Сабақтың тақырыбы: Компьютердің сыртқы жады. Ақпарат тасуыштар. Иілгіш және компакт-дискілер. Дискіжетек. Cd-rom

Сабақтың тақырыбы:

2. Оқушылардың дискіжетек пен CD-ROM қалай құрылғанын,

ақпаратты оқу мен жазу қалай жүретінін, ақпарат

тасуыштардың негізгі параметрлерін білу қабілеттерін дамыту.

3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Көрсете-түсіндіру

Білім – білікке Оқушылар білуі тиіс:

қойылатын талаптар: - иілгіш және компакт дискілер не екенін;

- дискіжетек пен CD-ROM қалай құрылғанын;

- ақпаратты оқу мен жазу қалай жүретінін;

- қандай жағдайларда қандай ақпарат тасуыш қолдану керек екенін;

- ақпарат тасуыштардың негізгі параметрлерін;

- иілгіш және компакт- дскілермен жұмыс істеу ережелерін;

- иілгіш және компакт-дискілерді қолдануды;

- ақпаратты бір тасуыштан басқасына ауыстыруды;

- иілгіш дискілерді пішімдеуді;

- иілгіш және компакт-дискілердегі ақпаратты қарауды.
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

III. Жаңа сабақты түсіндіру
СЫРТҚЫ ЖАД

Компьютердегі жұмыс жасауда қолданылатын барлық ақпарат файл түрінде сақталады.

Біздің білетініміздей, файл–бұл жадтағы орын, оған әдетте бірегей атау беріледі. Файлдар машинаның жедел немесе сыртқы жадында орналаса алады. Сыртқы жад - бұл, бірншіден, винчестер, ал екіншіден, иілгіш және компакт-диск. Сондықтан ақпаратты жазу мен оқу туралы айтпай тұрып, ақпарат тасуыштар деген не екенін анықтауымыз қажет.

Ақпарат тасуыш ақпарат сақтау ортасы болып табылады.Олар сыртқы түрі бойынша не дискілік, не таспалық, жадтау принціпі бойынша –магнитті, магнитті-оптикалық және оптикалық болады. Соңғы уақытта IBM типті Pentium ДК-де қолданылатын ақпарат тасуыштар дискілік, магнитті, магнитті-оптикалық және оптикалық жазу-оқу әдістерін қолданады. Дискілік тасуыштың қатқыл немесе иілгіш негізі болады. Оларға винчестерге (хард - диск) кіретін қатқыл магнитті дискілерді, иілгіш дискілерді немесе флоппи дискілерді, компакт-дискілерді жатқызуға болады.

КОМПЬЮТЕР

ЖАДЫ

Ішкі жад

Магнитті таспалар

Қатқыл диск

• 
  Адамның ішкі жадында не сақталады?
  
• 
  Қандай жағдайларда оған сыртқы жадты қолдануға тура келеді?
  
• 
  Адам қандай заттарды сыртқы жад ретінде қолданады?
  

МЫНАУ НЕ? ЖӘНЕ БҰЛ НЕ ҮШІН КЕРЕК? деген сұрақтарға жауап бер

Тығыздығы жоғары

идентификатор

Дискет таңбашасы дискеттің мазмұнын жазып қою үшін керек

Қатқыл магнитті дискідегі жинақтауыштар немесе винчестер – бұл дискілер жиыны бар (екі жақ бетіне де ақпарат жазылатын, жылтыратып тегістелген ферромагнитті қабаты бар мүлтіксіз жазық бірнеше пластина), жетекпен бірге жинақталған (сәйкес электронды басқару схемасымен оқу-жазу механизмінің үйлесуі) жадтайтын құрылғы. Қатқыл магнитті дискілердің жинақтауыштарда бір еммес, бір блокқа жиналған магнитті бастиектер тобы жұмыс істейді. ЭЕМ қосылып тұрғанда дискілер пакеті үзіліссіз және үлкен жылдамдықпен айналады, сол себепті бастиектер мен дискілердің механикалық түйісуі (контакті) мүмкін емес. Әрбір бастиек диск бетінің үстінде 0,5-0,3 микрон қашықтықта «жүзеді». Жинақтауыштың электромеханикалық бөлігі механизмге шаң тимеуі үшін, герметикалы корпусқа салынған. Винчестер әдетте жүйелік блоктың ішіне орналастырылады және ақпараттың өте үлкен көлемін тұрақты сақтауға арналған.

Қатқыл дискінің схеммасын қара. Шығарылған төртбұрыштарды толтыр.

Магниттік дискіде ақпарат қалай орналасады?

