1 – бөлім. Жалпы ережелер

437. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектер мен тораптарды желімдеуге дайындау, еріткіштермен жуу, майлықпен сүрту, майсыздандыру;

бөлшектерді құрастырып - желімдеуге арналған беттерді шаң-тозаңнан, жоңқадан, бүршіктерден тазалау;

желім пленкасын сөгу картасы бойынша сөгу.

желімделетін құрылымдар туралы негізгі мәліметтер;

бөлшектерді, тораптар мен блоктарды желімдеуге дайындау технологиялық процессі;

пленканы сөгу ережесі;

қолданылатын бақылау-өлшеу және кесу құралдарының құрылысы мен пайдалану ережесі.

439. Жұмыс үлгілері:

1) қаптамасы, профилі, арқалықтары, бұрыштамалары, кәрез толықтырғыштары мен ұшу аппараттарының басқа да ұқсас бөлшектері – бетті құрастырып-желімдеуге дайындау.

Параграф 2. Құрылымдарды құрастыры - желімдеуші, 3-разряд

әртүрлі материалдардан: фольга, қағаз, композициялық материалдардан, металдан және тағы басқа жасалған қарапайым және күрделілігі орташа құрылымдарды кейіннен оларды автоклавтарда, пештер мен вакуум үстелдерде термостаттай отырып, құрастырып - желімдеу. қарапайым және күрделілігі орташа құрылымдарды (оның ішінде кәрезді толықтырғыштары бар), бөлшектердің өзара дұрыс орналасуын тексеру және жанасатын беттерінің арасында саңылаулардың аз болуын қамтамасыз ету мақсатында алдын ала «құрғақ» құрастыру;

желімделетін құрылымдардың, кәрезді толықтырғаштар пакетінің бетіне ВК-32, ВК-32-200 типті желімді әртүрлі әдістермен: батырып алу арқылы, жаққышпен жағу, пневмотозаңдандырғышпен, электромеханикалық құрылғымен электростатикалық өрісте жағу;

кейіннен дәнекерлейтіндей бір қатарлы жымдасқан жіктері бар авиация техникасының бұйымдарын құрастырып – желімдеу;

күрделілігі орташа желім бұранда және желім болт қосылыстарын орындау;

желім қабатының біркелкілігін көзбен шолып бақылау;

кәрез блоктардың арнайы құрылғыларында шайырмен немесе басқа да толықтандырғыштармен құю және оны механикалық өңдеуден кейін жағып жылыту;

желімнің герметикалығын ауамен үрлеу әдісі арқылы сынау.

441. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен құрылғылардың құрылысы мен жұмыс қағидаты;

желімделетін құрылымдардың мақсаты, құрылымдарды құрастырып - желімдеудің (желім, желімді бұранда, кәрез толықтандырғышы бар желім болтпен) технологиялық жүйелілігі және тәсілдері;

қолданылатын желімнің маркасы, физикалық және химиялық қасиеттері;

кәрез блоктарына толықтырғыштар құю ережесі мен тәсілдері;

шектеулер мен қондырмалар, өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер.

442. Жұмыс үлгілері:

1) тікұшақтың алдыңғы және артқы қалақтарының бөліктері – құрастырып - желімдеу;

2) тегіс, тұтас панельдер – құрастырып – желімдеу;

3) «стрингер - обшивка» қосылысы – дәнекерлеу жіктеріне желім құю.

Параграф 3. Құрылымдарды құрастыры - желімдеуші, 4-разряд
443. Жұмыс сипаттамасы:

ұшу аппараттарының күрделі құрылымдарын кейіннен пештерде, автоклавтар мен нығыздауыштарда термостаттау арқылы құрастырып-желімдеу;

күрделі контуры, қисықтығы мен химиялық қаптамасы бар панельдерді құрастырып - желімдеу;

жапсырмасы бар көп қатарлы жіктерді дәнекерлеу үшін желімдеу;

күрделі желім бұранда және желім болт қоспаларын орындау;

кәрезді толықтырғыш пакеттерін әмбебап керу станоктарында керу: бағыттаушы шомполдарды кареткаға орнату, тартып қаптау және бекіту;

қисық панель типтес құрылымдарға арналған құрамдалған кәрез толықтырғыштарын әртүрлі тәсілдермен жасау;

кәрез толықтырғыштың майысқан ұяшықтарын түзету және жыртылғандарын желімдеу.

