Тақырып: М.Әлімбаевтың өмірі мен шығармашылығы
жүктеу/скачать 21.1 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер
|
Тақырып: М.Әлімбаевтың өмірі мен шығармашылығы Аннотация: Алпыс жеті жыл түзген ақын дара, Парасаттың нәріндей «нақылнама», Көңіліне жағарын, көрікті асыл, Таңдап алар талғампаз халқым дана. Ақын, публицист, әдебиеттанушы, жазушы-педагог, фольклорист және аудармашы Мұзафар Әлімбаев республикамыздағы балалар поэзиясының бастамашысы болып табылады. Ақын 1923 жылы 19 қазанда Шарбақты ауданы Маралды ауылында дүниеге келген. Бүгінгі таңда қазақ әдебиетін оның керемет өлеңдерінсіз, аудармаларынсыз және афоризмдерінсіз елестету мүмкін емес. Оның өмір тарихы-ол өзін қалдықсыз арнаған елдің тарихы. Мұзафар Әлімбаев түрлі-түсті, қызықты, ағартушылық, әзіл-қалжыңмен оқырманға балалық шақтың жан-жақты әлемін ұсынады. Мұзафар Әлімбаевты қазақ әдебиетінің данышпаны деп атауға болады. Бұл керемет ақынның балаларына арналған өлеңдерін оқу қызықты. Әрбір өлең-бұл кішкентай сюжет, оның идеясын ең кішкентай оқырмандар да оңай түсінеді, оңай үйренеді. Араб тілінен шыққан "Мұзафар" атауы "жеңімпаз" дегенді білдіреді. Мүмкін мұғалім әкесі Айтмағамбет ұлын Сардар-қолбасшы ретінде көргісі келген шығар, бірақ ұлы ақын болды. Мұзафар шығармашылығы жан-жақты: ол тек ақын ғана емес, сонымен қатар публицист, әдебиеттанушы, жазушы-ағартушы, фольклорист және аудармашы. Мұзафар Әлімбаевтың өлеңдеріне 300-ден астам тамаша әндер жазылған, оларды халық жақсы көреді және жиі орындайды. Мұзафар Әлімбаев өмір бойы өз сөздік қорын жетілдірді. Ол халық мақал-мәтелдерін, қанатты сөздерді, жұмбақтарды жинады, тек қазақ емес, басқа да халықтардікін. Содан кейін халық даналығын қазақ тіліне аударады. Әлімбаев мақал-мәтелдерді жинап қана қоймай, өзі де жазды. Оған дәлел, Мұзафар Әлімбаев өзінің 3 мыңға жуық афоризмін жариялады. Өзінің өмірлік тәжірибесі мен бақылауларын қолдана отырып, мақал-мәтелдер жасады. Ол әлемнің 85 халқының 20 мың мақал-мәтелдерін қазақ тіліне аударды. Мұзафар Әлімбаев Қазақстан Республикасының Тұңғыш Мемлекеттік Гимнінің авторларының бірі ретінде ұрпақтарының есінде қалады. Ол әрқашан жоғары шындықты қол жетімді түрде растайтын, патриотизм сезімін, өз халқы мен жеріне деген мақтаныш сезімін тудыратын ерекше сөздерді таба алды. Мұзафар Әлімбаевтың халық педагогикасы бойынша еңбектерінің маңызы зор. Себебі, патриотизмге тәрбиелеудің негізі осында қаланған деп есептеді. Ол балалар қорқынышты мультфильмдермен емес, аналар мен әжелердің бесік жыры мен ертегілерімен өсуі керек деп есептеді. Әдебиеттанушы ретінде Әлімбаев қазақ жазушылары М.Әуезовтің, С. Мұқановтың және тағы басқалардың өмірі мен шығармашылығы туралы баяндайтын "Қалам қайраты " атты әдеби-сын мақалалар жинағында өзін танытады. Оның шығармалары ТМД халықтары мен шет елдердің көптеген тілдеріне аударылған. Жеке кітаптарда өлеңдер жинағы жарық көрді: орыс тілінде —"Қазақ даласы", "Менің Қазақстаным", түрікмен тілінде — "Мен түрікмен қонағымын", қырғыз тілінде — " Жолдар - жырлар ". Жас кезінде ақын Лермонтов, Гейне шығармаларын қазақ тіліне аударып тәжірибелер жасайды. Ұзақ шығармашылық қызметі үшін Мұзафар Әлімбаев Пушкин, Лермонтов, Маяковский, Исаковский, Баруздин, Фирдоуси, Н. Хикметтің және басқа да көптеген шығармаларын қазақ тіліне аударды. Ол"Манас" қырғыз батырлық эпосының қазақ тіліне аударғандардың бірі. Мұзафар Әлімбаев шығармашылық өмірінің үлкен үлесін балалар әдебиетіне арнады. Ол қазір белгілі балалар ақындары Қ.Мырзалиев, Т. Молдағалиев, Қ. Баянбаев және басқалар үшін Қазақ балалар поэзиясы саласында мұғалім және шабыттандырушы болды. Мұзафар-Ата, ақсақалдың бәрін түсінетін жас оқырмандарды сүйіспеншілікпен атайды. Сөздің жоғары көркемдігі, қарапайым қол жетімді тілі, нақтылығы мен сендіргіштігі, өміршеңдігі, танымдылығы – осының арқасында Әлімбаевтың поэзиясы балалар аудиториясына тартымды, оңай есте қалады. Шығармалары балаларды неге қызықтыратыны туралы көптеген сұрақтарға Мұзафар-Ата сюжеттік-танымдық өлеңдерде жауап береді. Ақын өз халқын, Отанын өте жақсы көреді. Ол өзінің өлеңдерімен балаларды пайдалы істерге шақырады, туған жері Қазақстанның барлық әдемі жерлерін бағалауға үйретеді. Ол балаларға осы әлемді қалай сақтау керектігі туралы ойлануды ұсынады. Ақын жас оқырманға жануарлардың әдеттері мен мінез-құлқы туралы түрлі-түсті, сипаттамалық, сюжеттік түсінік береді. Әрине, олар баланың жан дүниесінде жанасуды және жануарлар әлемінің досы болуға деген ұмтылысты тудырады. Қорыта айтқанда, Әлімбаевтың өлеңдері лирикамен және шынайылықпен ерекшеленеді. Оның өлеңдері адамның рухани әлемін байыту, жоғары көтерілуге және әлемге жақсылық әкелу мақсатын нақты орындауға мүмкіндік берді. Әдебиет әлемінде бойыңда талант тамшысы болмай, ештеңе де өнбейді. Мұзағаның да балалар поэзиясында туа бітті таланты болғаны анық. М.Әлімбаев қазақ балалар әдебиетін дамытуға көп еңбек сіңірді. «Менің ойыншығым», «Отпен ойнама», «Орақ — олақ», «Шынықсаң — шымыр боларсың» тағы басқа кітаптары қазақ балалар әдебиетіне қосылған елеулі үлес болды. «Аспандағы әпке» жинағы үшін Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығы берілген. М.Әлімбаев мақал — мәтелдерді жинау, зерттеу, басқа халықтар мақалдарын қазақ тіліне аудару жұмыстарымен де айналысып келеді. «666 мақал мен мәтел», «Мақал — сөздің мәйегі», «Өрнекті сөз — ортақ қазына», т.б. жинақтар мен зерттеу еңбектері бар. Сын — зерттеу саласында еңбектері жарық көрді. Әлем әдебиетінің кейбір үздік шығармаларын қазақ тіліне аударды. Жазушының өлеңдері 38 тілге аударылған. Пайдаланылған әдебиеттер: Мәуленов С. Талғам таразысы: [Ақын М.Әлімбаев туралы] // Мәуленов С. Сыр мен жыр.- Алматы: Жалын, 1991.- Б. 221-230 Ететлеуов Е. Муза Муз-Аги/ Е.Ететлеуов// Дружные ребята, 2003.-21 октября http://map.pavlodarlibrary.kz жүктеу/скачать 21.1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|