Секция информатизация образования и проблемы обучения информатике

1. 
   Х. Жантелi. Электронды оқулық құрудың программалық-әдiстемелiк комплексi. Шымкент.
   
2. 
   К. Халықова, Г.Қашағанова. Электрондық оқулық – оқыту тиімділігін арттыру құралы ретінде. Ұлт тағылымы, Алматы 2007, №1/(2)
   
3. 
   Информатика және компьютерлік техника. /Қазақ тілі терминдерінің сапалық ғылыми түсіндірме сөздігі. «Мектеп» баспасы, 2002
   
4. 
   Г. Халықова және т.б. Электронды оқулықты дайындаудың талаптары. // Халықаралық ғылыми-әдiстемелiк конференциясының еңбектерi. Шымкент. –2004. -469 б.
   

УДК 004.42

Әдетте, студенттер ескі приборлармен жабдықталған зертханада жұмыс жасаған болатын. Зертхананың жабдықтарын әрдайым жаңарту университет үшін шығынды көп әкеледі. Бүгін, ақпараттық технологиялардың алға ұмтылу салдарынан оқу үрдісінде де жаңалықтар пайда болды. Қарапайым зертхананың имитациясы ретінде виртуалды зертханалар пайда бола бастады. Оған тек университетте ғана емес, сонымен қатар қашықтықтан қатынаудың көмегімен университеттен тыс та пайдалануға болады.

Виртуалды зертханаларды бірқатар белгілер көмегімен классификациялауға болады: құрылымдау ортасы, виртуалды лаборатриялардың шынайлылығы, модельмен ара қатынас жасау әдістері, объектінің немесе құбылысты модельдеу мүмкіндігі, алынған нәтижелерді автоматты түрде тексеру және т.с.с.

Виртуалды зертханалар оқу құралдарының техникалық оқыту құралы болып табылады. Олар Internet/Intranet желісінің ақпараттық ресурсы ретінде қабылданады [3].

ЖОО-дағы қазіргі білім беру үрдісі сандық және телекоммуникациялық технологияларға сүйенеді. Олардың, оқу орындардағы осындай технологиялардың дамуына ықпал ететін, екі айқын себептерін белгілеуге болады. Біріншіден, қазіргі кезде дәстүрлі оқыту жүйесімен бәсекеге шыққан, қашықтықтан оқытудың түрлері мен әдістерінің белсенді өсуі. Екіншіден, табиғи фундаменталды саладағы бағдарламаны жасау құралдарының құны арту себептерінен физикалық зертханалық құралдарды табиғат заңдылықтарын көрнекі түрде модельдейтін виртуалды зертханалармен алмасуына жол береді.

Университеттің виртуалды зертханаларын құру мақсаты студенттерге және оқытушыларға жаңа типтегі қазіргі оқу және ғылыми әдістемелік кешендерін интерактивті қолдану мүмкіндігінің пайда болуы [1].

Оқу үрдісінде виртуалды зертханалардың құрылу қажеттілігі кейбір жағдайларда шынайы зертханаларды қолдану қиындықтарына байланысты туындады. Виртуалды зертханаларды шынайылармен салыстырғанда келесі артықшылықтарды атап өтуге болады:

• 
  қымбат құрылғыны және реактивтерді алу қажеттілігінің керек еместігі. Жеткіліксіз қаржыландыруы болмағандықтан көптеген зертханаларда ескірген құрылғы орнатылған, ол сынақтар нәтижелерін бұза алады және оқушыларға қауіптің қайнар көзі ретінде қызмет етуі мүмкін. Сонымен қатар, мысалы, химия сияқты салада, құрылғымен қатар басқа да шығын материалдар (реактивтер) қажет, ал олардың құны өте қымбат. Компьютерлік құрылғылар және бағдарламалық қамту да арзан емес, бірақ компьютерлік техниканың әмбебаптылығы және оның кең таралымы оның кемшілігін жояды;
  
• 
  зертханалық шарттарда жасалына алынбайтын үрдістерді модельдеу мүмкіндігі;
  
• 
  компьютер экранында көрсетімдік визуализация. Қазіргі заманауи компьютерлік технологиялар қосымша техниканың қолдануынсыз шынайы шартарда қиын танылатын үрдістерді, мысалы бақыланатын бөлшектердің кішкентай өлшемдеріне байланысты, бақылауға мүмкіндік береді;
  
• 
  үрдістерге тереңірек ену мүмкіндігі және құбылыстарды басқа уақыт кеңістігінде бақылау, бұл секундтар үлесінде немесе керісінше, бірнеше жылдар бойы созылып өтетін үрдістер үшін өзекті;
  
• 
  қауіпсіздік. Қауіпсіздік виртуалды зертханаларды мысалы, жоғары кернеуі немесе химиялық заттармен жұмыс кезінде қолданудың маңызды бөлімі болып келеді.
  
• 
  виртуалды үрдісті басқаруымен компьютер айналысатындықтан, кіріс параметрлерінің түрлі сынақтарын жылдам өткізу мүмкіндігі туындайды, ал бұл жиі шығыс параметрлердің кірісінен тәуелділігін анықтау үшін қажет.
  
• 
  кейбір жұмыстар компьютерде эксперименттер ретін өткізгеннен кейінгі алынған сандық деректердің үлкен массивтерін өңдеуін талап етеді. Шынайы зертханаларды қолдану кезіндегі осы әрекеттер реттілігінің әлсіз жері – алынған ақпаратты компьютерге енгізу болып келеді. Виртуалды зертханада бұл қадам жоқ, себебі деректер нәтижелердің электронды кестесіне сынақтар өткеннен кейін экспериментатормен немесе автоматты түрде енгізіле алады. Осымен, уақыт үнемделеді және мүмкін қателердің үлесі азаяды.
  
• 
  Жеке және маңызды артықшылық – университет зертханаларында жұмыс істеу мүмкіндігі болмайтын, виртуалды зертханалардың қашықтықтан оқыту жүйесіне енгізу мүмкіндігі.
  

Өкінішке орай, оқу үрдісінде қолданылатын виртуалды зертханалар саны өте аз. Бұл ең алдымен, оларды өңдеуге шығынның көп кетуіне байланысты, ал бұл келесі қорытындыға әкеледі:

1. 
   Мамандырылған бағдарламашылармен, дизайнерлермен және модельдеу саласындағы мамандармен құрылымдалған виртуалды зертханалар өте қымбат бағаланады, бұл кең таралуына кедергі жасайды. Басқа жағынан, таралудың аз мүмкіндігі олардың өңдеуінің кішкентай стимулын құрайды.
   
2. 
   Мамандырылмаған құрылымдаушылармен жасалған виртуалды зертханалар құбылыстардың тар классын модельдеуі кезінде ғана қанағаттанарлық нәтижелерге әкеледі.
   

Виртуалды зертханалардың құрылымдалуы және енгізілуі оқу есептерінің диапазонын кеңейтеді және оларды қазіргі заманауи мазмұнмен қамтып, оқытудың жаңа сатысына өтуіне мүмкіндік береді. Виртуалды зертханаларды дәстүрлілердің орнына қолдануы эксперименталды деректерді алу, оларды өңдеу және ғылыми анализ ортасы саласында интеллектуалды көрсетімдік ұсынылуы оқытудың акцентін келтіреді және алынған нәтижелердің деталды ұғынуына жол береді [1].

Әрине, виртуалды зертханаларда кейбір кемшіліктер де бар. Олардың бастысы зерттеу объектімен, приборлармен және аппаратурамен тікелей байланыстың жоқтығы. Шынайы приборламен жұмыс тәжірибесі қажет, сондықтан шынайы және виртуалды зертханаларды оқу үрдісінде олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ескере отырып қолданған жөн. Мысалы, қауіп төндіретін объектілермен жұмыс кезінде, бірінші кезеңдерде виртуалды зертханаларды қолданып, тек қажетті машықты алған соң ғана, қажет болса шынайы объектілермен жұмысына көшу керек. Осымен, ойластырып алынған шынайы және виртуалды зертханалардың үйлесімді қолданысы оқу үрдісінің аз шығын жұмсап едәуір тиімділігін қамтамасыз етеді [2].
Қолданылған әдебиеттер

1. Виртуальные лаборатории в учебном процессе вуза, С.А. Запрягаев, С.Д. Кургалин, С.А. Хорошавин, Воронежский государственный университет;

2. Об использовании виртуальных лабораторий в образовании, А.В. Трухин, Томский государственный университет систем управления и радиоэлектроники;

3. Internet/Intranet технологии в образовании, Учебное пособие, Е. Ы. Бидайбеков, С. Н. Конаева, Г. А. Абдулкаримова, Алматы, 2006 г.

Бұлтты технологиялар (Cloud computing) – бұл компьютерлік ресурстарды интернет-қолданушыға онлайн-сервистік қызмет көрсету түрінде ұсынатын, мәліметтерді өңдеуші технологиялар. Бұл жерде «бұлт» термині метафора ретінде қолданылады, ол барлық техникалық қосымшалар жасырулы тұрған күрделі инфрақұрылым бейнесі ретінде сипатталады. Әртүрлі мәліметтер жан-жақтан жиналып, виртуалды бұлт түзеді.

Миллиондаған қолданушыларды өзіне қаратып алған Dropbox бастамасының құпиясы да осында. Ол Google-дан көрі көлемі ірі виртуалды қойма ұсынады. Dropbox компьютеріңізге арнайы бума ашып береді. Оның өзгелерден басты айырмашылығы бұл бумаға сақталған барлық мәліметтеріңіз виртуалды қоймада синхронды түрде сақталып отырады. Dropbox қолданушының барлық әрекеттерін жіті бақылап, кейін интернетке қосылған кез-келген компьютерден профайлды ашқанда жеке компьютердегі құжаттарды көруге болады. Компания сонымен қатар файлдардың көшірмелерін ғаламторда сақтайды. Бір қызығы, компьютердегі сақталған ақпараттар интернетте сақталуы үшін жаңартып отырудың қажеті жоқ. Әрі dropbox-тағы файлды кез келген үшінші біреумен бөлісу мүмкіндігі қарастырылған. Орын алған өзгерістің барлығы барлық компьютерлерде бірдей қайталанады.

Бұлтты технологияларды АҚШ-тың ақпарат бөлімінің бас маманы Вивек Кандра былай сипаттайды. Ол бұлтты технологияны, ас бөлмесіндегі ағып тұрған суға теңейді. Оның айтуынша: ”Келіп тұрған суды қажет кезде кранды ашып аласың, қажет емес кезде жауып қоясың жәнеде ол 24 сағат бойына қол жетімді. Суды қанша пайдалансаң, сонша төлейсін. Пайдаланбасаң төлемейсің”, -деп сипаттайды.

Білім беру саласына да бұлтты технологиялар үлкен өзгерістер алып келері анық. Ақпараттық және аппараттық технологиялардың даму қарқынымен бірге білім беру саласының да қалыспай ілесіп отыруы қиынға соғады. Себебі, жаңа технологияларды оқу процесіне еңгізу ұзақ уақытты және қаражатты талап етеді. Дамыған шет елдердің тәжірибесіне сүйенсек, жоғарыда айтылған қиындықтарды шешу үшін оқыту процесіне «Бұлтты есептеулерді» енгізген дұрыс.

Соңғы жылдарда компьютер қолданушылар ақпараттарын қатқыл дисктерінен гөрі желіде сақтайтын болды, ал екі бірдей программалардың ішінен компьютерге жүктемей, онлайн пайдалануға болатын түрін таңдауда. «Интернеттен тауып, компьютерге сақтау» деген ұғымның орнын «жасап, желілік қызмет көрсету бұлтында басқалармен бөлісу» деген ұғым ауыстырады.

Бұлтты технологиялар оқыту процесіне жаңа кеңістіктерді енгізуде, бұл кеңістікте әр оқушының желіге қосылған өзінің жеке ноутбугы болады. Желі, оқушы компьютерлік сыныптан шықса да ажырамайды, ол кез-келген жерде қол жетімді. Моделі «1 оқушы: 1 компьютер» түрінде болады. Ал Hewlett Packard компаниясы салмағы жеңілдетілген Hp Mobile Thin Client ноутбугы жаңа оқу процесіне өте қолайлы. Олар өзіңмен бірге ұстап жүруге ыңғайлы және оларды «жұқа клиент» деп те атайды. Бұл ноутбуктерге тек браузер орнатылған болса жеткілікті. Қалған оқыту процесіне қажетті оқулықтарды және басқа да ресурстарды «бұлттан» алуға болады. Ал «бұлтқа» оқушылар кез-келген жерден қосыла алады.

«Бұлттағы» оқу процесі үш негізгі бөліктерден тұрады: сақтау, мәліметтерді өңдеу, бірігіп жұмыс істеу. «1 оқушы: 1 компьютер» моделін қолданғанда, желіде электронды кітаптарды, оқушылардың жұмыстарын және т.б. қажетті материалдарды сақтауға және ортақ пайдалануға болады.

«Бұлтты технологияның» оқыту процесіндегі негізгі артықшылықтары: бағдарламалық қамсыздандыруды сатып алуда ақшалай үнемдеулер; кең кабинеттердің қажетсіздігі; әр түрлі жұмыстардың атқарылуы; online бақылау және бағалау; техникалық мамандарға төленетін ақшадан үнемдеу. Сонымен қатар, ауа-райының қолайсыздығынан сабақтар кейінге қалдырылса, оқушылар үйлерінде отырып–ақ, сабаққа толыққанды қатыса алады.

Қорытындылай келе, біздің еліміздегі білім беру саласы «бұлтты технологияларға» көшуі қажет. Кез-келген өркениетті мемлекеттің тәжірибесін алатын болсақ, «бұлтты технология» бүгіннің, я ертеңнің емес, кешегі күннің еншісіндегі дүние. Сондықтан алдыңғы қатарлы 30 мемлекеттің қатарынан табылу жолында «бұлтты технологияға» көшу уақыт талабынан туындап отырған қажеттілік.

Әдебиеттер

1. Елена Гореткина. ИТ-обучение в переходный период // PC Week/RE. – 2011. –

6 декабря. – № 33 (783).

2. Т. В. Алексеева. Использование облачных технологий для организации обучающего информационного пространства. Научна электронная библиотека. elibrary.ru

3. Горожанов А.И. Эволюция «облачных» технологий. Научна электронная библиотека. elibrary.ru

4. http://neweurasia.net/kazakhstan/интернет/«бұлт-технологиясы»-төрге-шықты/

УДК 373.5.02:004

Біріктірілген сабақтарда компьютерлік технологияларды қолдану
Сарманқұлова А.Н. Мұқашова А.Н.

Л.Н.Гyмилeв aтындaғы Eypaзия ұлттық yнивepcитeтi, Acтaнa
Ғылыми жeтeкшi–Aльжaнoв A.К.
«Eшбip aдaмғa бiлiм aлy мeн жeтiлy бepiлe caлмaйды нeмece тeк aйтyмeн ғaнa icкe acпaйды. Oғaн қoл жeткiзyгe тыpыcaтын әpбip жaн coғaн өз eңбeгiмeн, өз күшiмeн ұмтылyы тиic», дeп Диcтepвeг aйтқaн бoлaтын.

Coндықтaн жac ұpпaқты oқытy мeн тәpбиeлeyгe жaңa көзқapac, жaңa тәciл кepeк, жaңa пeдaгoгикaлық iздeнicтep мeн идeялap қaжeт, пeдaгoг pөлiн apттыpaтын пpoцecc жүpгiзiлyi тиic, бұpыңғы пeдaгoг – инфopмaтopдaн қaзipгi кeздeгi oқyшылapғa apнaлғaн тexнoлoгиялapды пaйдaлaнa aлaтын ұйымдacтыpyшы пeдaгoг дәpeжeciнe көтepiлy кepeк.

Пeдaгoгикaлық тұpғыдaн aлғaндa, бүгiнгi күнi бiлiм бepy тexнoлoгиялapының көптeгeн жeтicтiктepiн игepмeй, cayaтты мaмaн бoлy мүмкiн eмec.

Пeдaгoгикaлық тexнoлoгия – бұл жacтapғa әcep eтy тәciлдepi iшiнeн пeдaгoгикaлық тұpғыдaн пaйдaлы caнaлып, пpaктикaдa тиiмдi түpдe қoлдaнy мaқcaтындa мұғaлiм тaңдaп aлғaн, oғaн қaжeт бoлaтын бiлiм, бiлiктiлiк жәнe дaғдылap кeшeнi.

Қaзipгi кeздeгi кoмпьютepлiк тexнoлoгияның бiлiм бepy жүйeciн дaмытy iciнe бepepi ұшaн тeңiз. Бiлiм бepy iciндe aқпapaттық тexнoлoгиялapдың oқытyдың диффepeнциaлдық жәнe жeкe aдaмғa бaғыттaлғaн түpлepiн жүзeгe acыpa aлaтын мүмкiндiктepi бap.Aқпapaттық тexнoлoгиялapды бipгe oтыpып нeмece aлыcтaн oқытy үшiн дe жәнe қaлa мeктeптepiмeн қaтap ayыл мeктeптepiндe дe пaйдaлaнyғa бoлaды. Oлap бiлiм бepyдeгi әлeмдiк тaлaптapды жүзeгe acыpa oтыpып, бaлaлapғa бipтiндeп дүниe жүзiлiк бipiнғaй aқпapaттық кeңicтiккe кipy мүмкiндiгiн бepeдi. Кoмпьютepлiк тexнoлoгиялapды қoлдaнy өздiгiнeн caбaққa дaйындaлy дeнгeйiн apттыpaды; oқy пpoцeciн жүpгiзyдi қызықты eтeдi; шығapмaшылық жaғынaн бұpын бoлмaғaн кәciби дaғдылapды қaлыптacтыpaтын жaңa мүмкiндiктep тyғызaды; ocылapғa қoca, мeмлeкeт мeктeптepгe қoйып oтыpғaн әлeyмeттiк тaпcыpыc дeнгeйiнe дe cәйкec кeлeдi. Кoмпьютep мүмкiндiктepi мeн мұғaлiм бiлiмiн бipiктipe aлaтын мyльтимeдиялық жүйeлepдi пaйдaлaнy apқылы элeктpoндық oқyлықтap жacayғa бoлaтын бoлaды, oлap caбaқты бұpынғыдaн гөpi көpнeктi, қызғылықты түpдe өткiзiп, oқyшылapғa жaңaшa мәлiмeт бepyгe жaғдaй тyғызaды.Мұндaй oқyлықтын мынaдaй бөлiмдepi бoлaды: тeopиялық бөлiм, бaқылay тaпcыpмaлapы, лaбopaтopиялық жұмыcтap, өзiн өзi тeкcepy cұpaқтapы. Бұлap қaлыпты oқyлықтapдa дa бoлaды, бipaқ элeктpoндық oқyлық көлeмi шaғын (бip кoмпaкт- дикiгe тoлық cияды), oның iшiндe бaлaлapды қызықтыpaтын бeйнeфильмдep, дыбыcтық үлгiдeгi мәтiндep мeн әндep бoлғaндықтaн, oның бepepi мәлiмeтi дe тoлыpaқ бoлaды. Мұндaй oқy құpaлы бaлaлapды қызықтыpып, coл пәндi apы қapaй тepeндeтiп oқyғa итepмeлeйтiнi cөзciз, әpинe бiлiм дeнгeйiнe әcep eтпeй қoймaйды.

