- бөлім. Мұнай және газ ұңғымаларын пайдалану

ЖҰЖ-да жұмысты жүргізу тәртібі, қауіпсіздік бойынша шаралар, жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін бақылау тұлғалары көрсетіледі.

379. Келесі талаптар сақталған жағдайда, ТМГҚ-да ұңғымаларды бір мезетте бұрғылау және пайдалануға жол беріледі:

1) атқымалы ұңғымалар ұңғыма ішіндегі және сағалы қақпақтар – кескіштермен жабдықталады;

2) газлифтілі ұңғымалар сағалы және желілі қақпақтармен – кескіштермен жабдықталады.

380. Ұңғыма сағасын орып байлау сызбасы мен шарттары жобамен анықталады.

381. ТМГҚ-дағы әрбір игерілетін және пайдаланылатын ұңғыма бекіту құрылғысы бар әкетулер арқылы таратушы құбыр желісіне қосу мүмкіндігіне ие. Құбыр желілерінің әкетулерінде кері қақпақтар орнатылады. Ұңғыманың әрбір қатарында өзінің таратушы құбыр желісі бар.

382. Таратушы құбыр желілері және бекіту құрылғылары ұңғыманы пайдалану кезінде, сағаға күтілетін шекті рұқсат етілген қысымға есептеледі.

383. Таратушы құбыр желісінің ұңғыманы тұншықтыру үшін сорғылардың манифольдысына қосу желісінде бекіту құрылғылары орнатылады.

384. Бекіту құрылғыларының арасында қысымды бақылау үшін манометрлер орнатылады.

385. Ұңғыма айналасындағы жұмыс алаңы игеру, пайдалану, күрделі немесе ағымдағы жөндеу жүргізу кезінде артық жабдықтармен және материалдармен үйіп тасталмайды.

386. ТМГҚ-дағы құбыр желілері топтарға бірігеді және бір жазықтықта төселеді. Құбыр желілерін кесіп өтуге жобамен негізделген ерекше жағдаларда жол беріледі.

387. ТМГҚ-да атқыма арматурасына қызмет көрсету үшін биіктікте реттелетін, шешілетін алаңдар қарастырылады.

388. ТМГҚ-да бұрғылау жабдығының блок-модулін бөлшектегеннен кейін пайдалану ұңғымаларын тұншықтыру үшін блок-модуль құрастырылады.

390. Атқылау және жару жұмыстарын жүргізу үшін дайындық жұмыстары оператормен, ұңғымаға перфоратор мен өзі жүретін су асты минасын түсіруді және күндізгі уақытта тікелей перфоратордың бірінші атуы немесе минаның жарылуын қамтамасыз ететін есеппен бекітілген, ЖҰЖ бойынша жүргізіледі.

Бекітілген нормаларға сәйкес жұмыс орындары мен қауіпті аймақты жарықтандыруды қамтамасыз еткен жағдайда, осы жұмыстарды қараңғы түскен жағдайда орындауға жол беріледі. Жарықтандыру ЖҰЖ сәйкес жұмыс басталғанға дейін дайындалады.

391. Қараңғы уақытта құйылуды шақыруға жол берілмейді.

392. ТМГҚ-да ұңғыманы перфорациялау алдында ТМГҚ-ғы барлық ұңғымалардың сағаларын байлауда босатулардың болуын тексеру. Анықталған босатулар жойылады.

393. Перфорацияға дей ін ұңғыма бұрғылау ерітіндісімен толтырылады, ұңғыма сағасы қашықтықтан басқарылатын тастамаға қарсы құрылғымен жабдықталады.

394. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2008 жылғы 29 желтоқсандағы № 219 бұйрығымен бекітілген, Мұнай және газ кен орындарын игеру кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына қосымша ретінде перфорация кезінде келесі қамтамасыз етіледі:

1) ТМГҚ-да өрт және құтқару кемесінің болуы;

2) атқыма ұңғымалары үшін ТМГҚ-да желілі және пакермен ұңғыма ішіндегі қақпақ-кесуші жиынының болуы.

