Сабақтың тақырыбы: «Меруерт» алқа тұмаршасын бисермен тоқу. Сабақтың мақсаты

9 сынып

І Ұйымдастыру

ІІ. Өткен тақырыпты пысықтау.

ІІІ. Сергіту сәті

ІҮ. Сарамандық жұмыс

Ү. «Моншақ» сөзжұмбағын шешу.

ҮІ. Қорытындылау. Жұмыстарын бағалау

І. Ұйымдастыру. (амандасу, сабаққа дайындығын тексеру, түгендеу)

ІІ. Өткен тақырыпты пысықтау – Біз алдыңғы сабақта бисердің шығу

тарихы және түрлері жөнінде танысып өттік.

1. 
   Бисер деген не?
   

2. 
   Бисермен тоқу нені талап етеді? Бисер қай кезден бастап пайда болды?
   

Шыны Керамика

Na₂O CaO-2SiO₂ химия CaO, K₂-2SiO₂

PbOC₀-2SO лағыл

ІІ. Қазақ зергерлері көбінесе қызкеліншектердің ажарын ашатын, сұлу етіп көрсететін зергерлік бұйымдар жасаған. Сол зергерлік бұйымдардың сәнін келтіруге моншақтарды кеңінен қолданған. Атап айтсақ әйел бас киіміне тағатын үлкен моншақ маржанды – былқылдақ, сәукеленің екі жағынан кеудеге төгіліп тұратын моншақтарды –жырға деп атаған. Шолпы, шашбаудағы алтын, күмістен жасаған зергерлік бағалы бұйымдарды тізілген моншақтармен өзара қосып әшекейлеген. Алқаны су моншақтан, алтын, күмістен соғып домалақтап, асыл тастардан тізіп салпыншақ етіп жасайды.

Алқа бөлшектерінің атауы:

1. 
   алақан-алқаның ортаңғы негізгі бөлігі тақтасы
   
2. 
   Аяқ – алқаның салпыншағы
   
3. 
   Тойнақ –алқаның екі ұшын біріктіретін топса
   

Алқа –мойынға тағылатын сәндік бұйым. моншақ неолит дәуірінде тастан, сүйектен, қол дәуірінде –металдан жасалған. Ежелгі мысырда, орта ғасырларда Венецияда, Русьте, Орта Азияда шыныдан жасалған. Бисермен сәндік бұйымдар: алқа, сырға, білезкі, тұмарша тоқуға болады.

1. 
   Тап –тап, тап жорға,
   

Желіп кетсе жеткізбес,

Жерге түссе таптырмас (ине, игла, needle)

2. 
   Басы екеу, аяғыда екеу (қайшы, ножница, scissors)
   
3. 
   Ине өткен жерден - ......... өтер (жіп, нитка, sting)
   
4. 
   Әйнектен, інжу-маржаннан жасалатын түрлі түсті ұсақ моншақты қалай атайды? (сумоншақ, бисер, beads)
   
5. 
   Әшекейлі күбіні
   

Кигіздім биік төбеге (сәукеле, Saukele)

6. 
   Әжеме өң берген,
   

Етегі желкендей

Киім еді ол нендей. (Кимешек, kimeshek)
Тиістісін тап.

1. 
   Әр Бас киім
   
2. 
   Әшекей Өрнек күміс
   
3. 
   Кимешек Әшекей түр, көрік
   
4. 
   Зүбіжат Ылғи асыл
   
5. 
   Үлде бүлде Асыл тас
   

Қауіпсіздік ережелері:

1. 
   Қайшыны жолдасыңа үшкір ұшымен берме
   
2. 
   Қайшыны арнаулы қобдишаға сақтау керек.
   
3. 
   Инені жұмыс істегенде оймақ киген дұрыс
   
4. 
   Инені киімге қыстыруға болмайды.
   
5. 
   Инені тістеп ауызға салуға болмайды.
   
6. 
   Тот басқан инемен жұмыс жасауға болмайды.
   
7. 
   Моншақтар шашылып кетпес үшін оларды бөлек жайпақ ыдыстарда немесе қорапшаларда ұстаған жөн.
   
8. 
   Бисермен бұйым тоқу кезінде бисерлер домалап шашылып кетпес үшін, бисерді түкті матаның үстіне төккен дұрыс.
   

1. 
   Алқа тоқу технологиясы
   
2. 
   Нұсқау карта бойынша жұмыс жасау.
   

1. Бүгінгі сабақта тоқылатын тұмаршаның аты.

2. Су моншақты ең көп шығаратын ел.

3. Әйнекті тұңғыш ойлап тапқан ел.

4. Шашқа тағатын әшекей зат.

5. Алқаның екі ұшын бекітетін топса

6. Мойынға тағатын әшекей бұйым.

Бисермен шығармашылық жұмыс жасау арқылы өмірге қандай дайындық алдық:

1. 
   Алқа тоқуды үйрендік
   
2. 
   Моншақ түрлерін ажырата алатын болдық
   
3. 
   Моншақтың қолданатын орынын білдік
   
4. 
   Алқаны өзі дайындап ақшасын үнемдеуді.
   
5. 
   Базардағы алқа мен өзі жасаған алқаны салыстыра отырып, таңдай білу қабілеті жоғарылады.
   
6. 
   Шеберлікке үйренді.
   
7. 
   Өзіне -өзі қызмет етуді үйренді
   
8. 
   Байқағыштық қабілеті артты.