Жаз және суретін сал

2

.2.21. Тапсырма Лазерлік дискіні құрайтын қабаттарды атап жаз

1. 
   Көркем сурет
   
2. 
   Түссіз пластик
   
3. 
   Желімді қабат
   
4. 
   Шағылдырушы қабат
   

Иілгіш және компакт-дискілерде сақталған ақпараттармен жұмыс істеу үшін тиісті жинақтауыштарды қолданады. Жинақтауыш – бұл жадтайтын құрылғы, ол ақпараттың үлкен көлемін ұзақ уақыт сақтауға (электр қоректендіруінен тәуелсіз) арналған. Жинақтауышты тасуыш пен (дискілер) тиісті жетектің жиынтығы ретінде қарастыруға болады. Ауыстырмалы және ауыстырмалы емес тасуыштары бар жинақтауыштар болады. Иілгіш дискілер (дискжетек) мен компакт-дскілерде (CD-ROM) арналған жинақтауыштар – ауыстырмалы тасуыштарға арналған жинақтауыштар , ал винчестер – ауыстырмалы емес жинақтауышқа арналған. Жетек бұл оқу-жазу механизмі мен электрондық басқару схемасының үйлесуі болып табылады.

Дискіжетек – бұл иілгіш магнитті дискілерден ақпаратты оқуға және жазуға арналған құрылғы. Ол компьтерде тұрақты түрде қолданылмайтын ақпараттарды бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру және сақтау үшін қолданылады Ақпарат иілгіш магнитті дискіге тікелей жазылады. Дискіжетектер екі өлшемді болады - бесдюймді (ол 1995 жылдан бері шығарылмайды) және үшдюймді болады. Үшдюймді дискіжетектер 1,44/2,88 Мб жазуға мүмкіндік береді. Қатты пластикалық корпус пен металл ысырма дискеттің бетін сыртқы зақымданудан қорғайды. Дискетте арнайы айырып – қосқыш- ысырма бар, ол дискетке жазуға рұқсат етеді немесе тыйым салады. Дискетті бірінші рет қолдану алдында арнайы өдіспен оны инициализациялау ( пішімдеу ) қажет. Бұл арнайы бағдарламалардың көмегімен орындалады. Пішімдеу кезінде әдетте дискеттің беті тексеріледі. Жаңылыстар байқалған учаскілері дефектілі деп белгіленеді де, ол бөліктерге ары қарай жазу жүргізілмейді.

Кейбір өндірушілер дискілерді пішімдеп шығарады. Стандартты компьютердің бір үшдюмдық дискіжетегі – 1,44 Мб болады. Сыйымдылығы жоғары (120 Mб), оқу – жазу бастиегін лазерлі позициялайтын үшдюймді дискіжетектер бар, олар пайдаланушыларды дискеттердің аз сыйымдылығы мен дискіжетектердің төмен жылдамдығымен байланысты мәселелерден құтылуға көмектеседі. Мұндай дискіжетектер әдеттегі дискіжетектермен үйлесімді.
CD-ROM

Компакт-дискілерге арналған дискіжетектердің көмегімен компьютерлер арнайы компьютерлік компакт-дискіледі оқи алады және дыбыс картасы болса, аудиокомпакт-дискілерді ойнатады.

Компакт-дискілерге арналған дискіжетектер ішкі және сыртқы болады. Дискіжетектің жылдамдығын белгілеу үшін, әдетте дискіжетек дискіні аудиокомпакт дискілерге арналған дискіжетектен қанша есе жылдам айналдыратынын нұсқайды. Мысалы, дара жылдамдықты дискіжетектер 150Кб/с оқу жылдамдығын, ал екі еселік жылдамдықты дискіжетек-300Кб/с, төрт еселік жылдамдықты-600Кб/с жуық жылдамдықты қамтамасыз етеді. Компак-дискідегі ақпаратқа қатынау уақыты 0.6-0,1с.дейін, әдетте ол 0,2-0,3с.болады.

CD-ROM компакт-дискілерінде қолданылатын ақпаратты цифрлық жазу әдісі оларға жазуға және бір-ақ тасымалдауыштан мүлде әр түрлі ақпаратты - әріпті-цифрлы, дыбыс (музыка мен сөз), графикалық, сондай-ақ түсті қозғалмайтын және қозғалатын кескіндерді шығаруға мүмкіндік береді.

Кестені толтыр.

Түптекпен жұмыс істеу Құрылғының типі бойынша

түсі бойынша







2.2.25 Тапсырма Сөзжұмбақ.

Тігінен:

1.Қатқыл диск.

3.Ақпаратты сақтайтын құрылғы.

4.Бір шеңберде орналасқан және байттарды сақтауға арналған диск бетінің бөлігі.

6.Компьютердің бөлек құрылғыларының арасында деректерді беруді бақылайтын микросхема.

9.Басылым құрылғысы.

10.Қол манипуляторы.

12.Әр түрлі жолшықтардағы бірдей нөмірлері бар деректер жиыны.

13.Монитор экранындағы бір нүкте.


Көлденеңінен:

2.Компьютердің экранына ақпарат шығару құрылғысы.

5.Иілгіш диск.

7.Сегіз биттен тұратын топ.

8.Компьютердің жеке құрылғыларын байланыстыратын негізгі кеңарна (магистраль).

9 Мәтіндік ақпаратты енгізу құрылғысы.

11.Компьютердің “миы”.

12 .Компьютердің жадына графикалық ақпарат енгізу құрылғысы.