395. Ұңғыманы сынау үшін жабдық құрастырылған алаң жақсы табиғи желдеткішке ие.

396. Ұңғыманы перфорациялау кезеңінде бұрғылау және оттық жұмыстарын жүргізуге жол берілмейді. Ол кезде бұрғыланатын ұңғымаларда мүмкін болатын қиындықтардың алдын алу бойынша шаралар қабылданады. Пайдалану ұңғымаларында ағымдағы және күрделі жөндеулер жүргізуге және ТМГҚ-на қызмет көрсету кемелерінің жақындауына жол берілмейді.

397. Сорғылы-компрессорлы құбырлар ұңғымаға түсіруге дейін қалыпқа келтіріледі және тығыздалады. Тығыздау нәтижелері бойынша акт жасалады.

399. ТМГҚ-да әрбір атқыма ұңғымасы сағалы арматура бұзылған, ұңғыма сағасында өрт пайда болған, тастау коллекторындағы қысым берілгеннен жоғары немесе төмен өзгерген кезде ұңғыма жұмысын тоқтатуды қамтамасыз ететін ұңғыма ішіндегі қақпақ-кескіштер жиынымен, апаттық жағдайларда жергілікті жерден немесе диспетчерлік құрылғыдан жеке ұңғымаларды немесе пайдалану ұңғымаларының тобын өшіруге мүмкіндік беретін, қашықтықтан басқарылатын ағынды ысырмалар-кескіштермен жабдықталады.

400. Ұңғыма ішіндегі және желілі қақпақ-кескіштердің жұмыс қабілеттілігі осы қақпақтарды пайдалану бойынша құралға сәйкес кесте бойынша тексеріледі.

401. Әрбір атқыма ұңғымасында ұңғыманың құбырдан тыс, шығыршықты, құбырлы және бағана арасындағы кеңістіктегі қысымды бақылау жүзеге асырылады. ТМГҚ-да үлгілі манометрлердің жиыны қарастырылады.

402. Бұрандалы құрамаларда қалған жерлердің алдын алу үшін бүктелген ұңғымалардың құбырдан тыс кеңістігінде жасанды қысымды ұстап тұруға жол беріледі. Ашу және құбырдан тыс кеңістікте қысым көтерілген кезде ұңғыманы қайта бүктеу және тұншықтыруға шаралар қабылданады.

403. Коррозиялық компоненттері бар ұңғыманы пайдалану кезінде коррозияға төзімді материалдан жасалған арматура қолданылады. Аталған ұңғымаларда ингибиторды дер кезінде енгізу қамтамасыз етіледі.

404. Атқыма арматурасын және атқыма «шыршасынан» бастап блок-манифольдқа дейінгі барлық құбыр желілерін байлау бағаналы бұрыштамалармен және зауыттық әзірленген үштіктермен жүргізіледі. Лақтырма желілері платформаға сенімді бекітіледі.

405. Құбыр желілері бір жарым есе жұмыс қысымына есептелген, бұрандалы құрамалармен орындалады. Ол кезде құбырларды қарау және жөндеу үшін еркін кіруге мүмкіндік қарастырылады. Әрбір құбырларда аралығы 10 м қашықтықта бояумен ұңғыманың нөмірі және ағынның бағыты жазылады.

406. Жарықта қолданылатын құбырлардың диаметрі ≥ 200 мм кезде құбырлар арасындағы қашықтық 200 мм кем емес. Басқа жағдайларда жарықтағы қашықтық 100 мм кем емес. Төсемге дейінгі құбырлардың ара қашықтығы 350 мм кем емес.

407. Ұңғымалар көп қабатты орналасқан жағдайда ұңғыма қатарлары арасында пайдалану ұңғымаларынан құбырларды төсеуге жол берілмейді.

408. Құбырлар қатаң бекітіледі, және МСТ 14202 бойынша қысымды сәйкес маркалауы және танып айыру бояуы бар.

409. Ұңғымалардың лақтыру желілерінде ұңғыма өнімін өлшеу және айналдыру бойынша блокты қондырғының алдында кері қақпақтар орнатылады.

410. Ұңғыманы, құбырларды, сепараторларды және сол сияқтыны үрлеу және бәсеңдету технологиялық блок арқылы жүргізіледі.

411. Ұңғыманың тастайтын құбырында, пайдалану бағанына баратын өнім өткізгіште желілі қақпақ-кескіштер орнатылады.

412. Мұнайы, газы және өзге жанатын сұйықтары бар құбырларды тұрғылықты блок арқылы төсеуге жол берілмейді. Аталған құбырлар тұрғылықты блоктан және ұжымдық құтқару құралдарынан 10 м кем емес қашықтықта орналасады.

413. Газ немесе жанатын сұйықтары бар құбырлардың жанбайтын өнімдері бар құбырлармен қиылысуы кезінде соңғысы төменде орналасады.

415. Қорғаныс қақпақтары ұңғымада қазылатын сұйықтар мен газдардың түрлері бойынша орналасады, және ұңғыма тоқтаған кезде болжалатын сағалық қысымнан асатын жұмыс қысымына ие.

416. Қауіпсіздіктің жер асты құрылғылары келесіні қамтиды:

үстінен реттелетін, қауіпсіздіктің тереңдегі қақпағы;

қауіпсіздіктің автоматты тереңдегі қақпағы;

қысу ұңғымаларына кері ағынды болдырмайтын қысу қақпағы.

417. Қысымды лақтыратын, ұңғыма сағасынан бірінші қорғаныс қақпағына дейінгі жеткізуші манифольд ұңғыма ұшындағы сағалық қысымға сәйкес келеді. Персонал бар объектіде орналасқан, манифольдтен ағуды анықтау үшін тереңдіктегі және сағалық қорғаныс қақпақтарын жабуды реттегішпен, газ анықтағыштар қолданылады.
4 - тарау. Ұңғымаларға ағымдағы және күрделі жөндеу жүргізу
418. Ұңғымаларды жөндеу жұмыстарына дайындау ЖҰЖ сәйкес және ұйымның техникалық басшысымен бекітілген, «Ұңғыманың жөндеуге дайындығы туралы Акт» жасаумен жүргізіледі. Жөндеуден кейін ұңғыма акт бойынша тапсырылады.

419. Атқыма ұңғымаларына жөндеу жүргізу алдында белгіленген көрсеткіштерден жөнделетін ұңғыманың екі еседен кем емес шекті көлемінде бұрғылау ерітіндісінің қоры қарастырылады.

420. Атқыма арматурасын ағытқаннан кейін (сорғы-компрессорлы құбырларды көтеруді бастау алдында) ұңғыма сағасында жобаға сәйкес, превенторлы қондырғы орнатылады және тығыздалады.

421. Ұңғымаға жөндеу жүргізу кезіндегі мұнай газдың көрінулерінде бұрғыланатын ұңғымаларда пайда болуы мүмкін қиындықтарға қарсы шаралар қолданыла отырып, ұңғымаларды бұрғылау. Орын алған қиындықтар туралы ТМГҚ-ны пайдаланатын ұйым басшысы және ашық атқымалардың алдын алу және жою бойынша АҚҚ құлақтандырылады.

427. Күрделі жөндеуге жататын ұңғыма – бітеледі және арматурамен жабылады. Ұңғымада «назар аударыңыз! Күрделі жөндеу күтілуде!» белгісі ілінеді.

428. Ұңғыманы жөндеуге бұрғыланып жатқан ұңғымада бұрғылау жұмыстары аяқталғаннан және ол игерілген немесе жабылғаннан кейін жол беріледі.