444. Білуге тиіс:

құрыстырып - желімдеу үшін қолданылатын жабдықтар мен құрылғылардың құрылысы мен құрылымы;

кәрез толықтырғыш пакеттерді жасау технологиясы;

кәрез толықтырғыш блоктары ақаулықтарының түрлері;

шектеулер мен қондырмалар, бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер.

445. Жұмыс үлгілері:

1) көтергіш бұранда қалақтарының лонжерондары – қыздырғыштарын желімдеу;

2) кәрез толықтырғышы бар, әртүрлі шағын люктері, тіліктері мен тораптары бар тегіс панельдер – құрастырып - желімдеу;

3) фюзеляждың орталық бөлігінің борттық панельдері – құрастырып - желімдеу;

4) артқы арқалықтың жоғарғы және төменгі панельдері – құрастырып - желімдеу;

5) кәрез толықтырғышы мен екі қисығы бар панельдер – құрастырып - желімдеу;

6) кәрез толықтырғышы бар үш қабатты панельдер – құрастырып - желімдеу.

Параграф 4. Құрылымдарды құрастыры - желімдеуші, 5-разряд
446. Жұмыс сипаттамасы:

ұшу аппараттарының күрделі құрылымдарын кейіннен пештерде, автоклавтар мен нығыздауыштарда термостаттау арқылы құрастырып - желімдеу;

ұшу аппараттарының күрделі ірі көлемді құрылымдарды арнайы құрылғыларда кейіннен термостаттай отырып, құрастырып – желімдеу;

авиациялық техниканың сынақ және бірегей үлгілерін құрастырып - желімдеу;

кәрез блоктардың қос қисығының шығыңқы бөліктері мен кесіктерін жетілдіру;

кәрез толықтырғышы бар құрылымдардағы базалық саңылауларды жоғары дәлдік сыныптамасы бойынша бөлу;

қисығы үлкен күрделі ірі көлемді авиациялық техника бұйымдарын құрастырып – желімдеу;

желім бұранда және желім болт қосылыстары бойынша сынақ жұмыстарын орындау.

447. Білуге тиіс:

бұйымдардың желімделетін құрылымдары жұмысының шарттары;

авиациялық техниканың сынақ және бірегей, күрделі үлгілерін құрастырып - желімдеу технологиясының ерекшелігі;

кәрез блоктардың контурын жетілдіру тәсілдері;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды пайдалану, баптау ережесі және оның жұмысының тиімді режимін таңдау;

шектеулер мен қондырмалар жүйесі, бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер.

448. Жұмыс үлгілері:

1) көтергіш бұранда қалақтарының лонжерондары – лонжерон бастарын алдыңғы жиектерге арнайы құрылғыларда жабыстыру;

2) көтергіш бұранданың қалақтары – лонжеронның артқы қабырғаларына артқы бөліктерді желімдеу;

3) рульдің бөліктері, қақпақтар, тежегіш қалқандар, элерондары, тұрақтандырғыштары, кәрез толықтырғышы бар киль – құрастырып - желімдеу.

1. Құрастырып- тойтарушы
Параграф 1. Құрастырып- тойтарушы, 2-разряд
449. Жұмыс сипаттамасы:

авиациялық техниканың күрделі емес бөлшектерінің орны бойынша жетілдіре отырып, құрылғыларда құрастыру.

авиациялық агрегаттарды стапельді құрастыру кезінде; қаптаманың жабық бетін, қос қабат қаптамамен қапталған агрегаттарды саңылау арқылы, құбыр тәрізді агрегаттарды тойтару кезінде тірек жұмыстарын орындау.

тілу, аралау, бұрғылау, ұңғылау және алюминий балқымалардан жасалған тойтармамен бекіту операцияларын орындау.

