Спорт (фр. desport — жалқу) — белгілі ережелер немесе дәстүрлерге сай көбінесе жарыс күйінде өтетін әрекет. Спорт жалпы алғанда физикалық өте маңызды болатын (жеңіске немесе жеңіліске әкелетін) әрекетті сипаттағанымен, ақыл-ой немесе құрал-жабдық сапасы да маңызды рөл атқаратын ақыл-ой спорты және мотор спортына қатысты айтылады. Адам баласы спортпен денсаулығын жақсарту, моральді және затты қанағаттану үшін, өзін-өзі дамыту үшін шұғылданады
Спорттың психологиясы жаттығу мен бәсекелестік жағдайында жеке тұлғалар мен ұжымдардың психикалық белсенділігінің үлгілерін зерттейді.
Спорттық іс-шаралар өте ерекше: ол басқа әрекеттерден айтарлықтай ерекшеленеді, біріншіден, мақсаттарға, екіншіден, оларға қол жеткізу жолымен.
Спорттық ерекшеліктерге не кіреді? Спортшыларға ерекше қасиеттерді, білім мен дағдыларды және физикалық және рухани күштердің шиеленісуі мен бәсекелестікке (жаттығуға) дайындық.
Спорттық командалар немесе топтар арасында байланыс өте ерекше және оларды басқару үшін арнайы білім мен дағды қажет, сондықтан спорт психологиясы жалпы психологиялық білім ережелерін ескереді, бірақ негізінен өз зерттеулерінің нәтижелері бойынша сипатталады.
Ол психологияның бөлімдерін ажыратады: спортпен шұғылдану және тәрбиелеу; спортшыларды физикалық, техникалық және тактикалық даярлау; спортшының, жаттықтырушының, спорттық командалардың (топтың) жетекшісі, спорттық команданың психологиясы, психодиагностика және спорт психогигиенасы психологиялық ерекшеліктері және т.б.
Спорт қызметінің заңдылықтары - Дене жаттығулары біршама өзіндік ерекшеліктері бар-спорттық қызмет деп аталатын адам қызметінің жеке бір түріне айналады. Спорттық қызмет әдетте:
1) арнайы дене жаттығуларын орындағанда әртүрлі формада көрінетін бұлшық ет белсенділігімен, споттық қызмет барысында адам денесін қажетті мөлшерде шынықтырады.
2) таңдаған спорт түріндегі дене жаттығуларын орындау үшін жоғары техниканы меңгеру мен ол спортшыдан арнайы және жүйелі жаттығуды талап етеді, жаттығу барысында ол белгілі бір қимылдарды меңгереді.
3) таңдаған спорт түрінде жетістікке жетуге ұмтылумен; белгілі бір дене жаттығуларында өте жоғары нәтижеге жетуге бағытталған;
4) спорттық жарыстар кезінде әсіресе, шиеленіскен сипатқа ие болатын спорттық күрес пен жүйелі жаттығулар;
5) дене және рухани күштердің өте жоғары көрінуімен арнайы әдеттер мен дағдылардың, моторлы қабілеттердің дамуымен, оларды үнемі жоғары денгейде ұстап тұру;
6) дереу көрінген сапалы сипатымен, үлкен жауапкершілік сезімімен және барынша тиімді нәтижелерге және рекордтарға қол жеткізуге бағытталады.
Достарыңызбен бөлісу: |