Зерттеу материалдары мен әдістері

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Естественно-географические науки», №3(73), 2022 г. 
28 
әлеуетін жақсы ашады. Бұл мұғалімнің кәсіби қызметіндегі жаңа кезең ғана емес, сонымен 
бірге ол үшін сыныппен қарым-қатынастың жаңа деңгейіне шығудың тамаша мүмкіндігі. 
Интеграцияланған сабақтар оқушының бейнелі ойлауын дамыту мақсатын көздейді. 
Интеграция сабақ барысында әртүрлі іс-шараларға ауысу арқылы оқушылардың кернеуін, 
шамадан тыс жүктемесін, шаршауын жеңілдетуге көмектеседі. Жоспарлау кезінде сабақта 
оқушылардың әр түрлі іс-әрекеттерінің оңтайлы жүктемесін мұқият анықтау қажет. 
Оқытудың басында білімнің тірек базасын жинақтауға, бастапқы пәндік дағдылар мен 
дағдыларды игеруге бағытталған оқушылардың репродуктивті қызметі жетекші болады. 
Алайда, алғашқы сабақтардан бастап репродукция проблемалық іздеу қызметінің элементі 
болуы керек. Ол үшін оқушылар осы пәндер бойынша сабақтарда алған биология және 
физика білімдерін пайдаланады. Тек тірек білімді ғана емес, сонымен қатар ақыл-ой 
операцияларын игеруді де ескеру қажет. 
Пәнаралық дағдыларды қалыптастырудың төрт кезеңін бөліп көрсету маңызды: 
1. Пропедевтикалық – бұл кезеңде оқушылардың пәндік білімі мен дағдыларының қоры, 
пәнаралық байланыстарды қолдануды қажет ететін жағдайларда білімді өзектендіру қабілеті 
анықталады және нығайтылады. 
2. Әр түрлі пәндерден білімді жалпылау және жүйелеу, оларды себеп-салдарлық 
байланыстарды түсіндіру үшін қолдану қабілетін қалыптастыру 
3. Әр түрлі құбылыстардағы себеп-салдарды түсіндіру үшін неғұрлым күрделі пәнаралық 
дағдыларды қалыптастыру. 
4. Қорытынды: жұмыс нәтижесін анықтауға байланысты. 
Оқу мотивінің өзі өздігінен пайда болмайды, ол оқу іс-әрекеті барысында қалыптасады, 
сондықтан бұл іс-әрекеттің қалай жүзеге асырылатыны маңызды. Олар төмендегідей болып 
бөлінеді: 
 оқу материалының мазмұны; 
 оқу қызметін ұйымдастыру; 
 оқу іс-әрекетінің ұжымдық формалары; 
 оқу қызметін бағалау; 
 мұғалімнің педагогикалық қызметінің стилі. 
Оқытудың мазмұны оқушылар үшін ең алдымен мұғалімнен, оқу әдебиеттерінен, 
мультимедиялық құралдардың көмегімен және т.б. алатын ақпарат түрінде болады. Алайда, 
ақпараттың өзі жасөспірімнің қажеттіліктерін ескермесе, ол үшін ешқандай маңызы жоқ 
болады, сондықтан оқушының білім алуға деген ынтасы болмауы мүмкін. 
Оқушыларды оқытудың интегративті әдістері әртүрлі білім беру салаларынан қажетті 
білім алуға ықпал етеді. Интегративті тәсілді қолдана отырып, мұғалім қазіргі заманғы 
техникалық және перспективалық технологиялар саласындағы білім алушылардың ой-өрісін 
кеңейте алады, бұл білім алушылардың дербес жобалау және зерттеу қызметіне негіз бола 
алады. Мұғалімдер өз жұмысында интеграцияның әртүрлі деңгейлерін қолдана алады: 
тақырыптық интеграцияда бірнеше пәндік салалардағы ақпарат арқылы бір тақырыпты 
ашуға болады; проблемалық интеграцияда білім алушылар бір мәселені әртүрлі оқу 
пәндерінің мүмкіндіктерімен шешеді; теориялық интеграцияда әртүрлі теориялардың өзара 
енуі қарастырылған. Оқытудағы интеграцияланған тәсілді қолдана отырып, "Технология" 
білім беру саласының басқа пәндік салалармен интеграциясын көрсетуге болады: 
- физикамен, «Машинатану», «Электрорадиотехника» тақырыптарын зерделеу кезінде; 
- химиямен, «Тамақ өнімдерін өңдеу», «Химиялық талшықтар» тақырыптарын зерделеу 
кезінде; 
- биологиямен, «Тіндерді өңдеу технологиясы», «Өсімдік шаруашылығы», «Мал 
шаруашылығы» бөлімдері биологиямен тікелей байланысты; 
- экологиямен, «Экологиялық факторлардың адамға әсері», «Экологиялық факторлардың 
көкөністер мен жемістерді өсіруге әсері», «Тұрғын үй экологиясы» және т. б; 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы,«Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №3(73), 2022 ж. 
29 
- технология пәні бойынша бағдарлама білім алушылар пәнді зерделеу сәтіне иелік 
етпейтін графикалық дайындықпен танысуды көздейді. Сондықтан технология мұғалімі 
мектеп оқушыларын сурет құралдарымен, масштабты сызғыштармен, циркульмен, 
нұсқаулық және технологиялық карталарды жасау ережелерімен таныстыруы керек; 
- экономикамен «Өзіндік құнын есептеу» тақырыбы бойынша және т.б.; 
Жобалармен жұмыс істеу кезінде білім алушылар тарихи мәліметтермен, ақпараттық 
технологиялармен (интернетпен, түрлі бағдарламалармен, сайттармен және т.б. жұмыс істеу) 
танысады. 
Оқу пәндерін біріктірудің үлкен мүмкіндіктері аймақтық және мәдени аспектіні білдіреді. 
Бұл тарихпен, бейнелеу өнерімен, әлемдік көркем мәдениетпен, әдебиетпен байланыс. 
Шығармашылық пен мәдениет білім алушылардың жеке басының рухани-адамгершілік 
қалыптасуы мен дамуына жағымды әсер етеді. Халықтық әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер, 
киім-кешек, салттық қуыршақтар, қолөнердегі ұлттық мотивтер – мұның бәрі әдетте 
технология сабақтарында және сабақтан тыс уақытта үйренеді. 
Интеграцияланған сабақтың негізгі қасиеті – синтетикалық, әмбебаптық болып табылады. 
Бұл оқушыны тек осы тақырыпты, бөлімді ғана емес, сонымен бірге барлық материалды 
зерттеудің түпкі мақсаттарына арнауға, оны танымдық процеске тезірек қосуға мүмкіндік 
береді. Интеграцияланған сабақтар оқушылардың жаңа материалды үйренуінде де, 
өткендерін жалпылауда да тиімді. Олар әртүрлі оқу пәндерінің оқу пәні болып табылатын 
Көп қырлы объектілерді қарастырады. 
Әрине, әр мұғалімнің интеграцияланған сабақтарды өткізу тәжірибесі бар. 45 минут 
шеңберіндегі екі оқу пәнінің өзара байланысы үйлесімді болып көрінуі және оқушыға 
түсінікті болуы тиіс. Интеграцияланған сабақтың артықшылықтары қандай және ол бүгінде 
қалай көрінеді? 

жүктеу/скачать 392.06 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: