Семинар сабақ 15 сағат ожсөЖ 30 сағат Барлығы 90 сағат Орал 2010 ж

«Бекітемін»

Филология факультетінің деканы

.................... Шайекенов Ж.Ж.

« » .............................. 2010 ж.

Қазақ филологиясы кафедрасы

мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын

студенттерге арналған
Шығыс әдебиетінің тарихы

^{(пәннің атауы)}

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Курс – 3

Барлығы – 90 сағат

Қазақ филологиясы кафедрасының мәжілісінде талқыланды.

(қолы) (аты-жөні)

Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді

«15» «қыркүйек» 2010 ж. №1 хаттама

Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы: М.Қ. Әжіғалиев

1. Пәннің типтік оқу бағдарламасы . Пәннің оқу әдістемелік кешені ҚР БжҒМ-ның 04.08.2003 ж. №528 бұйрығымен бекітілген Абай ат. ҚазҰПИ құрастырған типтік бағдарлама негізінде құрастырылған (филология: қазақ тілі мамандығы бойынша). А., 2003 ж.

Ғимарат № 1, кабинет 408.

Оқытушының аты-жөні: Сұлтанғалиева Рита Бекжанқызы

Мекен –жайы: Орал қаласы, Дархан 39.

Жұмыс орны: М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Филология факультеті

Офис: Қазақ филологиясы кафедрасы

Жұмыс мекен-жайы: Орал қаласы, Достық даңғылы ,162

Жұмыс телефоны: 51-30-62
2.2 Пән туралы мәлімет
Пән атауы: Шығыс әдебиетінің тарихы

Семестр 15 оқу аптадан және 2 апта сессиядан тұрады.

Курс мазмұнында қарастырылған дәуірлер тізбегі мынадай: 1. Көне дәуір (ежелгі Мысыр, Үнді, Қытай, Жапон әдебиеті), 2 - Ортағасырлық әдебиет (1200 жылдай уақытты қамтиды), 3 – Шығыстық Қайта Өрлеу (Ренессанс) және Жаңа заман әдебиеті, 4 – ХҮІІ, ХҮІІІ, ХІХ, ХХ ғасырлар әдебиеті және олардың ең көрнекті өкілдері. Сонымен қатар шығыс халықтары жер бетіндегі адамзаттың үлкен бөлігін құрайды. Шығыс сөзінің географиялық кеңістік ауқымына мемлекеттік құрылымы бар көптеген елдер кіреді. Мысалы, Жапония, Индонезия, Солтүстік Африканың батыс жағындагы Марокко, сонымен бірге Үндістан (Индия), Ауғанстан, Пәкстан, Иран, Сауд Аравиясы, Біріккен Араб әмірліктері, Ирак, Йемен, Египет, Корея, Қытай, Вьетнам, Бирма, Непал, Бангладеш және т.б. елдерді айтамыз. Кіші Азиядағы Түркия, Әзірбайжан, Татарстан, Өзбекстан, Түркменстан және т.б. шығыс елдері қатарында атала алады.

Пәннің негізгі мақсаты - әлем әдебиетінің даму тарихын, әр кезеңдердегі әдебиеттің өркендеуіне үлес қосқан көрнекті өкілдердің, әдебиет қайраткерлерінің өмірі мен шығармашылығын жете таныстыру. Осы пәнді жүргізу барысында ақын-жазушылардың әлем әдебиеті классикасына енген шығармаларын студенттерге оқыту басты назарда ұсталады. Сол сияқты, шығармаларды мазмұндап қана қоймай, оны теориялық тұрғыдан жан-жақты талдау қарастырылған.

Әлем әдебиетінің ең көрнекті үлгілерін оқып-үйрену мақсатына орай мынадай міндеттерді шешу көзделеді:

• 
  Студенттер қауымына әлем әдебиетінің жалпы даму барысымен таныстыру, әлем әдебиетінің көптеген әдебиет әлемінде жарқыраған жұлдыздардың мәңгі өшпес шығармаларына тәнті ету. Бұл – аталған курстың танымдық тұрғыдағы мақсаты.
  
• 
  Сонымен қатар, студенттерді шығыс әдебиетінің алтын қорына енген шығармалар табиғатымен таныстыра отырып, жалпы адамзат әдебиетінің өсу, даму заңдылықтарына, әр кезеңдердегі әдеби ағым-бағыттардың өзегіне көз жүгіртіп, оларға төл әдебиетіміздің сол әлемдік критерийлер тұрғысынан сараптағандағы қаншалықты іргеленіп, қаншалықты ілгерілегеніне салыстырмалы түрде анализ жасату. Бұл – курстың ғылыми-зерттеу тұрғысынан қарағандағы мақсаты.
  
