САЯСИ БИЛІК
“Алаш зиялылары” тобы
Саясаттануда саяси билік теориясы негізгі орын алады. Ол саясатпен тығыз
байланысты және саясаттың, саяси институттар мен барлық саясат әлемінің
мәнін түсініп-білуге мүмкіндік береді. Себебі, саясаттың негізгі мәселесі-билік,
ал мазмұны-билік үшін күрес және билікті жүргізу.
- Шығыстың көрнекті ойшылы Ибн-Халдун адамның басқа жан-жануарлардан
ерекшелігі- ол билік үшін күреседі деген екен.
- Ағылшынның ең ірі фәлсафашыалрының бірі, қоғамқайреткері болған Бертран
Рассел физикада басты ұғым энергия болса, қоғамдық ғылымдарда негізгі ұғым
билік болып табылады.
- Американның әйгілі әлеуметтанушысы Талкотт Парсонс экономикалық жүйеде
ақша қандай орын алса, саяси жүйеде билік те соншалықты орын алады.
Билік жөнінде ғалымдардың айтқан анықтамалары:
1.Теологиялық анықтама билікті белгілі бір мақсатқ, белгілеген нәтижеге, қорытындыға жету мүмкіндігі деп түсіндіреді.
2. Бихевиористік анықтама бойынша билік деп басқа адамдардаң жүріс- тұрысын, өзін-өзі ұстауын өзгерту мүмкіндігіне негізделген іс-әрекеттің түрі.
3. Инструменталистік анықтама билікті белгілі бір құралдарды,
амалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндігі деп біледі.
4. Структуралистік анықтама билікті басқарушы мен бағынушының арасындағы қатынастың ерекше түрі.
5. Конфликтілік анықтама билікті дау-жанжал жағдайында игілікті бөлуді реттейтін мүмкіндік, шиеленісті шешудің құралы деп түсіндереді.
"Билік" сөзі әр мағынада қолданылады. Оны ықпал ету
бағытына объектісіне байланысты былай бөлуге болады:
- Ата-аналар билігі.
- Мемлекеттік билік.
- Экономикалық билік.
- Саяси билік.
- Әлеуметтік билік.
- Құқықтық билік.
- Әскери билік.
- Рухани билік, т.с.с.
Бірақ биліктің толық мағынасы мемлекеттік-саяси салада ғана
айқындалады. Сондықтан саяси билік биліктің ең негізгі түріне
жатады.
Оның өктемдік сипаты
Оның бүкіл қоғамның атынан билік жүргізу
Басқарумен кәсіби айналысатын ерекше тобының болуы
Оның көпшілік адамдардың мүддесін қозғауы
Басқа мекемелерге қарағанда билік органдарының тәуелсіздігі
Достарыңызбен бөлісу: |