Тарихты оқытуда әскери өткенді зерттеу әдістемесі және әскери- патриоттық тәрбие
жүктеу/скачать 25.2 Kb.
|
|
Серикпаева Гульнур Аманбековна Шуршитбай Бейбитгул Тарихты оқытуда әскери өткенді зерттеу әдістемесі және әскери- патриоттық тәрбие Тезис. Әскери өткенді зерттеу әдістемесі және тарихты оқытудағы әскери-патриоттық тәрбие бастапқы дереккөздерді пайдалануға, талдаудың тарихи әдістерін қолдануға және білім алушыларды тарихи оқиғаларды және олардың қазіргі қоғам үшін маңыздылығын аналитикалық және эмоционалды түсінуге белсенді тартуға негізделген оқушылардың тарихи санасы мен патриоттық құндылықтарын қалыптастырудың ажырамас элементтері болып табылады. Аннотация. Бұл мақала тарихты оқыту контекстінде әскери өткенді және әскери-патриоттық тәрбиені зерттеу әдістемесін қарастырады. Мақаланың бірінші бөлімінде әскери тарихты зерттеудің негізгі әдістері, соның ішінде бастапқы дереккөздерді пайдалану, тарихи талдау әдістерін қолдану және археологиялық зерттеулердің рөлі талқыланады. Мақаланың екінші бөлімінде білім алушылардың патриоттық сезімдерін қалыптастырудағы әскери тарихты зерттеудің рөлі, олардың жауапкершілік сезімдері және аналитикалық ойлауды дамыту қарастырылады. Қорытындыда өз елі мен әлемінің өміріне белсенді қатысуға дайын оқушылардың азаматтық бірегейлігі мен патриоттық рухын қалыптастыру үшін оқытудың осы Әдістемесінің маңыздылығы атап өтіледі. Тірек сөздер: Әдістеме, зерттеу, әскери - патриоттық тәрбие, тарихты оқыту, бастапқы көздер, тарихи әдістер, археологиялық зерттеулер, патриотизм, аналитикалық ойлау. Соғыс және әскери қақтығыстар тарихы тарихты зерттеудің маңызды аспектісі болып табылады, өйткені ол адамзат дамуының негізгі кезеңдерін көрсетіп қана қоймайды, сонымен қатар ұлттық бірегейлік пен патриоттық сезімнің қалыптасуына терең әсер етеді. Тарихты оқыту контекстінде әскери өткенді және әскери-патриоттық тәрбиені зерттеудің маңыздылығын қарастырамыз. Мақаланың өзектілігі бұл әскери өткенді зерттеу білім берудің ажырамас бөлігі болып табылады, өйкені әскери қақтығыстар тарихи оқиғалардың барысына, қоғамдық өмірге және мәдени мұраға үлкен әсер етеді. Соғыстардың себептері мен салдарын түсіну бізге өткеннен сабақ алуға және қателіктер мен қақтығыстардың қайталануын болдырмауына мүмкіндік береді. Әскери-патриоттық тәрбие азаматтар арасында азаматтық бірегейлік пен патриоттық сезімді қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Ұлттың тарихи дәстүрлері мен жетістіктері туралы білім өз елі үшін мақтаныш сезімін қалыптастырады және оның болашағы үшін жауапкершілік сезімін тәрбиелейді. Әскери тәрбие өткенді зерттеу туралы білімді кеңейтіп қана қоймай, қоғамның табысты дамуы үшін қажетті құндылықтарды қалыптастырады. Әскери өткенді зерттеу және әскери-патриоттық тәрбие білімді және патриоттық азаматты қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Тарихи оқытудың бұл аспектілерінде тарихты оқытудың тиімді әдістемесін құру үшін ескеру қажет көптеген теориялық тәсілдер мен практикалық қосымшалар бар. Соғыстар мен қарулы қақтығыстардың тарихы тарихи бағыттың ажырамас бөлігі болып табылады. Әскери өткенді толық зерттеу үшін әртүрлі дереккөздерді пайдалану қажет. Күнделіктер, хаттар, құжаттар және мұрағат материалдары сияқты бастапқы дереккөздер уақыт атмосферасын қалпына келтіруге және әскери оқиғаларға қатысушылардың себептері мен әрекеттерін түсінуге мүмкіндік береді. Талдаудың негізгі әдістеріне оқиғаларды, себептер мен салдарларды талдау, салыстырмалы талдау және тағы басқа салыстырмалы тәсіл тарихи процестерді тереңірек түсінуге ықпал ететін