авиациялық бөлшектерді құрастыру саңылаулары, бұрыш өлшеуіш, шаблон, сызғыш бойынша құрылғыларда белгіленген бөлшектерді тегіс қадалықпен, кепелермен, қысқыштармен, бақылау тойтармаларымен және басқа да фиксаторлармен бекіте отырып, орнату.

тегіс панельдің қол жетімділігі оңай жерлерін бекіту процессін бапталған бұрғылау - бекіту автоматтары мен автоматты және жартылай автоматты қызмет ететін (оның ішінде бағдарламалармен басқарылатын) нығыздауыштарда басқару пульті арқылы жүргізу.

өңдеуден кейін авиациялық тораптардың бөлшектерін орнату және алу.

қызмет көрсетілетін жабдық жүйесінің жұмысын бақылау.

бөлшектердің құрастыру құрылғыларында орналасу дұрыстығын сызбалар мен эталондар бойынша тексеру.

бастапқы материалдарды (парақтарын кескіндерін, дайындамаларды) көзбен шолып тексеру.

450. Білуге тиіс:

авиациялық тораптарды құрастыру технологиялық процессі;

тораптық құрастыру сызбаларын оқу ережесі;

тікелей және кейін бекіту әдістері технологиясы;

құрастыру мен бекітудің жұмыс тәсілдерін орындаудың тиімді жүйелілігі;

тораптық қосылыстарды бекітудің және тегіс қаптама орнатудың технологиялық шарттары;

бекіту диаметріне сәйкес бұрғылау диаметрін таңдау ережесі;

алюминий және магнит балқымаларының негізгі қасиеттері мен таңбалану;

қолданылатын материалдардағы коррозияның пайда болу себептері мен жою жолдары, антикоррозиялық қабаттардың негізгі түрлері;

алюминий балқымаларының мақсаты мен термоөңдеу түрлері;

қолданылатын жұмыс және өлшеу құралдарының мақсаты мен құрылысы;

қолданылатын жабдықтың жұмыс қағидаты және қызмет көрсету ережесі;

жұмыс орнында қолданылатын шартты сигнализация;

технологиялық жабдықтарды басқару панельдеріндегі шартты белгілердің мақсаты;

перфотаспаны есептеу құрылғысына орнату ережесі;

шектеулер мен қондырмалар жүйесі туралы негізгі мәліметтер;

құрастырылатын тораптар мен агрегаттардың құрылысы мен мақсаты.

451. Жұмыс үлгілері:

1) арқалықтар, бимстер, есіктер, люктердің қақпақтары мен таспасы, мембраналар, қатты бактардың ернеушелері, ілмектер, аралықтар, тұтқалар, рамалар, отырғыштар, люктердің таспасы, стрингерлер, шпангоуттер – құрылғыларды сызбалар мен саңылаулар бойынша құрастыру;

2) шағын люктердің қақпақтары – жөндеу кезінде бекіту және түзету;

3) алюминий балқымаларынан жасалған авиациялық агрегаттарды қаптау – жөндеуге дайындау және жөндеу кезінде бекіту (көмекшілік жұмыс);

4) авиациялық агрегаттарды қаптау – жөндеу жапсырмаларын орнату.

Параграф 2. Құрастырып- тойтарушы, 3-разряд
452. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа тораптың қосылыстарды стапельде және стапельдерден тыс құрастыру және тойтармалардың барлық түрімен және барлық тәсілдерімен бекіту;

күрделілігі орташа беті қисық авиациялық тораптар мен қосылыстарды қиыстыру, белгілеу, бұрғылау, ұңғылау және бекіту;

бөлшектерді герметикалық бекітуге дайындау (тазалау, майсыздандыру, герметикалық қосылыстар жіктеріне тығыздатқыштарды жапсыру);

тегістеуші құрылғыларды жапсыру;

пневмоқұралдарды, фиксаторларды, тура және кері бекітуге арналған қолдағыштарды, қысқыштар мен тартпаларды, слесарлық құралдарды пайдалана отырып, қуатты емес авиациялық құрылымдарды жөндеу;

бекітілген қосылыстарды жөндеуге қажетті жапсырмаларды жасау; авиациялық бұйымдардың тегіс панельдері мен тораптарын қол жетімділігі қиын жерлерін бұрғылау - бекіту автоматтарында, бағдарламамен басқарылатын автомат және жартылай автомат нығыздауыштарда бекіту процессін пультпен басқару;

бағдарлама тасымалдағыштағы бағдарламаның басына орнату;

саңылау осьтері мен ұңғыланған ұяшық тереңдігінің перпендикулярлығын қарапайым өлшеу құралын пайдалана отырып, бақылау;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жекелеген қарапайым және күрделілігі орташа тораптары мен механизмдерін жұмыс барысында баптау.