• 
  Студент қауымының ақыл-ой, сезім дүниесіне әлем әдебиеті шығармалары үндеген адамгершілік, отансүйгіштік идеялары арқылы ықпал етіп, олардың рухани дүниесінің кеңейтіп, адами ізгі қасиеттерге баулу – бұл аталған пән курсының тәрбиелік мақсаты болып табылады.
  

2 кредит сағат

1. 
   Көне дәуірлердегі шығыс елдеріндегі тарихи жағдай.
   
2. 
   Ежелгі Египет әдебиетінің қалыптасу тарихы. Діни әдебиет.
   

1. 
   Веселовский А.Н. Сравнительное литературведение, Москва, 1990.
   
2. 
   Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
   
3. 
   История литератур народов Средней Азии и Казахстана. Москва, I960.
   
4. 
   Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
   
5. 
   История мировой литературы в 9 томах.
   
6. 
   Әлем халықтарының ертегілері: 2 томдық / Ауд. Е.Әбілмәжінов. - Алматы, 1992.
   
7. 
   Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. - Алматы, 1999.
   

Көне дәуірлердегі шығыс елдеріндегі тарихи жағдай. Ежелгі Египет әдебиетінің қалыптасу тарихы. Діни әдебиет. «Пирамидалар кітабы» - ежелгі египет әдебиетінің көрнекті ескерткіші. Байырғы мысырлықтардың наным-сенімдері. Гор, Сет, Осирис, Исида, Нефтида – көне мысырлықтардың құдайлар пантеонының басты образдары. «Өлілер кітабы» - ежелгі дәуірден біздің заманымызға дейін жеткен әдеби ескерткіш.

1. 
   Веселовский А.Н. Сравнительное литературведение, Москва, 1990.
   
2. 
   Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
   
3. 
   История литератур народов Средней Азии и Казахстана. Москва, I960.
   
4. 
   Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
   
5. 
   История мировой литературы в 9 томах.
   
6. 
   Әлем халықтарының ертегілері: 2 томдық / Ауд. Е.Әбілмәжінов. - Алматы, 1992.
   
7. 
   Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. - Алматы, 1999.
   

№1-2 СӨЖ Рудаки Әбу Абдоллах Жафардың пәлсапалық еңбектері.

1. 
   Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
   
2. 
   Сөз зергерлері. Алматы, 1966.
   
3. 
   История литератур народов Средней Азии и Казахстана. Москва, I960.
   
4. 
   Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
   
5. 
   История мировой литературы в 9 томах.
   
6. 
   Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. — Алматы, 1999.
   
7. 
   Мағауин М. Ғасырлар бедері. Әдеби зерттеулер, - А., 1991
   
8. 
   Мағауин М. Қазақ тарихының әліппесі: Деректі толғам. – А., 1995.
   
9. 
   Келімбетов Н. Ежелгі түркі поэзиясы және қазақ әдебиетіндегі дәстүр жалғастығы. – А., 1998.
   

2 кредит сағат

№ 2 дәріс. Тақырыбы: ТАЯУ ШЫҒЫС ПЕН ОРТА АЗИЯ ӘДЕБИЕТТЕРІ.

АРАБ ӘДЕБИЕТІ

1. 
   VII ғ. Араб жазба әдебиетінің пайда болуы
   
2. 
   Құран — араб және әлем әдебиеттерінің классикалық үлы ескерткіші.
   

1. 
   Құран Кәрім: қазақша мағына және түсінік / Ауд. Халифа Алтай. — Медине, Мүнаууара Сауд Арабия: Қүран Шәриф басым комбинаты. \һіжри 1411 Мілади 1991. — 604 б.
   
2. 
   Араб хикаялары / Құраст. С. Ищанов. - Алматы, 1958.
   
3. 
   Арабша-қазақша салыстырмалы қүран хатим / Ауд. Ж.ІІ. Ескі сагат. — Алматы, 1991.
   
4. 
   Әлем халықтарының ертегілері: 2 томдық / Ауд. Е.Әбілмәжінов. — Алматы, 1992.
   
5. 
   Мың бір түн: төрт томдық / Ауд. Қ. Әбдіқадыров. - Алматы, 1995.
   