429. Ұңғыманы жөндеуді бастау алдында айналма қалпына келтіріледі және жуу сұйығының көрсеткіштерінің тегістелгеніне дейін бұрғылау ерітіндісімен жуылады.

430. Құбырларды ары-беру жүргізумен немесе созумен байланысты, атқыма ұңғымаларында жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде бұрғыланатын ұңғымалардағы жұмыстар мүмкін болатын қиындықтарға қарсы шара қолданумен уақытша тоқтатылады.

431. ТМГҚ-дан біреуінде кондуктор түсірілген және ТҚЖ ұңғымасының сағасында құрастырылған жағдайда екі ұңғыманы бір уақытта бұрғылауға жол беріледі.

432. Екі бұрғылау қондырғыларымен пайдалану ұңғымаларының бұтасын бұрғылау кезінде айналма жүйелерінің жалпы көлемі екі ұңғыманы бұрғылаудың жобалық талаптарына сәйкес келуі жағдайында олардың айналма жүйелерін біріктіруге жол беріледі.

433. ТМГҚ-да бір уақытта ұңғыманы бұрғылау және пайдалану кезінде келесі талаптар сақталады:

атқыма ұңғымалары ұңғыма ішіндегі қақпақ-кескіштермен және қашықтықтан басқарылатын сағалық ысырмалармен жабдықталады;

пайдаланылатын ұңғымалардың атқыма арматурасы бұрғыланатын ұңғыманың тастамаға қарсы жабдығының жағынан және үстінен бірегей қоршауға ие;

мұнай және газ өткізгіштер желілі ысырмалар-кескіштермен жабдықталады.

434. Ұңғымалардың сағалары арасындағы нақты қашықтық туралы келісілген жобалық шешімдер болмаған жағдайда ұңғыма сағалары арасындағы қашықтыққа талаптар қолданылады:

бұрғылау ұңғымаларының ТҚЖ басқару жүйелері платформаның жоғарғы құрылысында төменгі қабатта, ал атқыма арматурасының қашықтықтан басқарылатын ысырмаларымен және ұңғыма ішіндегі қақпақ-кескішпен басқару жүйелерінің төменгі қабатта орналасуы кезінде 2,4 м (мұнайлы үшін) кем емес және 3 м (газды және газконденсатты) кем есем;

сағалы ысырмалардың және ұңғыма ішіндегі қақпақ-кескіштердің және ТҚЖ басқару жүйелерінің бір қабатта орналасуы кезінде 8 м кем емес.

435. Платформада ұңғыманың бір тобында болатын ұңғыманы бір уақытта жөндеуге және басқа топта болатын ұңғыманы бұрғылауға жол беріледі.

436. ТМГҚ ұңғымасында инцидентті жөндеу, жою әрбір нақты ұңғыма үшін жасалған және осы жұмыстарды жүргізетін, ұйымның техникалық басшысымен бекітілген, жұмысты ұйымдастыру жоспары бойынша жүргізіледі. Жоспарда жұмысты жүргізу тәртібі, қауіпсіздік шаралары, жауапты жұмысты басқарушы көрсетіледі.

437. Бұрғыланатын ұңғымалардың бірінде мұнай газ көрінулері кезінде басқа бұрғылау қондырғысындағы барлық жұмыстар қиындықтарға қарсы шараларды қабылдаумен тоқтатылады.

Бір уақытта бұрғылау, ағымдағы (күрделі) жөндеу және ұңғыманы пайдалану кезінде мұнай газ көрінулерінің болған оқиғасы жайлы әрекеттегі ұңғымаларға мұнайды өндіруді тоқтату бойынша шаралар қабылдау үшін ТМГҚ пайдалану қызметі, қажет болған жағдайда ұңғымаға ағымдағы (күрделі) жөндеу жүргізу бригадасы хабарланады.

Қиындықтар туралы ТМГҚ пайдаланатын ұйымның басшысы хабарланады.