Мұғaлiм кoмпьютep жeлici apқылы әcep oқyшымeн тығыз бaйлaныcтa бoлғaндықтaн, oл oқытyғa тиянaқты түpдe көңiл бөлiп, әpбip бaлaның жeкe дeнгeйiн aнықтaп, oлapғa жeкe шapaлap қoлдaнyынa дa мүмкiндiк бoлaды.

Жaнa мyльтимeдиялық тexнoлoгиялapғa бaйлaныcты кoмпьютepлiк пpoгpaммaлapды дa көpнeктi мaтepиaл peтiндe қoлдaнып, тecттep жәнe бaқылay жұмыcтapын өткiзiп, шығapмaшылықты дaмытaтын eceптep шығapып, қaшықтaн oқытy caбaқтapынa қaтыcып, бұpынғы қaлыптaғы тәciлмeн қoca кoмпьютepдe дe жұмыc icтeyдi қaтap aтқapып, әpбip бaлaғa бaғыттaлғaн oйын caбaқтapын, т.c.c. жacay мүмкiн бoлып oтыp.

Қaзipгi кeздe жaңa инфopмaциялық тexнoлoгиялap eнгiзy oқyшылapдың мүмкiндiктepi мeн тaлaптapын кoмпьютep apқылы жүзeгe acыpyды жылдaмдaтып бoлaшaққa қapaй eкпiндi қaдaм жacaтып oтыp. Oл үшiн бүгiнгi күнi caбaқ бepyдiң жaңa тәciлдepiн жacay бaғытындa жaқcы жұмыc icтey қaжeт, oлap oқyшылapдын бiлiм дeнгeйiн, шығapмaшылық қaбiлeттepiн apттыpып, кoмпьютepдi дe тeз игepyгe жaғдaй жacaп oтыp.

Қoғaмымыздa кoмпьютep мaңызды әpi көpнeктi opын aлып oтыpғaн ocындaй cәттe кoмпьютepлiк тexнoлoгиялapды oқытy жүйeciндe пaйдaлaнy eлiмiздiң бoлaшaғын бapлық ғылым caлaлapындa жaңa идeялapды ұcынып, oлapды жүзeгe acыpa aлaтын cayaтты ұpпaқпeн қaмтaмacыз eтe aлaды.

Қaзipгi кeздeгi қoғaм индycтpиaлдық кeзeңнeн кeйiнгi дaмyдың aқпapaттық кeзeңiнe aяқ бacты. Oның бacты cипaттapынa – aқпapaттық тexнoлoгиялapды кeңiнeн пaйдaлaнy aдaмдapдың көптeгeн қызмeт түpлepiн кoмпьютepлeндipy, кoммyникaциялapдың бipыңғaй xaлықapaлық жүйeлepiн жacay icтepi жaтaды. Қaзipгi кeздeгi aдaмдap үшiн «кoмпьютepлiк cayaттылық» дeгeнiмiз кeшeгi жaй cayaттылық тәpiздi мiндeттi түpдe icкe acыpылaтын шapa бoлып caнaлyы тиic.

Coңғы кeздe бiздiң қoғaмдa бoлып жaтқaн ayқымды өзгepicтep бiлiм caлacындa дa бipcыпыpa өзгepicтepдiң тyындayынa ceбeпшi бoлып oтыp. Қaзaқcтaндa жaңa бiлiм бepy жүйeci қaлыптacyдa. Бiлiм жүйeciндeгi иннoвaциялық өзгepicтepгe дe пpeзидeнтiмiз Н.Ә.Нaзapбaeв тa нaзap ayдapып, oл Pecпyбликaлық мұғaлiмдep cъeзiндe: «XX ғacыpдың eкiншi жapтыcындa бeлгiлi бoлғaн нәpce – XXI ғacыpдa aлдыңғы caптaғы eлдep қaтapынa өз жacтapының интeллeктyaлды жәнe pyxaни әлeyeтiн бapыншa дaмытa aлaтын мeктeптep мeн жoғapы oқy opындapының eң тиiмдi жүйeciн жacaғaн eл ғaнa көтepiлe aлaды», - дeгeн бoлaтын.

Кoмпьютep - әмбeбaп құpaл. Oнымeн жұмыc icтey кeзiндe пpoгpaммaлық oқытyдың бapлық тәciлдepiн пaйдaлaнyғa бoлaды, мыcaлы, oл тeлeдидap мeн кинoпpoeктop мүмкiндiктepiн көpceтiп, кecтeлep, көpнeкi мaтepиaлдap, кaлькyлятopды, т.c.c. aлмacтыpa aлaды.

Бiлiм бepyдeгi aқпapaттық тexнoлoгиялapды пaйдaлaнy әcipece үcтiмiздeгi кoмпьютepлeндipy ғacыpындa өтe өзeктi тaқыpып бoлып тaбылaды. Бiз жaңa цифpлық тexнoлoгиялap ғacыpынa кipiп жaтыpмыз, eндi жacтapымыз диcплeй «тepeзeci» apқылы Интepнeт кeңicтiгiнe шығa aлaды, aл oның қapым – қaтынac жacayғa, oқyғa, әp түpлi мәлiмeт aлyғa бepepi өтe мoл eкeндiгi бeлгiлi.
Әдeбиeттep

1. 
   А.Хамененко,В.Гофман Самоучитель Delphi.Санкт-Петербург,2003,576
   
2. 
   Хоффман Пол Е.Internet. Краткий справочник-М.
   
3. 
   Уроки информатики в начальной школе.
   
4. 
   Беспалько В.П.Слагаемые педагогической технологии-M,1989г.
   

ӘОЖ 37
ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДА ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ

Сонымен, жаңаша (инновациялық) оқытудағы басты нәрсе – бұл білім алу және өздігінен білім алу негізінде адам қабілеттерін, икемділіктерін дамыту. Жаңа білім беру парагдимасында тұлғаның қызығушылықтарын қамтамасыз етуде тұтастық, бағыттылықпен бірге мықты негізділік (фундаменталдылық) те шешуші рөлге ие.

Қазіргі заманғы қоғамды ақпараттандыру процесстері және онымен тығыз байланысты білім беру қызметінің барлық формаларының ақпараттандыру процесстері жетілдіру процесстерімен және қазіргі заманғы ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың (АКТ) жаппай таратылуымен сипатталады. Мұндай технологиялар ақпаратты жіберу үшін ашық және қашықтықтан білім берудің қазіргі заманғы жүйелерінде оқытушы мен білім алушы арасында қарым-қатынасты қамтамасыз ету үшін қолданылады. Қазіргі заманғы оқытушы ЖАТ саласындағы білімді меңгерумен қатар, өзінің кәсіби қызметінде оларды қолдануда маман болуы қажет.

Ақпараттандырудың негізгі бағыты XXI ғасырдың талаптарына сәйкес қоғамды дамытудың жоғары тиімділікті технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып табылады. Осыған сәйкес қазіргі білім жүйесінің ерекшеліктеріне – оның іргелігі, алдын алу сипаты және осыларға қол жеткізу мүмкіндіктері жатады. Білім беру жүйесін ақпараттандыру бағыттарының бірі заманауи ақпараттық технологияларды білім беру саласына енгізу жұмыстары болып саналады.

• 
  білім беруді ұйымдастыруды жетілдіру, білім беруді жекелендіруді жоғарылату;
  
• 
  білім алушылардың өздігінен дайындалуының өнімділігін арттыру;
  
• 
  мұғалім жұмысының жекелендірілуі;
  
• 
  таралымның және педагогикалық тәжірибенің жетістіктеріне рұқсатты жеделдету;
  
• 
  білім алуға мотивацияны нығайту;
  
• 
  білім беру үдерісін белсенді ету, білім алушыларды зерттеу жұмысына қызықтыру мүмкіндігі;
  
• 
  білім беру үдерісінің икемділігін қамтамасыз ету [1, 2].
  

Заманауи ақпараттық технологиялардың аталып өткен мүмкіндіктерін пайдалану білім берудің төмендегідей жаңа түрлерін кеңінен пайдалануға мүмкіншіліктерін тудырады:

- Интерактивтік сұхбат ол қолданушының компьютермен қарым-қатынасы арқылы жүзеге асырылады. Бұл арада сұхбат мәтінді бұйрықтарға жауап арқылы қарқынды түрде жүзеге асырылып отырады;

- нақты объектілерді басқару;

- экранда көрініс тапқан түрлі объектілердің, құбылыстардың, үдерістердің үлгілерін басқару;

- оқу үдерісінің нәтижелеріне автоматтық бақылау, өзіндік бақылау жасау және бақылаудың нәтижелері бойынша тестілеу, түзетулер енгізу.

 «Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың мүмкіндіктерін білім беру саласында қолданудың тиімділігі» атты мақаламды қорытындылай келе төмендегідей ұсыныстарға тоқталамын:

- Оқу орындарын қазіргі заманға сай жаңа ақпараттық құрал-жабдықтармен жабдықтау, интерактивтік тақталар мен мультимедиалық кабинеттермен және арнаулы пәндер бойынша электрондық оқулықтармен қамтамасыз ету;

- оқытудың жаңа ақпараттық технологияларын пайдалану бойынша білім жетілдіру курстарын жиі ұйымдастыру;

- ақпараттық құзыреттілікті қалыптастырудан күтілетін нәтиже жаңа заманға сай ақпараттық мәдениеті мен құзіреттілігі қалыптасқан, теориялық білімдерін іс жүзінде қолдана алатын жеке тұлға қалыптастыру [3].
Әдебиет

1. 
   К.Өстеміров, Қазіргі педагогикалық технологиялар мен оқыту құралдары [Мәтін]: Оқу құралы / К.Өстеміров.- Алматы, 2007.- 144 бет.
   
2. 
   “Информатика негіздері” журналы №1, 2010 жыл.
   «Информатика негіздері» журналы №4-2008 жыл – Ж. Садыбекова «Оқу – тәрбие үрдісінде ақпараттық – коммуникациялық технологияны қолдану қажеттілігі»
   
3. 
   С.Т.Мұхамбетжанова, М.Т.Мелдебекова Педагогтардың ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану бойынша құзырлылықтарын қалыптастыру әдістемесі. Алматы: ЖШС «Дайыр Баспа», 2010 ж.
   

УДК 620.9:004(063)

В состав окна системы мониторинга температуры ТГУ входят несколько вкладок: «Показания термодатчика», «Схема рассматриваемого контура тригенерации». Для просмотра контура с выработкой тепловой энергии необходимо перейти на вкладку «Схема рассматриваемого контура тригенерации». Все операции по исследованию системы мониторинга температуры ТГУ производится на вкладке «Показания термодатчика».

На рисунке 1 приведен разработанный интерфейс беспроводной системы мониторинга температуры ТГУ. На экране монитора в среде графического программирования NI LabVIEW 2011 [3] демонстрируются текущие результаты измерений: 1) - индикаторы, отображающие текущие значения температуры; 2) график сравнения температур за определенный временной промежуток; 3) индикатор превышения тревожного уровня температуры и записи данных на диск; 4) индикатор внешнего питания модуля; 6) уровень заряда батареи; 7) уровень сигнала. На рисунке 2 приведена часть кода программы системы мониторинга температуры ТГУ.

Рисунок 1 – Интерфейс беспроводной системы мониторинга температуры ТГУ

Рисунок 2 – Код программы системы мониторинга температуры ТГУ

1. 
   Д.Панфилов. Введение в беспроводную технологию Zigbee стандарта 802.15.4 // Электронные компоненты. - №12. – 2004.
   
2. 
   М.Соколов. Программно-аппаратное обеспечение беспроводных сетей на основе техологии Zigbee/802.15.4 // Электронные компоненты. - №12. – 2004.
   
3. 
   LabVIEW для всех. Джеффри Тревис: Пер. с англ. Клушин Н. А. - М.: ДМК Пресс; ПриборКомплект, 2005. ~ 544 с,: ил.
   

ЖОК 37. 016. 02:004 (574)

Дәл бүгінгі күні жаңа ақпараттық технологиялардың мол мүмкіндіктерін пайдаланып жоғары оқу орындарында жүргізілетін күрделі пәндер, атап айтатын болсақ: математикалық модельдеу, амалдарды зерттеу, тиімділік әдістері, сандық әдістер және жүйелік талдау сияқты пәндер бойынша сызықтық емес, дөңес, дискретті және cызықтық программалау есептерін зерттеп жетілдіре түсу күнделікті алдыға қойып отырған көкейкесті мәселелердің бірі.

Осы айтылған көкейкесті мәселелерді шешуге септігін тигізер деген үмітпен біз зерттеу жұмысымызды жоғары математиканың негізгі бөлімдерінің бірі математикалық модельдеу пәнінде қарастырылатын сызықтық программалау есептерін шешуге арнағанды жөн көрдік.

Зерттеу жұмыстың мақсаты – сызықтық программалау есептерінің шығарылу жолдарын, әдіс-тәсілдерін зерттеу.

Мақсатты жүзеге асыру үшін алдымызға келесі түрдегі міндеттер қойылды:

• 
  жоғары математиканың сызықтық программалау тарауы бойынша зерттелген ғылыми еңбектерге салыстырмалы талдау жасау;
  
• 
  сызықтық программалау курсының басқа ғылымдармен пәнаралық байланысы;
  
• 
  сызықтық программалау есептерін шешудің математикалық модельдерін құру;
  

• 
  математикалық модельдеуде амалдарды зерттеудің негізгі кезеңдері, есептердің типтік кластарына сәйкес әртүрлі шешімдер қабылдаудың негізгі принциптерін келтіру;
  

• 
  жоғары математикада сызықтық программалау есептерінің берілуі және оның құрылымын зерттеу;
  
• 
  сызықтық программалау курсын оқытудың әдістемелік негіздері;
  
• 
  сызықтық программалау есептерін шешу әдістері;
  
• 
  сызықтық программалау есептерін симплекстік әдіспен шешу;
  
• 
  сызықтық программалау курсын оқытудың әдістемелік жүйесі;
  
• 
  сызықтық программалау курсынан эксперименттік тәжірибе жүргізуді ұйымдастыру [1].
  

Жалпы сызықтық программалау тарихына қысқаша тоқталып өтелік. Күнделікті өмірде әр түрлі шешімдер ішінен, мүмкін болатын ең дұрыс шешімді таңдап алуға тура келеді. Оны оңтайлы шешім – деп атайды. Мұнда біз қолда бар құралдар мен қорлардың әр уақытта жеткілікті бола бермейтінін ескеруіміз керек. Аз мүмкіндіктерді пйдалана отырып, үлкен жетістіктерге қол жеткізу үшін жоспар, немесе әрекеттердің программасын құру қажет. Оны ғылыми тұрғыдан тиянақтау үшін ХХ-ғасырдың орта шенінде арнайы математикалық аппарат құрылды.

Математиканың бұл тарауы математикалық программалау деп аталды. Мұндағы программалау сөзін ЭЕМ-да программа құрумен шатыстырмау керек. Ол кейін пайда болған сызықтық программалау, серпінді программалау т.с.с. түсініктермен ұштасып жатыр. Сызықтық программалау пайда болған уақыты 1939-жылы Л.В. Канторовичтің «Өндірістік ұйымдастыру мен жоспарлаудың математикалық әдістері» - атты кітабының шыққан уақытымен байланыстырылады. Л.В. Канторовичтің келтірілген математикалық әдістері қолмен есептеуге жарамсыз болады, ал тез есептейтін қазіргі заманғы есептеуіш машиналар жоқ болды. Сондықтан оның жұмыстары біршама уақыт ескерусіз қалды. Екінші жағынан Л.В. Канторовичтің экономикаға қатысты бұл еңбегі көптеген ғылымдар жағынан түсінік таппай, оған жалған ғылым сияқты көзқарас қалыптасты. Л.В. Канторовичке экономикадағы математиканы қолдану бағытындағы жұмыстарын уақытша тоқтата тұруға тура келді.

Сызықтық программалаудың өмірге қайта келуін 1950-жылдардың бас кезінде ЭЕМ-ның пайда болып, жедел қолданысқа енгізілумен байласытыруға болды. Леонид Витальевичтің концепциясы соғыстан кейінгі жылдар қайта ашылды. Америкалық экономист Т. Купманс біршама жылдар бойы математик ғалымдардың назарын әскери тақырыптарға қатысты ұшақтардың ұшу кестесін құру, қорларды таратып орналастыру т.б. проблемаларға аударды. Нәтижесінде математикалық ұжым құрылып, көп жақтардағы сызықтық теңсіздіктермен берілген сызықты функциялардың экстремумын табу есептерін қарастыра бастады. Математиканың бұл тармағы Т. Купманстың ұсынысымен (1951 ж.) сызықтық программалау деп аталды. Кейін операцияны зерттеу, математикалық экономика, экономиеалық кибернетика сияқты аттармен белгілі болып, тарала бастаған сызықтық программалау – сызықтық оңтайлылық үлгілерін зерттеуге, яғни оңтайлы мәндері табылуы қажет есептерді шығаруға, теориялық және сандық талдаулар жүргізуге арналған. Мұндағы үлгілер зерттелетін объектілер мен үрдістердің, құбылыстардың ең маңызды жақтарын, белгілерін көрсетуге мүмкіндік береді. Оңтайлы немесе экстремум мәндер табу. Зерттелетін үдеріс қандай бір болмасын теңсіздіктер жүйесімен сипатталады.

АҚШ-та сызықтық программалау 1947-жылдан бастап, Дж Данциг – еңбектерінде қалыптаса бастады. Ол, кейін симплекстік әдіс деген атақ алған сызықтық программалау есептерін шығарудың қолдануға жеңіл, сандық әдісін ойлап тапты.

Қойылған кедергілерге қарамастан Л.В. Канторович та экономикалық идеяларға құрылған математикалық жұмыстарына қайта оралып, Д.Ж. Данцигтен тәуелсіз симплекс әдістің идеясына келді. Оның бұл еңбектерін жоғары бағалаған Д.Ж. Данциг «Л.В. Канторович өндіріске қатысты есептердің үлкен, маңызды класын математикалық тұрғыдан сипаттауға көз жеткізген бірінші адам болды. Оның ойынша бұлай сипаттау есепке сандық тұрғыдан қарауға және оны сандық әдістермен шығаруға мүмкіндік береді...Л.В. Канторович алғашқы табылған мүмкін шешімді пайдалануға негізделген әдісті сипаттады ...» - деп, өзінің сызықтық программалаудың тарихына арналған еңбегінде атап өтті [2].

Зерттеу жұмысына қайта оралар болсақ, біздің зерттеу жұмысымыз бойынша сызықтық программалау курсынан теориялық және әдістемелік негіздемелер жасалды.

Бірнеше есептердің математикалық модельдері құрастырылды.

Бүгінде сызықтық программалау курсында қамтылатын сызықтық программалау есептерін шешудің әртүрлі әдістері қарастырылып, жинақталған материалдар негізінде университетімізде информатика мамандығы бойынша білім алып жатқан студенттерге эксперименттік тәжірибеде сынақталуда, оның тиімділігін анықтау күтілуде.

Келешекте, зерттеу жұмысының нәтижелері республикамыздың кез-келген кәсіптік және жоғары оқу орындарына оқу үрдістеріне енгізулеріне ұсыныстар жасауға болады.

1. 
   Байғожанова Д.С., Ермекова Н.С.Сандық әдістер: оқу құралы. Талдықорған: 2011 ж, – 200 б.
   
2. 
   Тасмамбетов Ж.Н. Экономикадағы математикалық әдістер мен үлгілер. Оқу құралы. Екінші басылым. – Ақтөбе, 2010, – 385 б.
   