453. Білуге тиіс:

тойтарылған қосылыстардың түрлері және оларды орындау тәсілдері;

тойтарылатын бөлшектерге байланысты тойтарманың типін, диаметрін және ұзындығының ережесі;

авиациялық тораптар мен бұйымдарды герметикалық тойтару және құрастыру процессі;

герметикалық нығыздатқыштарды салудың техникалық шарттары;

күрделілігі орташа авиациялық тораптарды жөндеу технологиясы;

тойтару кезінде қолданылатын авиациялық материалдардың негізгі қасиеттері;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың күрделілігі орташа жекелеген тораптарының, оның ішінде бағдарламамен басқарылатын тораптардың құрылысы, олардың жұмыс істеу ерекшелігі;

қолмен басқару режимінде автоматика және тойтару станогының жұмысы туралы негізгі мәліметтер;

станоктарды бағдарламамен басқару жүйесі;

авиациялық бұйымдардың тегіс панельдері мен тораптарын тойтару технологиялық процессі;

бағдарламамен басқарылатын жабдықтардың ақаулықтарының пайда болу себептері және олардың алдын алу тәсілдері;

тойтару қосылыстарының түрлері және оларды орындау тәсілдері;

тойтару кезінде қолданылатын құрылғылардың құрылысы;

тойтару сапасын бақылау әдістері;

коррозияның алдын алудың негізгі әдістері;

авиациялық бұйымдардың жекелеген тораптары мен агрегаттарының құрылысы.

454. Жұмыс үлгілері:

1) қатты бак-кессондар, гондолалар мен қозғалтқыштардың каналдары, контейнерлер – құрылғыларда құрастыру, бұрғылау, ұңғылау және тойтару;

2) жеңіл типті ұшақтардың рамалары, пульттері, қалқандары, күрделілігі орташа қораптары, нервюралар мен кронштейндер – құрастыру және тойтару;

3) стрингерлер, қаптау таспалары, кескіндер – саңылауларын бұрғылау және тойтару.

Параграф 3. Құрастырып- тойтарушы, 4-разряд

құрылғыларда (стапельде) агрегаттарды құрастыру және тойтару, каркасы мен қаптамасын щтампылай отырып, қаптамалардың жұқа табақтарын тартып және қабаттап орнату және қиыстыру;

ұшу аппараттарын, қозғалтқыштарын, дайын бұйымдарды бекіту орындарын басқару бөлшектерін монтаждау, этажерка, құбыр өткізгіштерін бекіту алаңы мен орнына белгілеу;

титан және ыстыққа төзімді болаттан жасалған бұйымдарды құрастыру кезінде саңылауларды бұрғылау және бөлшектеу (қоюландыру, ұңғылау, жонғылау);

күрделілігі орташа авиациялық агрегаттар мен тораптарды түпкілікті жетілдіру;

қол жетімділігі қиын жерлерді сфералық бетті «впотай» тойтару;

тілігіне кедергісі көп тойтармамен, жарылғыш тойтармамен және өзекті тойтармамен тойтару;

құрастырудың ақаулықтарын анықтау үшін агрегаттарды реперлік нүктелер бойынша нивелирлеу;

бұрғылау - тойтару автоматтарында, автомат және жартылай автомат нығыздағыштарда бір және екі қисықты панельдер мен тораптардың жіктерін тойтару процессін пультпен басқару;

бетінің аэродинамикалық сапасына әсер ететін тойтару ақаулықтарын анықтау және жою (жасырын тойтармалардың жапсырма бастарының шығуы, тойтару жеріндегі материалдың ойығы, жіктердің жалпы кіруі, материалдың ісінуі және тағы басқа);

авиациялық агрегаттардың сыртқы жиектерін бақылау;

жекелеген күрделі тораптар мен механизмдерді жұмыс барысында баптау.