6 - тарау. Ұңғымалардың өнімін жинау,

дайындау және тасымалдау

1 - параграф. Жалпы талаптар
438. Мұнайды және газды жинау, дайындау және тасымалдау объектілері келесімен жабдықталады:

газдың жарылысқа қауіпті шоғырлануын бақылау талдағыштарымен;

өрт дабыл белгісінің құрылғыларымен;

сепараторларда, сақтағыштарда және резервуарларда сұйық пен қысым деңгейінің жағдайын автоматты бақылау жүйесімен;

автономды және қашықтықтан басқарылатын желілі кесетін құрылғылардың жүйесімен немесе өзге автоматтандырылған бекіту арматурасымен.

Мұнай және газды жинау, дайындау және тасымалдау объектілерінде апаттық жағдайлар пайда болған жағдайда технологиялық үрдістер тоқтатылады.

439. Мұнай және газды өндіру, жинау және дайындаудың жабық бөлмелері (ұңғымалар, өлшеу, жинау және дайындау пунктері, компрессорлы станциялар) негізгі технологиялық өлшемдердің көрсеткіштерін және объектідегі ауа кеңістігінің көрсеткіштерін орталық диспетчерлік құрылғыға шығарумен жұмыс және апаттық желдеткішке ие.

440. Басқару объектілерінде объектілерді өшірудің алдын алатын белгі құрылғылары және диспетчерлік пунктімен кері байланысы бар.

441. Диспетчерлік пунктіден жеке басқарылатын объект тікелей объектіде одақтасу жүйесіне және қолмен басқаруға ие.

442. Технологиялық жабдықта қорғаныс қақпақтарын лақтыру желілерден ыдысқа (тамшы шой), ал газ - шамшыраққа жіберіледі.

443. Желілер мен ұңғымаларды үрлеу, бәсеңдету және айдау кейіннен сұйықты сорғымен ағызумен үрлеу блогы арқылы жүзеге асырылады. Үрлеу газы газ әкеткішке жіберіледі.
2 - параграф. Мұнайды және газды дайындау және сақтау
444. ТМГҚ-да сұйықтан газды өткізуді, ұңғыма дебитын өлшеу, газбен қоректендірілген сұйықты сорғымен соруды, сұйықтар мен химиялық реагенттерді газ ағынына дозалауды, мұнай мен газ конденсатын термохимиялық қайта эмульсиялауды, газды ылғалдан құрғатуды жүзеге асыруға жол беріледі.

445. Теңіз мұнай газды жинау пунктерінде газды кешенді дайындаудың топтық қондырғыларының объектілері отты қолданумен байланысты технологиялық үрдіс кезінде газ, тез тұтанатын, жанатын сұйықтар бар аппараттардан, және өндірілетін және бұрғыланатын ұңғымалардан неғұрлым мүмкін болатын алыс қашықтықты (15 м кем емес) орналасады.

446. Теңіз мұнай газ кәсіпшілік құрылыстарында тауарлық резервуарлар парктері теңіз мұнай газ кен орнын орналастыру жобасына сәйкес, арнайы ТМГҚ-да орнатылады.

Егер де қабылданатын шешімдер қауіпсіздікті қамтамасыз ететін болса, мұнай газ өңдейтін ТМГҚ-да мұнайдың белгілі бір көлемі және мұнай сақтағыштарда мұнайды сақтауға жол беріледі.

447. Резервуарлық паркте резервуарларды байлау резервуармен авария болған жағдайда, өнімді бір резервуардан екіншісіне қайта құю мүмкін болған жағдайда қамтамасыз етіледі.

448. Мұнай мен газды жинау және сақтау пунктері астына көпірлер мен негіздердің төсемі жанбайтын материалдардан жасалады.

449. ТМГҚ-да жағалаудағы құрылысқа тасымалдау үшін қажетті мұнай мен газды өңдеуге жол беріледі.

450. ТМГҚ-да мұнайды термохимиялық қайта эмульсиялау жүргізуге жол берілмейді.

