Белгісіз жақты сөйлем
Жемісі бар(а) ағашқа(т) ғана(шылау) тас атады.(б)
Дейл Карнеги
Бастауыш (дара)
|
Баяндауыш (дара)
|
Есімдік, жіктік есімдігі
|
етістік
|
субъект пен грамматикалық бастауыш сәйкес
|
предикат пен баяндауыш сәйкес
|
Логика-грамматикалық типі: субъект пен оның сындық сапасына құрылған сөйлем
|
Бастауышқа қатысты тұрлаусыз сөйлем мүше жоқ.
|
Баяндауышқа қатысты тұрлаусыз мүше-толықтауыш.
|
Сөз тіркесіне талдау
|
|
Ағашқа тас атады-синтетикалық
тәсіл негізінде жалғау арқылы, меңгеріле байланысқан, толықтауыштық қатынастағы етістікті сөз тіркесі.
|
1. Айтылу мақсатына қарай – хабарлы сөйлем (пікір хабарлау мақсатында), сөйлемнің соңына қарай интонация бәсеңдейді.
2. Эмоционалдық бояуы жағынан – лепсіз.
3. Құрылысына қарай: Жай сөйлем (бір предикативтік қатынасқа құрылған)
4. Құрылысы – мүшеленетін сөйлем.
5. Негізгі мүшелердің қатысына қарай: екі негізді (екі негізгі мүше қатыстырылған).
6. Берілген ақпараттың көлеміне сай: негізгі пікірге қоса оларды толықтыратын қосымша пікірдің берілуіне байланысты жайылма.
7. Ойға қатысты мүшелердің қатысына қарай: осы жағдаятта толымды.
8. Бастауыштың тұлғасына қарай: номинативті
9. Баяндауыштың тұлғасына қарай: етістікті
10. Сөйлемнің предикативтілігі (айтылған пікірдің ақиқат шындыққа қатыстылығы)
10.1. Есімді сөйлем: осы шақ.
10.2. жақтың қатысына қарай: жаты, үшінші (сөйлеуші өзі емес, тыңдаушы емес, бөгде жақ) жақ
10.3. модальділік: айқын, реалды
Достарыңызбен бөлісу: |