Зертханалық сабақтар №1 зертханалық жұмыс Тақырып

1 Жабдықтар: бинокулярлар, микроскоптар және лупалар.

2 Әр түрлі бунақденелілердің үлгілері, олардың дернәсілдері мен қуыршақтары.

Жұмысты орындау әдістемесі

1 тапсырма Бунақденелілердің әр түрлі ауыз мүшелерімен таныстыру.

Қарастырылатын ауыз мүшелері түрлерінің нәтижелерін 1 кестеге енгізіңіздер.

1 кесте

№	Бунақденелілердің түрі	Бунақденелілердің ауыз мүшелері	Айырмашылық белгілері

2 тапсырма Бунақденелілердің әр түрлі мұртшаларымен таныстыру.

Қарастырылатын мұртшалар түрлерінің нәтижелерін 2 кестеге енгізіңіздер.

2 кесте

№

Бунақденелілердің түрі

Бунақденелілердің мұртшалары

Айырмашылық белгілері

3 тапсырма Бунақденелілердің әр түрлі аяқтарымен таныстыру.

Қарастырылатын аяқ түрлерінің нәтижелерін 2 кестеге енгізіңіздер.

3. 
   кесте
   

Қарастырылатын жұмыртқалар түрлерінің нәтижелерін 4 кестеге енгізіңіздер.

4 кесте

№	Бунақденелілердің түрі	Бунақденелілердің жұмыртқалары	Айырмашылық белгілері

5 тапсырма Бунақденелілердің әр түрлі дернәсілдерімен таныстыру.

Қарастырылатын дернәсілдер түрлерінің нәтижелерін 5 кестеге енгізіңіздер.

5. 
   кесте
   

Қарастырылатын қуыршақ түрлерінің нәтижелерін 6 кестеге енгізіңіздер.

5. 
   кесте
   

1 Зинды шегірткелердің ауыз мүшелері қандай типті?

2 Қандалалардың ауыз мүшелері қандай типті?

3 Көбелектердің ауыз мүшелері қандай типті?

4 Шекшектердің мұтшалары қандай типті?

5 Қара денелі қоңыздардың мұртшалары қандай типті?

6 Күндізгі көбелектердің мұртшалары қандай типті?

7 Шегірткелердің аяқтары қандай типті?

8 Бұзаубастардың аяқтары қандай типті?

9 Аралардың аяқтары қандай типті?

10 Қандалалардың дернәсілдері қандай типті?

11 Жетісулық мәрмәлі зауза қоңыздардың дернәсілдері қандай типті?

12 Пияз шыбының дернәсілдері қандай типті?

13 Негізгі қатты қанаттылардың қуыршақтары қандай типті?

14 Негізгі қабыршақ қанаттылардың қуыршақтары қандай типті?

15 Жоғарғы сатылы қос қанаттылардың қуыршақтары қандай типті?

1 Тілменбаев Ә.Т., Жармұхамедова Ғ.Ә. Энтомология. Алматы, «Қайнар», 1994, 336б.

2 Ашықбаев Н., Бектлеуова А., Тукенов Е. Жалпы энтомология пәнінен «Насекомдар морфологиясы мен биологиясы» бөлімінен берілетін лабораториялық сабақтардың әдістемелік құралы. Алматы, 1992,32б.

№2 зертханалық жұмыс

1 Жабдықтар: бинокулярлар, және лупалар.

2 Көп қөректі әр түрлі зиянкестердің үлгілері, олардың жұмыртқалары, дернәсілдері, қуыршақтары және зияндылықтары.

Жұмысты орындау әдістемесі

1 тапсырма Әр түрлі зиянды шегірткелермен таныстыру.

Қарастырылатын әр түрлі зиянды шегірткелердің нәтижелерін 1 кестеге енгізіңіздер.

1 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

2 тапсырма Әр түрлі шекшек, шілделік, бұзаубастарға жататын бунақденелілермен таныстыру.

Қарастырылатын әр түрлі шекшек, шілделік, бұзаубастардың нәтижелерін 2 кестеге енгізіңіздер.

2 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

3 тапсырма Көпқоректі әр түрлі қатты қанатты бунақденелілермен таныстыру.

Қарастырылатын көпқоректі әр түрлі қатты қанатты бунақденелілердің нәтижелерін 3 кестеге енгізіңіздер.

3 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

4 тапсырма Көпқоректі әр түрлі түн көбелектерімен таныстыру.

Қарастырылатын көпқоректі әр түрлі түн көбелектердің нәтижелерін 4 кестеге енгізіңіздер.

4 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

5 тапсырма Көпқоректі әр түрлі қан көбелектерімен таныстыру.

Қарастырылатын көпқоректі әр түрлі қан көбелектердің нәтижелерін 5 кестеге енгізіңіздер.

5 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

Бақылау сұрақтары:

1 Азиялық шегіртке қандай фазада және қай жерде қыстайды?

2 Зиянды шегірткелердің зақымдау сипаттары?

3 Шекшектер жылына қанша ұрпақ береді?

4 Қазақстанда шілделіктердің қандай түрлері тіршілік етеді?