451. ТМГҚ-да өндірілген мұнайды сақтау үшін қоймалы резервуарларды сақтауға жол берілмейді. Мұнай технологиялық платформаға, жағалаудағы базаға тасымалданады немесе жеке платформаларда резервуарларда сақталады. ТМГҚ-да жалпы көлемі 200 м³ көп емес, мұнайға арналған буферлі ыдыстардың болуына жол беріледі.

452. ТМГҚ құрылымына пайдалану бағандарын бекітумен байланысты жұмыстар құтқару күртешелерінде, люлькалардан, алаңдардан және өзгелерден жүргізіледі.

453. Пайдалану бағанына жөндеу жүргізу кезінде пайдалану ұңғымалары қызмет көрсету кемелерінің көмегімен ТМГҚ жағынан да, технологиялық платформа жағынан да жабылады. Бағандағы қысым атмосфералыққа дейін төмендетіледі.

454. Пайдалану бағандарын және ұңғымаларды бәсеңдету технологиялық блок арқылы жүргізіледі.

455. Жөндеуге дайындау, пайдалану бағандарын жөндеу ЖҰЖ бойынша жүргізіледі.

456. Барлық негізгі және қосымша технологиялық қондырғыларда қысымның рұқсат етілгеннен жоғары көтерілуі, шлейфтер мен технологиялық жабдықтың жарылуы кезінде ұңғымалар мен газ шығаратын коллекторлардың автоматты өшірілуін қамтамасыз ететін, автоматты қорғаныс құралдары бар.

Аталған технологиялық қондырғыларда дыбыстық және жарықпен қысатын белгілермен қосарланатын, технологиялық режимді бұзу, автоматика аппаратурасының істен шығуын білдіретін дабыл белгісі бар. Апаттық дабыл белгісі жалпы дыбыстық белгімен және белгі шамдарымен жүзеге асырылады.

457. Барлық резервті желілер жұмысқа жарамды қалыпта болады (тиелген резерв). Резервті желіні төсеу кен орнын орналастыру жобасымен қарастырылады.

Резервті желіні төсеу қажеттілігі кен орнын орналастыру жобасымен қарастырылады.

459. Су асты құбырының басында және аяғында мұнай мен газды тасымалдау үшін апаттық жағдайларда өшіру үшін автоматты бекіту құрылғылары орнатылады.

460. Мұнай мен газды тасымалдауға арналған су асты құбыры жобамен белгіленген қысымға тығыздалады.

461. Бөлмеде орналасқан және мұнаймен толтырылған сорғыны іске қосу алдында соратын желдеткіш қосылады. Желдеткіш істен шыққан немесе өшірілген кезде сорғыны іске қосуға жол берілмейді.

462. Мұнайды қайта айдауға арналған сорғының үрлейтін краны мұнайды жинау ыдысына түсіру үшін түтікпен жабдықталады.

463. Мұнайды айдайтын сорғының электр жетегінде қашықтықтан өшіру және жарылыстан қорғалған орындау бар.

4 - параграф. Танкерлерді толтыру
464. Теңіз мұнай жинау пунктінің айлағына арқандап байланған, мұнай құятын кеме мұнайды құю және ағызу мүмкіндігін анықтау үшін, жағалау қызметтерінің және өрт күзетінің өкілдерімен өрт қауіпсіздігі жағдайына қаралады.

465. Кемелі құбырды айлақтардың құю-ағызу құрылғыларымен қосатын шлангалар айлақта кеменің ауысу мүмкіндігін қамтамасыз ететін ұзындыққа ие.

Шлангалар жұмсақ жүк асып қоятын арқандардың немесе ағаш қойғыштардың көмегімен ұсталады. Кемелі шлангаларды ілу және бекіту қауіпсіз орындалады.

466. Құю алдында қайта қосылатын вентильдердің, ысырмалардың ашылу дұрыстығы, және жеке құю-ағызу құрылғыларының дұрыстығы, шлангалардың немесе телескопиялық құбырлардың құрамаларының тығыздығы тексеріледі. Құю құрылғыларында анықталған ағу дереу жойылады.

467. Айлақ пен мұнай құятын кеменің қызмет көрсетуші персоналы құю бойынша жұмыстың барысына және жабдықтың жағдайына үнемі бақылау жасайды. Мұнайдың ағу анықталған жағдайда ол дереу жойылады. Ағуды жою мүмкін болмаған жағдайда мұнайды құю бойынша операция ақау жойылғанға дейін уақытша тоқтатылады.

468. Айлақта кемелердің тұру кезінде мұнайды құю операцияларымен байланысты емес, кемелерді, жүзетін құралдарды әкелуге және оларды байлауға жол берілмейді.

469. Келесіге жол берілмейді:

су айлағында мұнай құятын кемелерден тауардан қалған суларды немесе мұнай өнімдерін тартып шығаруға;

жауын-шашынды жарқырау кезінде құюға;

қатып қалған құбырларды ашық отынмен жылытуға. Қажет болған жағдайда айлақ бу бағандарымен жабдықталады.

470. Мұнай құятын кемеге апаттық жөндеу жүргізу кезінде құю және ағызу бойынша операциялар тоқтатылады және кеме айлақтан қауіпсіз қашықтыққа әкетіледі.

471. Жүзетін мұнай сақтағыштарды және бір зәкірлі айлақтарды қолдану кезінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 10 шілдедегі № 676 «Сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы «Ресей теңіз кеме қатынасы тіркелімі» сынау қоғамын тану туралы» қаулысына сәйкес қауіпсіздік шаралары пайдаланылады.

Ол кезде:

1) ТМГҚ-да жұмыс істеп тұрған газды және газконденсатты ұңғымалардың саны 12 көп емес;

2) ТМГҚ-да құбылмалы жоғары қабатты қысымымен газ конденсатты жұмыс істеп тұрған ұңғымалардың саны алтыдан көп емес және олар бір қатарға орналасады;

3) ТМГҚ жұмыс істейтін мұнай және айдау ұңғымаларының саны 32 көп емес жол беріледі, тәулігіне 2 мың тоннаға дейінгі мұнайды пайдалану жағдайында. Ұңғымалар екі қатарға орналасады.

473. ТМГҚ-да платформа шетінен 10 м көп емес қашықтықта, бір немесе бірнеше қатарда ұңғымаларды орналастыруға жол беріледі. Ұңғымалар мен платформа шетінің арасында тек құбырларды құрастыруға жол беріледі.

474. Қатардағы ұңғымалардың сағалары арасындағы қашықтық пайдалану және жөндеу кезінде қызмет көрсету ыңғайлылығы жағдайлары бойынша таңдалады, алайда 2 м кем емес.

Ол кезде қатардағы және қатарлар арасындағы газды және газконденсатты сағалар арасындағы қашықтық 3 м кем емес.

475. Бір бұрғылау қондырғысымен (булармен) бұрғыланатын, ұңғымалардың екі қатары арасындағы қашықтық 2 м кем емес.

476. Екі бұрғылау қондырғысымен бір уақытта бұрғылау кезінде мұнара үсті портал арасындағы қашықтық 4 м кем емес. Бұрғылау қондырғылары арасында бұрғылау ерітіндісін тазалау жүйесін орнатуға жол берілмейді.

Крандардың орналасу орны сөрелерде және бұрғылау қондырғыларының қабылдау көпірінде көлік кемесінен жүк операцияларын механикаландыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Крандардың саны мен түрі жобамен анықталады.

478. ТМГҚ-да оқтау крандардың орналасу орны краншы кабинасынан жүзетін құралдардың палубасының көрінуін қамтамасыз етеді.

479. Оқтай крандар бұрғылау мұнарасының, антеналық кешеннің, тұрғылықты блоктың және өзге қондырмалардың крандарының оғымен соқтығысуды болдырмайтын құрылғылармен жабдықталады.