әртүрлі әскери қақтығыстар арасындағы жалпы заңдылықтар мен айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік береді. Археологиялық зерттеулердің әскери өткенді зерттеудегі рөлін де маңызды. Артефактілерді қазу және табу, өмір салты мен әскери техниканы қалпына келтіруге көмектеседі, бұл әскери оқиғаларды түсінуді толықтырады және байытады. Карл фон Клаузевиц, Михаил Тухачевский, Александр Суворов және басқалары сияқты танымал тарихшылар әскери өткенді түсінуге айтарлықтай үлес қосты. Олардың теориялары мен еңбектері зерттеу әскери қақтығыстардың стратегияларын, тактикасын және себептерін түсінуге көмектеседі. Клаузевицтің «военное искусство» немесе Тухачевскийдің «глубокий наступательный удар» сияқты теориялар әскери стратегия мен тактиканы түсінудің негізі болып табылады. Олардың жұмысын талдау, білім алушыларға идеялық және стратегиялық тәсілдердің тарихи оқиғаларының әсерін бағалауға мүмкіндік береді. Әскери өткенді зерттеу кезінде әскери қақтығыстардың себептері мен салдарын түсіндіретін әртүрлі теорияларды ескеру қажет. Әскери эволюция теориялары, Конфликтология, және геосаясаттар тарихи оқиғаларды әртүрлі көзқарастардан талдауға және оларды кең қоғамдық және саяси процестер аясында түсінуге көмектеседі. Әскери өткенді зерттеу - тарихшылар мен білім беру мекемелері әскери оқиғаларын талдау және зерттеу үшін қолданатын тәсілдер, әдістер мен құралдар жүйесі. Бұл әдіс әскери қақтығыстардың себептерін, барысы мен салдарын, сондай-ақ олардың қазіргі заманға әсерін түсінуге көмектеседі. Әскери өткенді тәжірибеде зерттеу әдістемесін қолдану келесі қадамдарды қамтиды: 1. Бастапқы дереккөздерді пайдалану: тарихшылар мен зерттеушілер құжаттар, күнделіктер, хаттар, есептер, фотосуреттер және ауызша тарихи дәлелдер сияқты бастапқы дереккөздерге жүгінеді. Олар бұл материалдарды әскери оқиғалардың мән-мәтіні мен сипатын, сондай-ақ қақтығысқа қатысушылардың мотивтері мен әрекеттерін түсіну үшін талдайды. 2. Тарихи әдістерді қолдану: тарихшылар әртүрлі талдау әдістерін қолданады, мысалы, салыстырмалы талдау, контекстік зерттеу, тарихнамалық талдау және тағы басқа әдістер әскери қақтығыстардың себептерін анықтауға, олардың салдарын бағалауға және олардың тарих үшін маңыздылығын түсінуге көмектеседі. 3. Археологиялық олжаларды зерттеу: жауынгерлік алаңдар мен басқа да әскери нысандардағы археологиялық қазбалар зерттеушілерге қару-жарақ, киім-кешек, позиция қалдықтарын, сондай-ақ сарбаздарымыздың қалдырған естеліктерін зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл олжалар тарихи деректерді толықтырады және шайқастардың барысы мен әскерилердің күнделікті өмірін қалпына келтіруге көмек береді. 4. Заманауи технологияларды қолдану: компьютерлік модельдеу, геоақпараттық жүйелер (ГАЖ), виртуалды қайта құру және үлкен көлемдегі деректерді талдау сияқты заманауи технологиялар тарихшыларға өткен әскери оқиғаларды дәлірек және егжей-тегжейлі зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл әдістерді қолдану зерттеушілер мен білім беру мекемелеріне әскери өткен туралы түсінігімізді кеңейтіп қана қоймай, қазіргі және болашақта қолдануға болатын сабақтарды анықтауға мүмкіндік береді. Тарихты оқытудағы әскери-патриоттық тәрбие - бұл оқушылардың бойында патриоттық сезімдерді қалыптастыру, өз ұлтының тарихи дәстүрлерін құрметтеу, сондай-ақ Отанды қорғау мен бейбітшілікті сақтаудың маңыздылығын түсіну процесі. Бұл тек әскери оқиғалар мен тарихи қақтығыстарды зерттеуді ғана емес, сонымен қатар білім алушыларды олардың мәні мен салдарын талқылауға және талдауға белсенді қатысуды