобилb Сарбозраси давлатии автомобилии Xум[урии Тоxикистон, дар вилоят[о, ша[р[о ва но[ия[о бошад, сарбозрас[ои давлатии автомобилии вилоят[о, ша[р[о ва но[ия[о ро[барb мекунанд.
Моддаи 40. {ифзи му[ити зист

Вазорату кумита[ои давлатb, идораю итти[одия[о, корхонаю муассиса[о ва ташкилот[ое, ки машuули лои[асозb, исте[сол ва истифодаи васоили наrлиёт мебошанд, вазифадор [астанд, ки маxмeи тадбир[оро оид ба пешгирb ва кам кардани таъсири зараровари восита[ои наrлиёт ба му[ит та[ия намуда, риояи rонун[ои [ифзи табиатро таъмин кунанд.

Шахсони [уrуrb воrеb, ки дар риоя накардани rонун дар бораи [аракати ро[, rоида[о, меъёр[о ва стандарт[о айбдоранд, тибки rонун[ои Xум[урии Тоxикистон мавриди масъулият rарор дода мешаванд.

Со[ибони восита[ои наrлиёт бояд зарареро, ки восита[ои наrлиёти он[о расонидаанд, мувофиrи rарори маrомоти суд xуброн намоянд.

Дар сурати [алокати иштирокчиёни [аракати ро[ со[ибони восита[ои наrлиёт, ки бо айби он[о [одисаи наrлиёти ро[ рeй додааст, ба оилаи шахси [алокшуда ё нонхeрони e ба андозаи маоши сесолаи шахси [алокшуда ёрдампулии якваrта мепардозанд, ки ин маблаu аз шахсони гуна[кор ситонда мешавад.

Дар [олати маxрe[ шудани иштирокчии [аракати ро[ со[ибони восита[ои наrлиёт ба вай аз маоши яксола то дусола ёрдампулии якваrта мепардозанд, ки ин маблаu аз шахсони гуна[кор ситонда мешавад.

Агар дар мувофиrатнома[ои байналхалrии Xум[урии Тоxикистон rоида[ое муrаррар шуда бошанд, ки аз rоида[ои rонунгузории Xум[урии Тоxикистон дар бораи [аракати ро[ фарr кунанд, rоида[ои мувофиrатнома[ои байналхалrb татбиr мегарданд.

№196

1. Rонуни Xум[урии Тоxикистон «Дар бораи [аракати ро[» аз рeзи расман нашр шуданаш мавриди амал rарор дода шавад.