3. Медициналық-әлеуметтік профилактика және кешенді ерте көмек көрсету.
Дэрігерлік-элеуметтік-педагогикалық патронаждың маңызды қүрама процесі ерте диагностика жэне ерте комплекстік көмек болып табылады, оны анықтайтын деңгейде тиімді үйымдастыруға мүгедектіктің алдын алу жэне өмір тіршілік эрекетімен еңбекке қабілеттілікдэрежесінің алдын алуға байланысты болады.
1993 ж. 20-желтоқсандағы Б¥¥-ның Бас Ассамблеясы қабылдаған мүгедектерге арналған тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етудің стандартты ережелерде өзінің маңызды мазмүны бойынша мүгедектіктің алдын алудың жиынтық (комплекстік) процестері белгіленді.
Мүгедектіктің алдын алу деп дене жағынан, ақыл-ойы, психикалық жэне сенсорлық кемістіктерінің пайда болуынан сақтандыруға бағытталған немесе кемістігінің түрақты функционалды шектеу немесе мүгедектікке өтуінің алдын алуға (екінші деңгейдегі сақтандыру) бағытталған іс-шаралар жиынтығын жүзеге асыру түсіндіріледі.
Мүгедектіктің алдын алуы тек медициналық сипаттағы іс-шараларды жүзеге асыру, көбінесе алғашқы дэрігерлік санитарлық көмек көрсету, туылғанға дейінгі және туылғаннан кейінгі күтім ретінде ғана қарастырып қоймай, сонымен бірге психофизикалық функцияның қалыптасу процесінде екінші ауытқуының пайда болуының алдын алу мақсатында бала дамуының ерте стимуляциясын да қарастыруға болады.
Ерте диагностика және ерте педагогикалық көмек Ресейдегі сияқты, бүкіл элемде де қазіргі заманғы түзету педагогиканың өзекті мэселесі болып табылады. Қазіргі уақытта әлемнің бүкіл елдерінде іс жүзінде дамуында ауытқушылығы бар балаларды ерте диагностикалау (анықтау) мен оған ерте педагогикалық көмек көрсетудің ғылыми негізделген жэне мақүлданған бағдарламалары бар. Бүл бағдарламалар үшін теориялық базаны Л.С.Выготскийдің тәжірибелік қызметтің ой процестерін белсендірудегі мэні туралы негізін қалайтын жүмыстары қүрайды. Оның жақын және өзекті даму аймақтары туралы жэне екінші кемістік -«элеуметтік шығудың» алдын алу туралы теория ережелері бүгінде дамуында ауытқуы бар балаларға арнайы білім беру салаларында жэне олармен жүмыс істеу үшін эдістемелік қамтамасыз етуді қүру саласындағы қазіргі заманғы зерттеуге айтарлықтай эсер етеді.
Отандық сияқты, шетел тэжірибесі де баланың толыққанды дамуы үшін тиімді жағдай оның жанүяда мынадай жағдайда, ата-аналары ерте көмек көрсету қызметі мамандары үйымдастырған абилитациялық прцесіне белсенді түрде қосылғанда оның жанүяда болуы болып табылатынына сендірерлікпен куэ болады. Олар тек жанүя жағдайында арнайы сабақ барысында бала дамуын ынталандыруды және даму динамикасын бақылауды жүргізіп қана қоймайды, сонымен бірге күнделікті жанүя өмірінде баламен ерекше өзара әрекет тэсілімен ата-аналарды мақсатқа сай оқытады.
Жанүяға жүйелі түрде бару процесінде қызмет мамандары баламен арнайы сабақ өткізеді жэне ата-аналады оқытады, бала дамуының әртүрлі параметрлерін белгілейді, жанүя жағдайында арнайы дамушы ортаны қүруға көмектеседі, ол қажет болғанжағдайдаата-аналардысэйкесмедициналық,білімберу
мекемелерімен байланыстырады, сол сияқты жанүялық өзара қарым-қатынас жүйесін түзетеді. Қызметтің осыған үқсас түрі білім берудің отандық тэжірибесі үшін инновациялық болып табылады жэне ата-аналар түріндегі парамамандарды (педагогтар мен психологтардың көмекшілері) тартуға негізделген түзету педагогикалық процесінің үйымдастырудың басқа түрін шамалайды.
Біздің елімізде дамудың бүзылуының ерте диогностика жүйесі мен ерте комплекстік көмек көрсетудің қиынтасуы медико-психологиялық- педагогикалық патранаж дамуы арқылы өтеді жэне пис-орталықтар мен кеңес берулер жэне қызметі негізінде жүзеге асырылады. Бүгінгі дамуында ауытқушылығы бар балаларды ерте диогностикалау (анықтау) мен оларға ерте көмек көрсету бойынша бағдарламаларды жүзеге асыратын Ресейдегі мекемелер өте аз, эксперименталды алаңдар ретінде жиі жүмыс істейді, бірақ олардың жүмысыныңшынайы позитивті нэтижелі эксприменттің локальді ошағынан кең элеуметтік педагогикалық тэжірибеге өтуді болжауға мүмкіндік береді.
Жақын болашақ ісі үсынылады жэне дамуында ауытқушылығы бар балаларды ерте анықтаумен ерте комплекстік көмек көрсету жүйелерін жанүя жағдайында дамытудың (бүкіл Ресейлік) бағдарламасы жасалады, сол сияқты кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың жаңа бағдарламаларын жүзеге асыру, білім беру мекемелерінің, элеуметтік қызметтің дамуы шектеулі потенциалды балаларды тэрбиелейтін педагогтармен ата-аналардың қызметін қамтамасыз етудің біріңғай ақпараттық жүйені қүру.
Достарыңызбен бөлісу: |