Ғылыми жетекшісі Қойшыбекова А.Қ.

Компьютерді құрайтын орталық процессор, жедел жады, қатқыл дискі және басқа ақпараттық бөлшектерден жинақталған құрал ғана емес, сонымен қатар бағдарламалық бөлім- операциялық жүйе және қосымша бағдарламалар. Егер механикалық құрылғылары мерзімді профилактиканы талап етсе, онда бағдарламалық бөлімі міндетті түрде қажет етеді, себебі бағдарламалық бөлім 100 пайыздық жағдайдың 90пайыз жағдайында компьютердің істен шығуына себеп болады. Сондықтан әркез операциялық жүйені алдын-ала профилактикадан өткізіп тұру керек, олай етпеген жағдайда оны қайта орнатуға тура келеді, ол бүкіл қолданбалы бағдарламаларды қайта орнатуды қажет етеді.

Компьютерге вирус енісімен көптегеніс–әрекеттер жасай алады. Ashar (Pakistan, BrainнемесеDungeonдегенатпенбелгілі) – еңалғашқы РС–вирустардыңбірі. Олвинчестердегі 360 Kb ақпаратты өзгертіп, оларды бүлінген файлдар түрінде көрсеткен. Melissa вирус – жаңа «құрт» вирус. Ол Word документтерінежабысып, макеттердібүлдіріп, өзінMicrosoftOutlook кітапшасына жіберген. Ол 2004 жылдың 3-30 наурызаралығында әрекет еткен. Ал ExploreZip «құрт» вирусы почталық файлдарға тіркеліп, қатты дисктегі файлдарды өшірген.

Бұл вирустың бір ерекшелігі–ол тек Windows жүйесін қолданатын компьютерлерді ғана бүлдіреді. Бұл вирустың зиянды болғаны соншалық–мұның пайда болуын АҚШ–тың ФБР қызметкерлері талқылап, оны жасаушыларды тауып берген адамға SCO компаниясы 250мың АҚШ доллар көлеміндегі сыйлық беретінін жариялады.

Моррис атты құрт. Бізге белгілі 1969 жылы АҚШ-тың Қорғаныс Министрлігі Advanced Research Projects Agency NETwork–Arpanet желісін құрды. Бұл есептеуіш машиналар аймағында хабарласуға, үлкен зерттеу орталықтарын, лабораторияларды, университеттерді бір- бірімен программалық және массивтік деректермен алмасу үшін пайдаланылды. Бірақ бұл желіде туылған проблемалардың бірі – вирустар. Вирустардың желілерді бүлдіріп, ақпараттарды жойып, компьютерлік жүйелерді қатардан шығаруға мүмкіндік алды. Осыған сәйкес 1988 жылы 2 қарашада қиын да қызықты оқиға болды. Бұл Моррис атты құрт еді. Бұл вирустар желілерді шабуылдай отырып, адам мен компьютер арасындағы байланысты үзеді және тез арада компьютерлік желілерді бұғаттайды.

Кейіннен вирустың алғашқы әсерлері анықталды. Алғашында вирус АҚШ–тың ұлттық желісінің телекоммунативтік каналдарына таралған. Вирус әсері нәтижесінен тек компьютерлік желілер ғана емес, өз шегінен асқан жүктеу әсерінен компьютерлік тораптардың бәрі бұғатталған. Ұйымдастырушылар жүйе бүлінгенін білмей, қайта, жүктелген жүйеге де кіру мүмкіндігінен, оларға қарсы іс -әрекет ету қабілетнен айырылады. Сонымен қатар бүлінуге Unix Berkeley 4.3. жүйесі де ұшыраған. Тек 2 – 3 қараша аралығында 6000 компьютер вирус әсеріне шыдамаған. АҚШ Қорғаныс Министрілігі қажырлы еңьек арқасында бұл жасаушы ұсталған. Ол – 23 жастағы Корнель университетінің студенті Роберт Таппан Моррис.

Бұл вирус шығысеуропалық сағат бойынша 03.00 де мамырда басталған. Оны Филлипиннің оқушысы құрастырып шыққан. Алғашқы күні вирус АҚШ континентін, содан соң Азия, Еуропа континентерінің компьютерлік желілерін бүлдірген. “ Washington Post” газетінің деректері бойынша бір сағат ішінде вирус Швецияның 80% компьютерін, Германияның 70% компьютерін, Біріккен Корольдықтың компьютерінің үштен бірін істен шығарған.

Әйелатыменаталғанэлектрондық тайфун. АҚШ – тың Нью– Джерси штатының 30 жастағы Дэвид Смит “Melissa” вирусын шығарған. Негізінен “Melissa” вирусы электрондық почта хатынажабысып, қызмететіптұрған Microsoft Outlook жүйесінің Microsoft Exchange Server серверін бүдіреді. Бұл вирустың басқалардан айырмашылығыкомпьютерлікжелілердіістеншығармайды[3].

Қорытындыға келгенде, компьютерлік вирустар өзін–өзі тарата алатын және сол арқылы компьтерге белгілі зиянды әрекеттер жасай алатын кішігірім программалар.
Бұл компьютерлік вирустардың түрлерінің көптігі сол – олардың тигізетін әсерлері де алуан түрлі болады. Олар компьютерге тек жай әсер етуі мүмкін, не болмаса үлкен зардап әкелуі мүмкін. Сондықтан әрбір адам компьютерлік вирустардан өз комьютерлерін қорғау білуі керек, яғни күнделікті компьютерді қолдану ережелерін қадағалап, вирус жұққандай болса, антивирустік программаларды қолдана білу керек. Сонымен компьютерлік вирустардан әр адам сақтана да, оны емдей ала да білу керек. Компьютерлік вирустардың күннен – күнге көбеюі олармен күрес тоқталмайтынын көрсетеді.
Қолданылған әдебиеттер

1. 
   Ян Гордон «Компьютерные вирусы без секретов»\ Москва 2004 – 320 бет.
   
2. 
   Е.Қ.Балапанов.«Жаңаинформациялықтехнологияла\Алматы 2003- 400 бет.
   
3. 
   Пайдалынған әдебиет: информатика, ақпараттық технологиялар және
   

Оқушы өзін қоршаған ортаны барлық сезім мүшелері арқылы танып, біледі, алайда олардың қабылдауы әртүрлі. Ақпаттарды қабылдаудың негізгі арналары: есіту, көру және сезу болып табылады. Өзін қоршаған ортадан қабылдайтын мәліметтердің 90 пайызын көру жүйесі арқылы, 9 пайызын есту жүйесі арқылы, тек 1 пайызын сезім мүшелерінің көмегімен қабылдайды. Көру жүйесі –  есте сақтаудың түрлері ішінде жетік, үздік дамығаны. Педагог – психологтардың зерттеулері бойынша берілетін білім оқушының ішкі мұқтаждығымен  сәйкес келмесе, онда оқу процесінде қиындық туындайды. Тәжірибе тұрғысынан информатика пәнін алатын болсақ, компьютермен жұмыс істеу кезінде жаңа ұғымдармен таныс болмауынан және техника құралын бірінші рет пайдаланып отырғандықтан, оның мүмкіншілігі мен қажеттілігін білмеуі салдарынан оқушылардың өздеріне деген сенімсіздігі туады.

Қазіргі кезде мектепте жас ұрпақ тәрбиесі, оның жеке тұлғасының жаңаша қалыптасуы, әлеуметтік дүниеге көзқарасы, жалпы болмысы, ең алдымен мұғалімге байланысты. Қазіргі заман мұғалімінен өз пәнінің терең білгірі болуымен қатар, тарихи танымдық, педагогикалық – психологиялық, саяси экономикалық, білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс істеп, оқу-тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда ғана, білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде ұлағатты саналады.

Оқушы білімінің сапалы болуы бір жағынан мұғалімнің сабақ беру шеберлігі мен жаңа технологияны тиімді пайдалана білуіне байланысты болса, екінші жағынан мектептің техникалық материалдық базасының жабдықталуы да әсер етеді. Оқушының мектепте алған білімді тек игеріп қана қоюы жеткіліксіз, оны жетік меңгеру арқылы болашақ өмірінде өз қажеттілігіне жарата білуі керек. Соңғы кездері мектебіміз сабаққа қажетті электрондық оқулықтармен, интерактивті тақтамен және мультимедиялық кабинеттермен жабдықталды.

Бүгінгі күннің басты ерекшелігі оқу процесінде жетілдіру жолында ең озық әдістемелер іздестіріліп, оқу орындары әртүрлі оқу бағдарламамен  жұмыс істеуде. Солардың ішінде оқушы үшін электрондық оқулықты пайдалану арқылы:

-  оқу материалдары туралы оқушыларға дәл және толық ақпарат беру арқылы оқыту сапасын арттырады. Оқытудың көрнектілігін арттырып, оқу материалын саналы игеруге жеткізеді;

-  абстрактылы оқу материалдарын нақтылыққа жеткізіп, оқытудың тиімділігін жетілдіреді;

-  оқу материалының маңызын арттырып, уақыттан ұтып, есте сақтау қабілеттерін жетілдіруге қол жеткізеді. Есте сақтаудың әсер алу, қайталау ассоциация арқылы оқу материалдарын терең игеруге жеткізеді;

-  мұғалім мен оқушы еңбектерін жеңілдетіп, пікір алысып, байланыстарын арттырады[1].

Оқу әдістемелік кешенді құрудың формасы иілгіш, динамикалық түрде болуы керек. Сонымен бірге теориялық материалдармен қатар, әдістемелік бөліктерді қамтып, оқушылардың, оқу материалын жете түсініп, өз бетінше ізденісін, талабын оятатын деңейге бағытталуы қажет. Оқу әдістемелік кешеннің құрылымы білім беру аясының дамуына байланысты жаңарып отыруы тиіс.

Оқу құралында моделденетін оқу қызметінің әлеуметтік тапсырыс арқылы анықталады. Бүгінде ол-өз бетінше ойлап, әрекет жасай алатын, қажетті ақпаратты тауып, талдап, пайдалана білетін жеке тұлғанын дамуын қалыптастыру болып табылады. Оқу құралы оқу және тәрбиелеу үрдісінің маңызды құралы ретінде оқушы мен мұғалімге арналған. Оқушы үшін ол ақпараттар көзі, оны меңгеру және өзін-өзі бақылау үшін қолданылады. Мұғалім үшін оқушылардың оқу танымына жетекшілігін бағдарлау, оқытуды бақылау және жекелеу үшін колданылады.

Жаңа ақпараттық технологиялар пайда болмастан бұрын, сарапшылар мынадай жағдайға назар аударған. Егер меңгерілетін материал дыбыс арқылы (аудио) берілсе, 4\1 көлемі есте қалады екен. Ал ақпарат көру арқылы берілсе, оның 3\1 көлемі есте сақталады. Осы екі әдіс (есту және көру арқылы) бірдей қолданылса, онда ақпараттың 50%-ы меңгерілетін болған. Білім алу процесіне студент өзі белсенді қатысып отырса, онда материалдың меңгерілуі 75%-ға дейін жоғарлайды екен [2].

Қазіргі кезде пайдаланып жүрген білімді ақпараттандыру құралдары мен форманың көптүрлілігі оқу үрдісінің дидактикалық тиімділігін максимальды жетістікке жеткізілуі тиіс. Сонымен бірге, қазіргі кездегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың жекелеген құралдарын әр түрлі сабақтарда, мәселен, ақпараттық іздеу, тәжірбиелік зерттеу және өздігінен оқуға, сондай-ақ оқушылардың ақпараттық өңдеу әрекетінде алған білімдерін көрсету кезінде кешенді түрде пайдаланған кезде ғана дидактикалық тиімділікке қол жеткізуге болады.

Қорыта келгенде электрондық оқулықты қолдану барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығы байқалады. Мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық оқулықтарды сабаққа пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Сонымен қатар электрондық материалдарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өз бетімен практикалық тапсырмалар орындайды. әрбір оқушы таңдалған тақырып бойынша қажетті материалдармен танысып, кестелер және сызбалармен жұмыс жасауға дағдыланады. Электрондық оқулық арқылы түрлі суреттер, бейне көріністер, дыбыс пен музыка тыңдатып көрсетуге болады. Бұл, әрине мұғалімнің тақтаға бормен жазып түсіндіргенінен әлдеқайда тиімді, әрі түсінікті. Меңгерілуі қиын тақырыптарды компьютердің көмегімен түсіндірсе жаңа тақырыпқа деген баланың құштарлығы оянады деп ойлаймын.

1. 
   .Ж.А.Қараев «Білім беру процесіндегі танымдық әрекеттің белсенділігі. Алматы: Жазушы:2005 жыл 146 бет
   
2. 
   Әжібекова Ж. Оқу процесінде гипермәтіндік электрондық оқулықтарды енгізу. // “Информатика негіздері”, №3, 2003. – 5-7 б.
   

Предусмотреть демонстрацию пользователю работу основных функций графического редактора. Рис. 1

Программа разработана в среде визуального программирования Macromedia Flash.

Рис. 1 Пользовательский интерфейс.