қамтиды. Әскери-патриоттық тәрбиенің бір түрі - әскери ердік істермен патриоттық мұраттардың объективі арқылы зерттеу. Бұған ерліктің, төзімділіктің, туған жерге деген адалдықтың үлгісін көрсеткен шайқастарға, сарбаздарға, батырларға көз жүгірту кіреді. Тарихи тұлғалар мен оқиғаларды зерделеу арқылы білім алушылар олардың ерліктеріне таңдануға және құрметтеуге және ұлттық бірегейлікті қалыптастырудағы патриотизмнің маңыздылығын түсіне алады. Әскери-патриоттық тәрбиенің тағы бір түрі - әскери қақтығыстардың моральдық және этикалық аспектілерін талдау және талқылау. Бұл білім алушыларға сыни ойлау мен этикалық құндылықтарды дамытуға, сондай-ақ әскери қызметтің күрделілігі мен қайшылықтарын түсінуге мүмкіндік береді. Әскери қақтығыстарға қатысушылардың әрекеттерін және олардың салдарын талдау арқылы білім алушылар соғыс, бейбітшілік және әділеттілік туралы өз көзқарастарын дамытады. Әскери-патриоттық тәрбиені практикалық қолдану тарихи экскурсияларды, әскери-тарихи клубтарды, конференциялар мен семинарларды ұйымдастыруды қамтиды, онда білім алушылар тәжірибелі оқытушылар мен тарихшылардың жетекшілігімен әскери тақырыптарды талқылап, зерттей алады. Бұл сонымен қатар білім алушыларға өздерінің білімдері мен сенімдерін іс жүзінде қолдануға мүмкіндік беретін әскери-патриоттық іс-шараларға, еске алу шараларына және әскери ойындарға қатысуға мүмкіндік береді. Қорытындылай келсек тарихты оқыту контекстіндегі әскери өткенді зерттеу және әскери-патриоттық тәрбие оқушылардың азаматтық бірегейлігі мен патриоттық сезімдерін қалыптастырудың маңызды компоненттерін білдіреді. Осы мақала жазу барысында, біз әскери тарихты зерттеу әдістемесінің маңыздылығын, оның ішінде бастапқы дереккөздерді пайдалануды, тарихи талдау әдістерін қолдануды және археологиялық зерттеулердің рөлін талқылап, оны қалай болашақ жастарға насихаттаудың тиімді тәсілін білдік. Әскери, өткен тарихымызды зерттеу фактілер мен оқиғалардың қарапайым жиынтығымен ғана шектелмей, өз елінің тарихына терең түсінік пен құндылық қатынасын қалыптастыруға ықпал ететінін атап өту маңызды. Бұл білім алушыларға батылдық пен батырлықтың мысалдарын көріп қана қоймай, әлемнің құндылығын және оны сақтау қажеттілігін түсінуге көмектеседі. Патриоттық көзқарасты сақтау және өз ұлты мен оның болашағы үшін жауапкершілік сезімін дамыту білім берудің маңызды міндеттері болып табылады. Әскери қақтығыстарды тарихи тұрғыдан түсіну білім алушыларға әскери қызметтің күрделілігі мен қайшылықтарын көріп қана қоймай, қазіргі әлемнің қиындықтарымен сәтті күресу үшін қажетті сыни ойлау мен аналитикалық дағдыларды дамытуға көмектеседі. Осылайша, өткенді зерттеу әдістемесі мен әскери-патриоттық тәрбие білім алушылардың құндылықтарын қалыптастыру мен қатар өздерін патриоттық тәрбиеге қалыптастырудың тімді жолдарын қарастыру арқылы, оларды өз елінің патриоты болуға дайындайды. Әдебиеттер тізімі 1. Глебов О.В. История военного искусства. - Москва: Вечер, 2015. – 15 с. 2. Крылов Ю.Ф. Война и мир: Великая Отечественная война в советской культуре. - Москва: Новое литературное обозрение, - 2010. – 87 с. 3. Бондаренко В.Г. Военно-патриотическое воспитание: исторический опыт России. - Москва: Московский педагогический государственный университет, - 2009. - 147 с. 4. Глебова Е.И. Применение проектных методов в изучении военного прошлого и военно-патриотическом воспитании. – Уфа: БГМУ, -2017. - 117 с. 5. Козлова Е.Д. Применение информационно-коммуникационных технологий в изучении военной истории, - 2012. - 95 с. жүктеу/скачать 25.2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|