456. Білуге тиіс:

каркастарды құрастыруға және тойтаруға қойылатын техникалық талаптар;

тораптар мен бөлшектерді герметикалық тойтару және құрастыру процессі;

герметикалық нығыздағыш жағудың техникалық шарттары;

этажерканы құрыстыру мен тойтаруға қойылатын техникалық талаптар;

пневмоқұралдар мен жабдықтарды (пневмобұрғы, пневмобалға, тіреуіш) таңдау ережесі;

тойтарудың тазалығына және құрастырылатын агрегаттарға бөтен заттардың түсуінің алдын алуға қойылатын талаптар;

металл мен балқымалардың негізгі механикалық қасиеттері;

өлшеу құралдарының (шаблондардың, штангенциркульдердің, микрометрлердің, тойтармалардың) мақсаты және оларды пайдалану ережесі;

тойтарудан кейін құрастырылатын агрегаттарды тегістеу тәсілдері;

құрастырылатын тораптар мен агрегаттардың құрылысы;

тойтарылған құрылымдарды жөндеу технологиясы;

тойтару сапасын бақылау әдісі;

жылжымалы тойтару нығыздағыштары мен пневмоқұралдардың құрылысы және пайдалану ережесі;

бағдарламамен басқарылатын механизмдердің құрылысы, қағидаттық схемасы, өзара әрекеттесуі, оларды баптау ережесі;

тойтару станогын басқару бағдарламасын дайындаудың негізгі тәсілдері;

бағдарламаны басылуы мен перфотаспа бойынша оқу коды мен ережесі;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен басқару жүйесіндегі ақаулықтарды анықтау тәсілдері;

электротехника, механика, гидравлика негіздері;

шектеулер мен қондырмалар жүйесі.

457. Жұмыс үлгілері:

1) ауа сорғыштар, жүк люктерінің ірі көлемді таспасы, шам каркастары – қиыстыра отырып құрастыру және тойтару;

2) гондолалар – құрылғыларда құрастыру, бұрғылау, ұңғылау, тойтару;

3) зализалар, гаргроттар - құрылғыларда құрастыру;

4) сфералық бетті центроплан капоты – тойтару;

5) агрегат каркасы (жапсырмалар, қанаттар, кильдер, руль, тұрақтандырғыштар, фюзеляждар, элерондар, линзалар, рефлекторлар, рупорлар, иірімдер) - құрылғыларда құрастыру, бұрғылау, ұңғылау, тойтару;

6) фюзеляж панелінің каркасы, ішкі жинақтау бөлшектері, алаңдар, құбырларды бекіту орындары - құрастыру және тойтару, агрегатқа орнату;

7) фюзеляждардың, қанаттың, центропланның күрделілігі орташа панельдері, жылтыратылған және монолит қанаттар – тойтарма шегемен тойтару;

8) жүк басы, диафрагмалар – құрылғыға орната отырып, саңылауларды белгілеп және бұрғылап, бүршіктерін алу арқылы кертіктерді табаққа тойтару;

9) өртке қарсы аралық өткелдер – жөндеу кезінде қиыстыру, тойтару;

10) пульттер, қалқандар, бөлшектерінің саны көп қораптар, күрделілігі орташа шпангоуттер – үстелде немесе құрылғыда құрастыру;

11) алюминий балқымасынан жасалған сфера тәрізді беті бар ірі көлемді тораптар - тойтарма шегемен тойтару;

12) электр жабдықтары мен арнайы жабдықтар орналастырылатын этажеркалар – бұрыштама, жапсырма және болтты қосылыстарды құрастыру және тойтару.