5 Бұзаубастардың зияндылық фазасы қандай?

6 Шыртылдақ қоңыздардың зиян келтіретін фазасы және даму циклі қандай?

7 Қазақстанда қара денелілердің қандай түрлері тіршілік етеді?

8 Тақта мұрттылардың зақымдау сипаттары?

9 Жабайы көбелектің қыстайтын және зиян келтіретін фазалары?

10 Күздік көбелек жылына қанша ұрпақ береді?
Өзіндік жұмысты дайындау бойынша әдебиеттер тізімі:

1 Тілменбаев Ә.Т., Жармұхамедова Ғ.Ә. Энтомология.Алматы, «Қайнар», 1994, 336б.

2 Агибаев А.Ж., Тулеева А.К., Сулейменова З.Ш. Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау. Алматы, 2010, 163б.

№3 зертханалық жұмыс

1 Жабдықтар: бинокулярлар, лупалар және микроскоптар.

2 Астық тұқымдас дәнді дақылдар әр түрлі зиянкестердің үлгілері, олардың жұмыртқалары, дернәсілдері, қуыршақтары және зияндылықтары.

Жұмысты орындау әдістемесі

1 тапсырма Дәнді дақылдардың сорғыш зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын дәнді дақылдардың әр түрлі сорғыш зиянкестердің нәтижелерін 1 кестеге енгізіңіздер.

1 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

2 тапсырма Дәнді дақылдардың жапырақ жегіш зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын дәнді дақылдардың әр түрлі жапырақ жегіш зиянкестердің нәтижелерін 2 кестеге енгізіңіздер.

2 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

3 тапсырма Дәнді дақылдардың сабақ зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын дәнді дақылдардың әр түрлі сабақ зиянкестерінің нәтижелерін 3 кестеге енгізіңіздер.

3 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

4 тапсырма Дәнді дақылдардың генеративтік мүшелерін зақымдайтын зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын дәнді дақылдардың генеративтік мүшелерін зақымдайтын әр түрлі зиянкестердің нәтижелерін 4 кестеге енгізіңіздер.

4 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

5 тапсырма Күріштің әр түрлі зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын күріштің әр түрлі зиянкестерінің нәтижелерін 5 кестеге енгізіңіздер.

5 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

Бақылау сұрақтары:

1 Бидай трипсі қандай фазада және қай жерде қыстайды?

2 Астық дақылдарын зиянды бақашықтардың зақымдау сипаты?

3 Астық бітелері жылына қанша ұрпақ береді?

4 Қазақстанда астық қоңыздарының қандай түрлері тіршілік етеді?

5 Астықтың жолақ бүргесінің зиянды фазасы қандай?

6 Гессен шыбынының зиян келтіретін фазасы және даму циклі қандай?

7 Қазақстанда астық дақылдарының жапырақ жегіш зиянкестерінің қандай түрлері тіршілік етеді?

8 Астық сабағының егегішінің зақымдау сипаты?

9 Дәннің сұр көбелегінің қыстайтын және зиян келтіретін фазалары?

10 Жаға шыбыны жылына қанша ұрпақ береді?
Өзіндік жұмысты дайындау бойынша әдебиеттер тізімі:

1 Тілменбаев Ә.Т., Жармұхамедова Ғ.Ә. Энтомология. Алматы, «Қайнар», 1994, 336б.

2 Агибаев А.Ж., Тулеева А.К., Сулейменова З.Ш. Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау. Алматы, 2010, 163б.

№4 зертханалық жұмыс

1 Жабдықтар: бинокулярлар, лупалар және микроскоптар.

2 Бұршақ тұқымдас дақылдардағы және көп жылдық шөптердегі әр түрлі зиянкестердің үлгілері, олардың жұмыртқалары, дернәсілдері, қуыршақтары және зияндылықтары.

Жұмысты орындау әдістемесі

1 тапсырма Бұршақтың бұршақ бітесімен таныстыру.

Қарастырылатын бұршақ бітесінің нәтижелерін 1 кестеге енгізіңіздер.

1 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

2 тапсырма Бұршақтың бұршақ қоңызымен таныстыру.

Қарастырылатын бұршақ қоңызының нәтижелерін 2 кестеге енгізіңіздер.

2 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

3 тапсырма Көп жылдық шөптердің вегетативті мүшелеріне зиян келтіретін зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын көп жылдық шөптердің вегетативті мүшелеріне зиян келтіретін әр түрлі зиянкестердің нәтижелерін 3 кестеге енгізіңіздер.

3 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты

4 тапсырма Көп жылдық шөптердің әр түрлі сорғыш зиянкестерімен таныстыру.

Қарастырылатын көп жылдық шөптердің сорғыш зиянкестерінің нәтижелерін 4 кестеге енгізіңіздер.

4 кесте

№	Зиянкестердің жүйелік атауы	Зиянкестің қысқаша морфоло-гиялық си-паттамасы	Зиянды фазасы	Қыстайтын фазасы, қыстайтын орны	Жылдық циклі	Зақымдау сипаты