Солтік Қазақстан облысы Тайынша ауданы Қарағаш орта мектебі Тарих пәнінің мұғалімі Муталхан Мұратбек Қазақстан тарихы пәнінен

«ІX-XII ғасырлардағы қолөнер, сауда және

шаруашылықтың дамуы.

қолөнер, сауда және шаруашылықтың дамуын жан-жақты

түсіндіру.

2. Оқушылардың ойлау қаблетін үнемі жетілдіру мақсатында

жаңа сабақтың мазмұнын дамыта отырып, тарихи

оқиғаларды өз бетінше талқылап, қорытынды жасауға

үйрету, білім алуға құштарлықтарын дамыту.

3. Оқушылардың қазақ халқының қолөнеріне деген

қызығушылық, сүйіспеншіліктерін арттыру,эстетикалық

тәрбие беру, ұлттық қасиеттерді үлгі ете отырып,

еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Пәнаралық байланыс: география, бейнелеу өнері, дүние жүзі тарихы.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: әңгімелеу, тарихи сынақ хат, миға шабуыл,

сұрақ-жауап, қатені тап, өздік жұмыс, рефлексия.

бағдарламасындағы слайд, карта, суреттер, кесте.

• 
  психологиялық дайындық
  
• 
  Оқушылармен амандасып, бүгінгі жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсаттарын таныстыру.
  

• 
  Орта ғасырдың дамыған кезінде (X-XII ғ.)отырықшылық мәдениет өркендеп, __________________ көбейген.
  
• 
  Кейінгі зерттеулер бойынша орта ғасырлық қалалар саны ___________ жеткен.
  
• 
  Орта ғасырлық қалалар: ________________________________________
  
• 
  Қалалардың _______________________________ олардың үлкен-кішілігіне байланысты әрқалай болған.
  
• 
  XII ғасырдағы тағы бір жаңалық, бөлмелерде ошақ алдында _________ болған. Ол бүгінгі көп қабатты үйлерде пайдаланып жүрген ___________________ бір түрі.
  

• 
  Сонымен, балалар, біз өткен сабақта ортағасырлық қалар жайлы не оқып білдік?
  

• 
  Ал, сендер дамыған орта ғасырларда қолөнер, сауда және шаруашылықтың дамуы жайлы білгілерің келеді ме? Олай болса, жаңа сабағымызды ден қойып тыңдап, белсенді қатысып отырыңдар.
  
• 
  Ай-күнді жазып, өтетін тақырыпты, қарастырылатын сұрақтарды жазып алайық.
  

І. Қолөнердің дамуы.

ІІ. Ұсталық кәсіп.

ІІІ. Сауда және ақша айналымы.

ІV. Егіншілік.

• 
  І,ІІ сұрақтар бойынша жұмыс.
  

(Қолөнердің дамуын бейнелейтін анимация)

• 
  Балалар, орта ғасырлардағы қолөнер, ұсталық кәсіп жайлы кеңірек оқып-білу үшін визуалды бейне материал көріп, танысайық. Мұқият тыңдап, қосымша дәптерлеріндегі кестені толтыра отырыңдар.
  

/Оқушылардың жауаптары/

• 
  1,2- сұрақ бойынша қосымша мәлімет беріп, қорытындылау.
  

• 
  ІІІ, IV сұрақтар бойынша жұмыс.
  

• 
  Сауда және ақша айналымы, егіншілік жайлы әңгімелеймін.
  

• 
  Сауда ісін дамыту қажеттілігі неде?
  
• 
  Қала санының және оның тұрғындарының өсуінің егіншілктің дамуына қандай қатысы бар?
  

/Оқушылардың жауабы/

• 
  Балалар, жаңа тақырып бойынша не түсіндіңдер?
  
• 
  ІX-XII ғасырлардағы қолөнер қалай дамыған екен?
  
• 
  Ақша-тауар айналымы жайлы не айтасыңдар?
  
• 
  Егіншіліктің дамуы жайлы не түсіндіңдер?
  

• 
  Оқушылардың жауаптарын бір жүйеге келтіріп, осы тарихи оқиғаны баға беру.
  

(Тарихи оқиғаны бағалау):

(Сәйкестікті белгілеуге берілген интерактивті тапсырманы орындау)

(Оқушылар берілген қате сөйлемдердің дұрыс жауабын мәтіннен тауып оқиды)

• 
  Ерте орта ғасырларға қарағанда, X-XII ғасырларда қыш құмаралар нашар және бір қалыпты жасалынған.
  

• 
  Қыш құмыра жасайтын шеберханалар Янгикент, Көкшетау, Суяб қалаларынан табылған.
  

• 
  Орта ғасырларда балға, балта сияқты басқа да жабдықтар ағаш үлгілерімен жасалған.
  

• 
  Қазба жұмысы кезінде табылған сүйектен жасалған бұйымдардың ішінде көбірек кездесетіні – сүйекпен көмкерілген орындықтар
  

• 
  Хорезм шахы, Мұхаммед Текеш 1210 және 1217-1218 жылдарда Отырарда өмір сүрген.
  

• 
  Егіншіліктің дамуы да көшпелі мал шаруашылығына тікелей байланысты болды.
  

• 
  Балалар бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма? Несімен ұнады?
  
• 
  Қандай тілектерің бар?
  

- Тақырыпты оқып меңгеру, 15 сұрақтан тұратын тест құрастыру.