Сабақтың тақырыбы: Жартылай көшпелі және отырықшы мәдениеттердің өзара әсері Сабақтың мақсаты

• 
  Білімділік: Оқушыларды жартылай көшпелі мәдениеттің және қала мәдениетінің дамуы мен олардың өзара байланыстарымен таныстыру;
  
• 
  Дамытушылық: Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, өз бетімен жұмыс жасауға дағдыландыру, ойлау, іскерлік қабілеттерін дамыту.
  
• 
  Тәрбиелік:Туған жерінің мәдениетін қастерлеуге, оны дамытуға, үлес қосуға тәрбиелеу
  

Сабақтың негізгі ұғымдары: Жартылай көшпелі мәдениет. Қала мәдениеті.

Шонданай. Оқшантай. Қын-қайрақ, шапқы .

Көрінекілігі: слайд, сызба кесте, интерактивті тақта, ҚР саяси картасы Сабақтың барысы: 1 .Ұйымдастыру кезеңі (2 минут)

2. Сұрақ-жауап (10 минут)

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру (25 минут)

4. Бекіту сұрақтары (5 минут)

5. Үйге тапсырма беру (2 минут).

6. Оушының еңбегін бағалау (1 минут)

І тарауға тоқталу қысқаша шолу слайд арқылы оқушыны сөйлету және сұрақ-жауап лездемелік сұрақ , жазбаша жұмыстарын қадағалау картамен жұмыс жүргізу

Қосымша сұрақтар беру:

1.Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы негізінен неше кезеңге бөлінеді?

Ж:үш

2.Түрік қағанаты нешінші жылы Батыс –Шығыс болып бөлінді ?

3 «тат» сөзінің мағанасы .

Ж:Құл деген мағананы білдіреді .

4.Түркеш қағанатының орталығы ?

Ж:Суяб қаласы болды .

5. «Күлтегін» ескеткішінде кездесетін қаған ?

Ж:Түркеш туралы дерек

6.Қарлұқ қағанатының құрылған жылы ?

Ж:756-940 ж

7.Қағанаттар халқының айналысқан негізгі шаруашылық түрі?

Ж:Көшпелі және жартылай көшпелі мал-шаруашылығы.

8.Ежелгі түріктердің наным-сенімі ?

Ж:Отқа табыныу .

9.Оғыз мемелекетінің орталығы қай қала ?

Ж:Янгикен (Жаңа Грузия)

10.Оғыздарда жоғарғы билік иесі қалай аталады?

Ж:Жабғу

11.Қимақ қағанатының билеушісі қалай аталған

12.Қазақстанның қай аймақтары қимақ қағанаты құрамына кірген?

Ж:Солтүстік-шығыс,орталық аудан .

13.Қимақтар қай ғасырда ислам дінін қабылдай бастаған

Жауабы:Х ғасырда

14.Қағанатың орталығы ? Ж:Имақия .

Жоспар:

Қолға мал үйрету , архелогиялық зерттеулерге қарағанда , тас ғасырының орта кезеңінде басталған және жаңа тас ғасыры дамыған уақыты-қола дәуірі.

Біздің жеріміз жартылай көшпелі мал шаруашылығымен айналысуға ыңғайлы. Тұрақты қыстау, күзеу, жайлау, жартылай көшпелілікті көрсетсе ,кейбір қыстаулардың маңында егін шаруашылығымен айналысушылық та болған. Қыстаулар қыстаққа не қалаға айналып отырған сонымен орта ғасырдың басында қалалық өмір қалыптаса бастаған көшпелілердің арасында мәдени және эконамикалық байланыстар дамыған . Археологиялық зерттеулурге қарағанда

ҮІ-ІХ ғасырларда Қазақстанның оңтүстік және Жетісудың оңтүстік-батыс аймақтарында қалалық мәдениет дамыған .

Жартылай көшпелілердің материалдық мәдениеті тез жығылатын көші-қонға ыңғайлы баспана киіз үйлері болды байлары сәнді жасалған киіз үйлерін тігіп қоятын үйлермен қатар құрлыс материалдары тас , ағаш, қамыс немесе шикі кірпіштен жасалған мал қора жайлары салынған. Қол өнер және қыш құмыра жасау металл өңдеумен айналысқан. Қалалардың санының өсуі сауданың жандануына үлкен әсерін тигізді. Ұлы жібек жолының маңызы зор болды. Сауданың дамуы эканомикалық дамудың негізгі көрсеткіші болды.

Сабақты қорытындылау: теспен жұмыс жасау

Малды қолға үйретіу қай тарихи кезеңде басталады.

Ж:Қола дәуірі.

Сайрам қаласы ертеде қалай аталған.

Ж: Испиджаб

Түріктер асыл тастар мен маталарды қай елден әкелген .

Ж:Византиядан.

Үй тапсырмасын беру :
§8 Жартылай көшпелі және отырықшы мәдениет оқып келу

Шонданай, оқшантай, қын-қайрақ, шапқы сөздерінің мағынасын ашу.