Сабақ: Қазақ әдебиеті
|
Мектеп :
|
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:
|
|
Сынып: 5
|
Такырыбы: «Қобыланды батыр» жыры. Жыршы. «Қобыланды батыр» жыры. Тарих және жыр
Қатысқандар:
Қатыспағандар:
|
|
Сабаққа негізделген оқу мақсаты.
|
Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту Т/Ж4.
Шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау Б/С1.
|
|
Бағалау критерийі
|
Шығарманың тарихи құндылығын дәлелдейтін эпизодтарды анықтайды.
Шығармадағы анықталған эпизодтарды салыстырады.
Анықталған эпизодтар негізінде жырдың тарихи құндылығына өзіндік пікір береді.
|
|
Сабақ мақсаттары:
|
Барлық оқушылар:
|
|
Шығарманың тарихи эпизодтарын анықтайды.
|
|
Оқушылардың басым бөлігі:
|
|
Анықталған эпизодтарды салыстырады.
|
|
Кейбір оқушылар:
|
|
Анықталған эпизодтар негізінде жырдың тарихи құндылығына өзіндік пікір береді
|
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар орындай алады:
Оқушылар Шығарманың тарихи құндылығын дәлелдейтін эпизодтарды анықтай алады.
Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:
Қызылбас елі, теңге ату, Құртқа, Тайбурыл, қалмақ.
|
|
Алдыңғы оқу
|
Шығармадағы эпизодтарды біледі.
|
|
. Жоспар
|
|
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
|
Сабақта жоспарланған тапсырма түрлері.
|
Ресурстар
|
|
Сабақтың басы
Ұйымдастыру:
|
Тарих (көне грек. ἱστορία —сұрастыру, зерттеу) — адамзат баласының өткенін зерттейтін қоғамдық ғылым.
Тарихтың негізгі пәні ретінде - адам рухы қарастырылады, соған байланысты тарихтың мақсаты адамдарға тек өткенін ғана білгізу емес, рухани дүниесін қалыптастыру екенін айта кеткен жөн. Тарих - үздіксіз даму үстінде болатын ғылым. Өткенін білмей қазіргісі мен болашағын бағалау мүмкін емес, қоғамның дұрыс бағытта дамуы үшін азаматтардың тарихи сауаттылы мен белсенділігі орасан зор маңызға ие.Халықсыз - тарих жоқ,тарихсыз - халық жоқ деген нақыл бекерге айтылмаса керек. Тарихи зерделеу арқылы тарихи сана, мәдениет, дәстүр, ұрпақтар сабақтастығы қалыптасады. Тарих болып жатқан оқиғаларды жан-жақты әрі тереңінен көре білу қасиетін дамытады және болашаққа дұрыс қадам жасауға жәрдемдеседі.
Жыр (көне түркі тілінде - иыр)
1) кең мағынада, поэзиялық шығармалардың жалпы атауы. Көне түркі тіліндегі "иыр" сөзі де қазіргі "поэзия" терминінің мағынасында қолданылған. Бұл атау дәл осы мағынада қазірғі қарақалпақ, қырғыз, ноғай, қарашай, балқар, башқұрт, татар, тағы басқа түркі тілдерінде әлі күнге дейін қолданылады;
2) тар мағынада - қазақ халық поэзиясындағы 7 - 8 буынды өлең өлшемі, поэзиялық шығарма жанры. Қазақ ауыз әдебиетіндегі батырлар жыры, тарихи жырлар, лиро эпостык жырлар, жоқтаулар, жыраулар поэзиясы, толғаулар, термелер, тағы басқа түгелдерлік поэзияның осы өлшемдегі үлгісіне құрылған. Поэзиядағы бұл жанрды жазба әдебиет өкілдері де (Абай, С.Торайғыров, тағы басқа) орнымен пайдаланған. Буын санының бірқалыпқа түсіп тұрақтануы - Жыр жанры дамуының соңғы кезеңдерінде пайда болған құбылыс. Ежелғі замандардағы Жыр өлшеміне аралас буын тән болған. Мұндай өлшем қазақ халкының толғауларында, ногай халқының йырларында, башкұрт халқының қобайырларында, қырғыз халқының санатында сақталған. Тармақтарындағы буын саны 7-ден 15-ке дейін жетеді. Аралас буынды үлгілер батырлар жырында да кездеседі.
|
|
|
|
Қазақтың Батырлық жырларына негіз болған екі түрлі эпикалық (қаһармандық) дәуір бар:
жеке рулар (тайпалар) дәуірі. Мәселен, “Алпамыс” жырында — қоңырат, “Қобыланды” эпосында — қыпшақ заманы;
ноғайлы дәуірі
Жеке рулар дәуірі жыр тізбегіне (циклына) енбейтін дара тұрған эпостық жырға тән әрі ондай жыр көбіне жоғарыда көрсетілген инварианттың үш сюжетін де қамтиды. Батырлардың жорығын бірнеше рет қайталау, оқиғасын өмірбаяндық жолмен құру арқылы мұндай эпос өзі суреттеп отырған дәуірді мейлінше мол бейнелейді
|
https://el.kz/news/archive/content-3565/
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