6. 
   Аравия. Материалы по истории открытия, Москва, 1981. Арабская средевековая культура и литература. Сборник статей зарубежных ученых. — Москва, 1978.
   
7. 
   Аттая М. О. Очерк по истории арабской литературы, Москва, 1903.
   
8. 
   Беляев В. И. Основные черты арабской поэзии в начале аббасидского периода (VIII в. первая половина IX века) // Труды XXV международного конгресса востоковедов. Т. II, Москва, 1963.
   

Ежелгі ауызша араб поэзиясы. (Өсиет, мақал-мәтел, шешендік өнер). VII ғ. Араб жазба әдебиетінің пайда болуы, 3-кезеңнен өтуі: біріншісі — ерте орта ғасырлық (VII ғ. - ортасынан VIII ғ. оргасына дсйін); екіншісі - классикалық ( VIII ғ.-ХІІ ғ. ортасы), үшіншісі — кейінгі орта ғасырлық (ХІІІ— XVIII гғ.). Араб поэзиясындагы дәстүрлік, шешендік-риторикалық мазмұнды иелену" бағыты.

Ежелгі арабтардың сөз өнері (VI гасырдан VII ғ. ортасына дейін). Б.з.д. 1 мыңжылдықтың бірінші ғасырындагы Сабей мемлекетінің жоғары мәдениеті. "Муаллақ" атанган үздік өлендерін жазған ақындар: Имруль-кайс, Тарафа, Зухайра, Аль-Хариса, Амра ибн Кульсума, Антара, Лабила шығармаларын VIII ғ-да Хаммадтың "аль-Муаллакат" атты ерекше жинақта жинауы. Муаллақ өлеңінің өзге авторлары: аль-Муфалдалем ад-Даббидың) VIII ғ. екінші жартысы), аль Асманидың (740—825/31) және ақындар Әбу Таммам мен аль-Бухтурилар жинағы.

Әдебиеттер:

1. 
   Құран Кәрім: қазақша мағына және түсінік / Ауд. Халифа Алтай. — Медине, Мүнаууара Сауд Арабия: Қүран Шәриф басым комбинаты. \һіжри 1411 Мілади 1991. — 604 б.
   
2. 
   Араб хикаялары / Құраст. С. Ищанов. - Алматы, 1958.
   
3. 
   Арабша-қазақша салыстырмалы қүран хатим / Ауд. Ж.ІІ. Ескі сагат. — Алматы, 1991.
   
4. 
   Әлем халықтарының ертегілері: 2 томдық / Ауд. Е.Әбілмәжінов. — Алматы, 1992.
   
5. 
   Мың бір түн: төрт томдық / Ауд. Қ. Әбдіқадыров. - Алматы, 1995.
   
6. 
   Аравия. Материалы по истории открытия, Москва, 1981. Арабская средевековая культура и литература. Сборник статей зарубежных ученых. — Москва, 1978.
   
7. 
   Аттая М. О. Очерк по истории арабской литературы, Москва, 1903.
   
8. 
   Беляев В. И. Основные черты арабской поэзии в начале аббасидского периода (VIII в. первая половина IX века) // Труды XXV международного конгресса востоковедов. Т. II, Москва, 1963.
   

№3-4 СӨЖ Физулидің философиялық еңбектері..

1. 
   Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
   
2. 
   Сөз зергерлері. Алматы, 1966.
   
3. 
   История литератур народов Средней Азии и Казахстана. Москва, I960.
   
4. 
   Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
   
5. 
   История мировой литературы в 9 томах.
   
6. 
   Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. — Алматы, 1999.
   
7. 
   Мағауин М. Ғасырлар бедері. Әдеби зерттеулер, - А., 1991
   
8. 
   Мағауин М. Қазақ тарихының әліппесі: Деректі толғам. – А., 1995.
   
9. 
   Келімбетов Н. Ежелгі түркі поэзиясы және қазақ әдебиетіндегі дәстүр жалғастығы. – А., 1998.
   

2 кредит сағат

№ 3 дәріс сабақ. Тақырыбы: ПАРСЫ (ИРАН, ТӘЖІК) ӘДЕБИЕТІ. ИРАН ӘДЕБИЕТІ

Дәріс мазмұны:

1. 
   Б.з.д. екінші мыңжылдықтағы Евразия кеңістігіндегі иран тайпаларының мәдениеті мен әдебиеті.
   
2. 
   "Авеста" — ежелгі иран жазба ескерткіштерінің озық үлгісі. Гаттар.