Тақырып 1.2. ТжКБ білім беру бағдарламасы: мақсаттары, міндеттері, күтілетін нәтижелері және мақсаты
Білім беру саласы мен еңбек нарығы жүйелерінің өзара іс - қимылының сапасын жақсарту мақсатында Қазақстан Республикасында 2012 жылдан бастап Ұлттық біліктілік жүйесін құру бойынша жұмыс жүргізілуде, оның шеңберінде Ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) қабылданды, салалық біліктілік шеңберлері (бұдан әрі-СБШ) және кәсіптік стандарттар әзірленеді.
Белгілі болғандай, ҰБШ біліктілік деңгейлерінің бірыңғай шәкілі болып табылады және жеке мен кәсіби құзыреттерге, білімге, іскерліктер мен дағдыларға қойылатын талаптарды құрылымдық сипаттайды. Қазақстан Республикасының ҰБШ Еуропалық біліктілік шеңберімен үйлестірілген, бұл қазақстандық оқу орындарының біліктілік деңгейлері мен оқыту нәтижелерін шетелдік білім беру ұйымдарының біліктіліктерімен және оқыту нәтижелерімен салыстыруға мүмкіндік береді.
Келесі кезең - белгілі бір кәсіби қызмет саласындағы мамандардың біліктілік деңгейі мен құзыреттілігіне қойылатын талаптарды анықтайтын кәсіби стандарттарға негізделген білім беру бағдарламаларын әзірлеу, іске асыру және үнемі жетілдіру арқылы еңбек нарығы мен білім беру саласындағы қатынастарды өзара келістіруді үйлестіру және қамтамасыз ету.
Негіз ретінде кәсіптік стандарттардың білім беру бағдарламаларын әзірлеуді қабылдау, әлеуметтік серіктестермен білім беру ұйымдарының еңбек нарығын талдау, құзірттердің оқыту нәтижелері мен критерийлерді қалыптастыру, сондай-ақ оларға оқытудың инновациялық технологияларын және оқыту нәтижелерін бағалау құралдарын байланыстыру бойынша негізгі жұмыстарды тиянақты жүзеге асыруды білдіреді.
Білім беру бағдарламасы - мазмұны кәсіптік стандарттармен тікелей немесе жанама байланысты оқу жоспары, оқу процесінің кестесі, пәндердің (модульдердің) жұмыс оқу бағдарламалары, өзге де компоненттер, сондай-ақ бағалау және әдістемелік материалдар түрінде ұсынылған білім берудің негізгі сипаттамаларының кешені.
Кәсіби стандарттар кәсіби қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыру үшін қажетті біліктілік сипаттамаларын қамтиды. Тиісінше, оларды пайдалану - кәсіптік қызметтің қандай да бір түрін (түрлерін) орындауға әзірлікті қамтамасыз ететін бағдарламаларды (модульдерді, бағдарламалардың бөліктерін) әзірлеудің міндетті шарты.
Білім беру бағдарламаларын әзірлеу үшін бастапқы құжаттар:
- ТжКБ мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;
- ТжКБ мамандықтары бойынша үлгілік оқу жоспарлары мен бағдарламалары ;
- Кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне, құзыреттерге, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын кәсіби стандарт;
- Ұлттық біліктілік шеңбері, еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;
- Салалық біліктілік шеңбері, салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;
- Салалық стандарттар, WorldSkills талаптары (біліктілік сипаттамасы), біліктілік бойынша функционалдық карта;
- Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы;
- "Talap"КЕАҚ әзірлеген білім беру бағдарламаларын әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдар;
- "Talap"КЕАҚ әзірлеген ecvet әдіснамасына сәйкес техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру деңгейлерін интеграциялау үшін сынақ бірліктері түрінде оқыту нәтижелерін бағалау, тану, жинақтау және аудару жөніндегі әдістемелік ұсынымдар;
- Оқу-әдістемелік құралдар, оқулықтар;
- Педагогтың өзіндік кәсіби тәжірибесі рефлексиясының нәтижелері.
Кез-келген жүйеде іргелі ұстанымдар оны құру немесе құру принциптері болып табылады.
Құзыреттілік тәсілінің қолданыстағы қағидаттарын талдай отырып және олардың мазмұны туралы ақпаратты жүйелендіре отырып, білім беру бағдарламасын жобалау кезінде мынадай қағидаттарды ескеру қажет:
түлектің болашақ кәсіби қызметіне бағдарлануды болжайтын болжамдылық қағидаты. Бұл қағидат "Білім алушы - колледж – жұмыс беруші" әлеуметтік жүйесі жұмысының үздіксіздігі қамтамасыз етілген жағдайда ғана іске асырылады.
қалыптасқан құзыреттерді, бағдарламаны игеру нәтижелерін, оқыту нәтижелерін қамтитын кәсіптік даярлау моделін құруды білдіретін білім беру бағдарламасын нақты модельдеу қағидаты.
оқыту мазмұны мен түлек қызметінің тұтас моделін интеграциялау қағидаты білім алушының жеке оқу траекториясын таңдау мүмкіндігімен қамтамасыз етіледі.
білім алушылардың өз бетінше білім алу қызметін ынталандыру қағидаты (өз бетінше білім алу іс-әрекетінің тәжірибесін дамытуға бағытталған оқу және басқа да ақпаратты алудың қосарлануы).
инновацияларды және бағдарламаны іске асырудың "Қолда бар" оң тәжірибесін ескере отырып, білім беру процесін мақсатты және кезең-кезеңмен жаңғыртуды көздейтін инновацияларды дәйекті енгізу қағидаты.
- білім беру процесінің барлық қатысушыларының түзету әсерінің жүйесін қарастыратын білім беру бағдарламасын жүзеге асырудың тұрақтылық принципі, егер нәтижелер оқу мақсаттарынан ауытқып кетсе, оқытудың мазмұнын түзету, басқару шешімдерін жетілдіру, олардың тиімділігі, білім беру процесі субъектілерінің өзара әрекеттесуінің нақты сәйкестігін қамтамасыз ету арқылы бұл ауытқуды азайтады.
Әрбір мамандық бойынша білім беру бағдарламаларын еңбек нарығына бағдарлана отырып, ТжКБ ұйымы дербес әзірлейді.
Білім беру бағдарламаларының деректерін есепке алу және ақпарат алу үшін білім берудің бірыңғай ақпараттық жүйесі арқылы білім беру бағдарламаларының реестрі жүргізіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |