Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы этногенез және этникалық процестер

Сабақтың тақырыбы:

Қазақстандағы этногенез және этникалық процестер

Оқу мақсаттары

• 10.2.1.1 - Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін «антропогенез», «этногенез», «этнос» ұғымдарын пайдалану;
• 10.2.1.2 - этникалық процестердің сабақтастығын анықтай отырып, Қазақстан аумағындағы этногенездің кезеңдерін айқындау

Бағалау критерийлері:

Білу және түсіну

• «антропогенез», «этногенез», «этнос» ұғымдарын түсінеді.

Талдау

• -Қазақстан аумағындағы этникалық үдерістердің кезеңдерін белгілейді, түсіндіре алады.
• -Қазақ халының қалыптасуына әсер еткен факторларды мәдени, тілдік, шаруашылық, саяси тұрғыда талдайды.

Рефлексия

• «Қазақ халқының қалыптасуында қандай кезең шешуші рөл атқарды?» 150-200 сөз.

«Этнос»

• «Этнос»
• «Этногенез»
• «Антропогенез»

Зерттеу сұрақтары:

• 1.Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық процестер қалай жүрді?
• 2. Қазақстандағы этникалық процестерді қандай кезеңдерге бөліп қарастырамыз?
• 3.Қазақстан аумағындағы этностардың қалыптасуына қандай факторлар әсер етті?
• 4. Қазақ халқы қалай қалыптасты?

Этностың өмірлік циклін ұсыну:

• 1. территорияны анықтау;
• 2. территорияда бір немесе бірнеше этностардың өмір сүруі;
• 3. белгілі бір этностың пайда болуы туралы аңыз-дастандардың орын алуы;
• 4. этностың күшейе бастауы;
• 5. этностың шарықтау кезеңі;
• 6. этнос дамуының бәсеңденуі;
• 7. тұрақтылық.

Тапсырма

• Қазақ халқының қалыптасу үрдісін этностың өмірлік циклі негізде көрсету. Топтар өздерінің жұмыс нәтижелерін басқа топтардың жұмыстарымен салыстырады, айырмашылықтарын талдайды.

Талқылау сұрақтары:

• Халықтың қалыптасуына қанша уақыт керек?
• Қазақ халқының қалыптасу үдерісі қандай кезеңдерге бөлінеді?
• Бұл кезеңде қандай тайпалар/ мемлекеттер өмір сүрді?
• Бұл тайпалар/ мемлекеттер қазақ халқының қалыптасуында қандай рөл атқарды?

Тапсырма:

• Қазақ халқының антропологиялық деректер бойынша қалыптасуы. Қола дәуірінен бастап кейінгі орта ғасыр кезеңі аралығындағы антропологиялық ерекшеліктерін салыстырады, ұқсастықтар мен байланысты анықтайды.
• Қазақ халқының мәдени факторлар бойынша қалыптасуы. Қола дәуірінен бастап кейінгі орта ғасыр кезеңі аралығындағы салт-дәстүр, әдет-ғұрып түрінде мұраға қалған мәдениеттің ортақтастығын анықтайды.
• Қазақ халқының шаруашылық фактор бойынша қалыптасуы. Қола дәуірінен бастап кейінгі орта ғасыр кезеңі аралығындағы әлеуметтік және шаруашылық әдістерінің ортақтығын анықтайды.
• Тілдік деректер бойынша қалыптасуы. Қола дәуірінен бастап кейінгі орта ғасыр кезеңі аралығындағы ортақ тілдік ерекшелікті анықтайды. Әлеуметтік қарым-қатынас тілінің ортақтығы
• Саяси ерекшеліктер бойынша қалыптасуы Саяси және аумақтық кеңістіктің ортақтығын анықтайды.