Западно-казахстанской области

Аңдатпа

Осы жарияланымда 2005 - 2009 жылдарына Батыс Қазақстан облысының ауылдық елді мекендеріндегі атаулы ақшалай табыстарды бағалау бойынша ақпарат берілген.

Әрбір ауылдық елді мекеннің (АЕМ) әлеуметтік сыйымдылығын, соның ішінде халықтың табыс деңгейі бойыншада бағалау қажеттілігі Қазақстан Республикасының ауылдық аумақтарды дамытудың 2004 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес туындады. Осы бағдарламаның мақсаты ауылдық орналасуды оңтайландыру негізінде село (ауыл) өмір сүруін қамтамасыз етудің қалыпты шарттарын құру болып табылады. Ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеудің әлемдік тәжірибесі көптеген елдердің, ауылдық өңірлерді дамытуды мемлекеттік реттеудің негізінде табыстар деңгейінің көрсеткіштері (халықтың жан басына шаққандағы ЖІӨ, жан басына шаққандағы табысы, жұмыссыздар үлесі) жатқандығын көрсетеді, бұл ауылдық аумақтардың экономикасымен тікелей байланысты.

Халық табыстары көрсеткіштерінің статистикалық есебі әлемдік тәжірибеге сәйкес екі жолмен жүзеге асырылады:

үй шаруашылықтарын зерттеу негізінде (сауалнамалық сұхбат);

сараптамалық бағалау әдісі (ақпараттың қолда бар жанама көздері базасындағы есептеулер).

Үй шаруашылықтарын сауалнамалық зерттеу өте қымбат тұратын шара, ол ерікті түрде және әдетте іріктеп зерттеу әдісі негізінде жүргізіледі.

Әрбір АЕМ үй шаруашылықтарының табысын арнайы зерттеу мүмкіндігі болмаған жағдайда мемлекеттік және ведомстволық есептілік көздерінен алынған қолда бар статистикалық ақпараттың және жеке (фермерлік) шаруашылық жүргізуден табыстарды есептеуде сараптамалық бағалау әдісі қолданылады.

Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі Ауыл шаруашылығы министрлігі және Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен, сондай-ақ басқа мемлекеттік органдармен бірлесіп АЕМ аумақтарында қалыптасқан халық табыстарының көрсеткіштерін статистикалық есепке алудың төмендегідей жүйесін анықтады:

еңбекақы түрінде алынатын табыстар;

зейнетақы, жәрдемақы, өтемақы және т.б. әлеуметтік төлемдер;

өз бетінше жұмыс істеуден, кәсіпкерлік және жұмыстың басқа түрлерінен түскен табыстар;

жеке қосалқы шаруашылықтан түскен табыстар.

Бұл жарияланымда облыстың әрбір елді мекендер бөлінісінде табыстардың біріктірілген көрсеткіштері келтірілген. Кейбір елді мекендер бойынша деректердің жоқтығы осы АЕМ әкімшілік тұрғыдан әлі жойылмаса да онда тұрғын халықтың жоқ болуымен түсіндіріледі.

Необходимость оценить потенциальную емкость каждого сельского населенного пункта (СНП), в том числе и по уровню доходов населения, возникла согласно Плану мероприятий по реализации Государственной программы развития сельских территорий Республики Казахстан на 2004 - 2010 годы. Данная программа имеет целью создание нормальных условий жизнеобеспечения села (аула) на основе оптимизации сельского расселения. Мировой опыт государственного регулирования развития сельских территорий показывает, что в основе госрегулирования развития сельских регионов большинства стран лежат показатели уровня доходов (ВВП на душу населения, душевой доход, доля безработных), которые напрямую связаны с экономикой сельских территорий.

Статистический учет показателей доходов населения согласно мировой практике может осуществляться двумя путями:

на основе обследования (анкетного интервью) домохозяйств;

методом экспертной оценки (расчетов на базе имеющихся косвенных источников информации).

Анкетное обследование домохозяйств очень дорогостоящее мероприятие, проводится на добровольной основе и обычно выборочным методом. При отсутствии возможности производить специальное обследование доходов домохозяйств каждого СНП применен метод экспертной оценки на базе имеющейся статистической информации из источников государственной и ведомственной отчетности и досчета доходов от ведения личного (фермерского) хозяйства.

Агентством Республики Казахстан по статистике совместно с Министерством сельского хозяйств Республики Казахстан и Министерством труда и социальной защиты население Республики Казахстан и другими госорганами определена следующая система статистического учета показателей доходов населения, сформированных на территории СНП:

доходы, получаемые в виде оплаты труда;

пенсии, пособия, компенсации и другие социальные выплаты;

доход от самостоятельной занятости, предпринимательской и других видов деятельности;

доходы от личного подсобного хозяйства.

В настоящей публикации приведены агрегированные показатели доходов в разрезе каждого сельского населенного пункта области. Отсутствие данных по некоторым населенным пунктам обусловлено тем, что в них нет населения, хотя эти СНП еще административно не ликвидированы.