Параграф 4. Құрастырып- тойтарушы, 5-разряд

кәрез, пенопласт және басқа да толықтырғыштар құйылған күрделі құрылымды тораптар мен агрегаттарды құрастыру және тойтару;

ұзақ беріктік пен абсолютті өткізгіштікке қойылатын талаптарды сақтай отырып, екі жақты «впотай» тойтару;

күрделі құрылымды тораптар мен агрегаттарды жөндеу кезінде күрделі пішіннің бетіндегі қаптама қабаттарын ауыстыру;

басқару пульті арқылы қуатты бөліктері мен авиациялық агрегаттардың жіктерін тойтару процессін бұрғылау - бекіту автоматтары мен автоматты және жартылай автоматты нығыздағыштарда басқару;

тойтару ережесін үлгіде немесе агрегатта белгілеу;

тойтармаланған жіктердің төзімділік сипатына әсер ететін ақаулықтарды анықтау және жою;

автоматта өңделетін құралды орнату және баптау; тегістеуші құрылғыларды баптау; өлшеу құралдарын баптау;

тойтарманың тартпасын анықтау;

қызмет көрсетілетін жабдықтың баптағаннан кейін сынақ үлгілерін өңдеу;

панельдерді тойтару үшін паспорттар толтыру;

панельдерді стапельдерге және стапельден тыс жерлерге тасымалдау;

такелаждық тораптарды, тіреуіш құрылғылардың ложементтерін, панельдерді тірек құрылғысының ложементтеріне орнату; панельді автоматтың жұмыс аймағына көтеру;

авиациялық бұйымдардың техникалық өлшемдерін және тойтару процессін бақылау.

459. Білуге тиіс:

тойтару кезінде тораптар мен агрегаттарға қойылатын техникалық талаптар, ақаулықтардың пайда болу себептері мен оларды жою тәсілдері;

геометриялық бөліктер мен агрегаттарды құрастыру және тойтару жөніндегі нұсқаулықтар;

қолданылатын материалдар мен антикоррозиялық қабаттың механикалық қасиеттері;

ұшу аппараттарындағы тойтарылған құрылғылардың жұмыс жағдайы;

тойтару автоматтарының кинематикалық схемасы мен оларды баптау ережесі;

бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптарын баптау және реттеу ережесі;

герметикалығын сынау кезінде қолданылатын аппаратура мен аспаптарды монтаждау ережесі;

бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер;

жұмысты орындау үшін қажетті көлемде машиналар мен механизмдердің механика, гидравлика, автоматика, электротехника, электроника теориясы.

460. Жұмыс үлгілері:

1) қозғалтқыштардың ауа арнасы, қанат пен фюзеляждың жанармай кессондық бөліктері – жөндеу бөлшектерін орната отырып, герметикалық тойтару;

2) агрегат каркасы (қақпақтар, қанаттар, кильдер, pульдер) – жабық көлемде жөндеу;

3) тікұшақтардың алдыңғы орауыштары – құрастыру және герметикалық тойтару;

4) тікұшақ фюзеляжының үстіңгі панельдерінің пакеті – нығыздағышта тойтару;

5) тікұшақ фюзеляжының үстіңгі панельдері - стрингерді, кескінді айналдыра тігу арқылы герметикалық жіктері бойынша тойтару, бұрғылау, саңылауды ұңғылау; герметик жағу;

6) ұшу аппараттарының тұрақтандырғыштары – жөндеу кезінде ауыстыру.

Параграф 5. Құрастырып- тойтарушы, 6-разряд

сериялы ұшу аппараттарының күрделі қуатты құрылымдарын құрастыру және тойтару;

қол жетімділігі қиын жерлерді жұлынатын тойтармамен және өзекті тойтармамен тойтару;

авиациялық агрегаттарды реперлік нүктелер бойынша нивелирлеу, құрастыру ақаулықтарын анықтау және жою;

ұшу аппаратының нивелирлеу мәліметтеріне ықпал ететін жымдасқан тораптарды дайындау және ауыстыру;

құрастыру сызбалары бойынша құрастыру - тойтару жұмыстарының кезектілігін анықтау;

жөндеу кезінде каркас бөлшектерін жасау үшін жұмыс эскиздерін жасау;

кең фюзеляжды ұшу аппаратының қисығы күрделі ірі көлемді қуатты панельдерді өзекпен тойтару процессін пультпен басқару;

позиционерлерді, тойтару аппаратының құрылғылары мен механикалық жүйесін баптау.

462. Білуге тиіс:

сериялы ұшу аппараттарының қуатты тораптары мен күрделі құрылымды агрегаттарын құрастырып - тойтару технологиясының ерекшеліктері;

ұшу аппараттарындағы тойтарма құрылымдардың мақсаты мен жұмыс жағдайы;

тойтару құрылымы, герметикалы жіктерді және ұшу аппараттарының сыртқы орауыштарын жасауға және жөндеуге қойылатын техникалық талаптар;

жылдам тойтару әдістері;

тойтару автоматтарының құрылысы мен оларды баптау әдістері;

қолданылатын материалдарды өңдеу ерекшеліктері;

бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптарының құрылысы;

жөндеу операцияларының жүйелілігін айқындау ережесі.

463. Жұмыс үлгілері:

1) ұшу аппараттары шамдарының каркастары – құрастыру және тойтару;

2) ауыр ұшу аппараттарын қаптау – қол жетімділігі қиын жерлерін жөндеу;

3) қуатты шпангоуттер - құрастыру және тойтару;

4) ауыр ұшу аппараттарының тұрақтандырғыштары – жөндеу кезінде ауыстыру;

5) түйіскен кронштейндер мен фитингілер - ауыр ұшу аппараттарын құрастыру және жөндеу кезінде орнына келтіру;

6) арнайы ілмекті бекіту тораптары - жөндеу кезінде ауыстыру;

7) шассиді бекіту тораптары - жөндеу кезінде ауыстыру;

8) газ турбиналы ұшақтардың фюзеляждары – қуатты панельдерді алдын ала герметикалық тойтару және қос қисықты қаптау.

Параграф 6. Құрастырып- тойтарушы, 7-разряд

ұшу аппараттарының сынақ және күрделі құрылымдарын құрастыру және тойтару;

ауыр типті ұшу аппараттарының күрделі қуатты құрылымдарын тойтару;

ұшу аппараттарының ірі көлемді қуатты құрылымдарын жөндеу;

планерді нивелирлеу және ұшу аппараттарының сынақ құрылымының ақаулықтарын жою;

тойтару автоматтары жүйесін толық баптау және диагностикалау.

465. Білуге тиіс:

жасалатын құрылымдардың техникалық шарттары және қойылатын талаптар;

жасалатын құрылымдар мен қолданылатын жабдықтардың техникалық ерекшеліктері;

нивелирлеу кезінде қолданылатын оптикалық аспаптардың құрылысы және оларды пайдалану ережесі;

бағдарламамен басқарылатын тойтару нығыздағыштарын диагностикалау және баптау жұмыстарын орындау тәсілдері.

466. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

467. Жұмыс үлгілері:

1) ауыр типті ұшу аппараттары фюзеляждерінің бөліктерінің күрделі қуатты каркастары – стапельде нивелирлей отырып тойтару;

2) қуатты каркастар және сынақ құрылымдарының күрделі қисықтарын қуатты қаптау;

3) қанат панельдері, ауыр типті ұшу аппараттарының рульді беті – жөндеу кезінде қиыстырып, тойтара отырып ауыстыру;

4) ірі көлемді, сынақ құрылымдарының формасы күрделі геометриялық, ұзындығы 10 метрден астам панельдер – жабдықты толық баптай отырып, өзектермен тойтару;

5) ауыр ұшақтардың тойтару құрылымдарының ішінде орналасқан қуатты, аса күрделі көтеруші бөлшектер мен агрегаттар - жөндеу кезінде тойтара отырып ауыстыру;

6) сынақ құрылымдарының шассилерін бекіту тораптары - құрастыру және тойтару.

Параграф 7. Құрастырып- тойтарушы, 8-разряд

ұшу аппараттарының бірегей құрылымдары мен аэороғарыштық ұшу аппараттары типтес құрылымдарды құрастыру және тойтару;

бірегей құрылымдар мен ұшу лабораториялар типтес құрылымдардың ақаулықтарын жоя отырып, нивелирлеу арқылы жөндеу;

ұшу аппараттарының бірегей конструкциялары мен аэрокосмостық ұшу аппараттары типтес құрылымдарды тойтару бойынша сынақ жұмыстарын орындау.