1 – бөлім. Жалпы ережелер

4) мембранды бензин сорғылары – ақауды анықтау;

5) НВ-9 типтік әуе бұрандалары – ақауды анықтау;

6) тік ұшақ қозғалтқыштарының желдеткіштері, сүзгілері – ақауды анықтау;

7) тұтындырғыштар, шағылыстырғыштар, фронттық қондырғылар, айналдыра орағыштар, форсажды камералар, қоспалауыштар, коктар – ақауды анықтау;

8) қуаттылығы шамалы поршеньдік қозғалтқыштар – кешенді ақауды анықтау;

9) конструкциясы күрделі пенопласт бөлшектері, герметикалау қаптары – ақауды анықтау;

10) ұшу аппараттар планерлерінің бөлшектері, алынбайтын тораптар – көшірмелі магнитті дефектоскопты қолдана отырып ақауды анықтау;

11) кареткалар, кіру есіктері мен жүк люктерінің құлыптары – ақауды анықтау;

12) жану камерасы, форсажды коллекторлар – ақауды анықтау;

13) турбиналар мен компрессорлардың қалақтары – құйынды токты және ультрадыбысты бақылау;

14) жоғары қысымды және жоғары өнімді май сорғылары мен агрегаттары – өлшеу және оптикалық аспаптарды қолдана отырып ақауды анықтау;

15) серіппелер – жүктемеде ақауды анықтау;

16) серіппелі тіреулер, каркастар және еден қаптамалары – ақауды анықтау;

17) құбырлар – түсті дефектоскоп;

18) шатундар, поршеньдер, цилиндрлер, айдамалауыштар, иінді біліктер – ақауды анықтау;

19) алынбайтын электр жабдықтар: электр бұраулар, радио кабельдер – ақауды анықтау;

20) электр жабдықтар мен агрегаттар: генераторлар, электр қозғалтқыштар, контакторлар, қоңыраулар мен сиреналардың релесі, желі қорғау автоматы – ақауды анықтау;

21) электр тізбектер – дәнекерлеу сапасын бақылай отырып, ақауды анықтау.

Параграф 4. Авиациялық техниканың ақауын анықтаушы, 5-разряд
48. Жұмыс сипаттамасы:

жеңіл типтік ұшу аппараттарының техникалық жағдайының ақауын анықтау және жөндеу түрлерін айқындау;

сериялық үлгідегі орташа типтегі ұшу аппараттар жүйелерінің және агрегаттарының техникалық жағдайын айқындау;

барлық пысықтауларды және сериялары бойынша өзгерістерді ескере отырып, ұшу аппараттарының күрделі әрі дәл тораптарының және агрегаттарының, арнаулы жабдықтардың ақауын анықтау;

қуаттылығы орташа қозғалтқыштардың толық ақауын анықтау;

ұшу аппараттары бөлшектерінің статистикалық біркелкілігін бақылау;

технологияға сәйкес ұшу аппараттарының күрделі және дәл бөлшектеріне микрометриялық өлшеу жүргізу;

ұшу аппараттар қозғалтқыштарының бөлшектері мен тораптарын және олардың жабдықтарын жетілдіруге эскиздер мен тәсімдер құрастыру;

жеңіл типтік ұшу аппараттарының ой-қырын тегістеу және тегістеу карталарын толтыру;

монтажды бақылау мақсатында ұшу аппараттарының арнаулы жабдықтарын токпен тексеру және жұмыс істеп тұрған қозғалтқыш кезінде аспаптар мен оттегі аппаратураларының немесе радиолокациялық жабдықтардың стендтерінде, агрегаттарында жүрістің бір қалыптылығына, соғуына, люфтіге және тағы баска ақаулықты анықтау;

авиа жарақтарының күрделі жүйелері мен агрегаттарының техникалық жағдайын айқындау және ақауларын анықтау;

ұшу аппараттарының ақау бұйымдарының жұмыста істен шығып қалуына есеп карточкасын жүргізу.

49. Білуге тиіс:

жеңіл типтік ұшу аппараттарының және сериялық үлгідегі орташа және орташа типтегі ұшу аппараттарының ақауға тексерілетін жүйелері мен агрегаттарын жөндеудің технологиясы;

жөнделетін ұшу аппараттарын, қозғалтқыштар мен олардың жабдықтарын пайдалану ережесі;

ұшу аппараттарының арнаулы жабдықтарын монтаждау, демонтаждау, ақауын анықтау және жөндеу технологиясы;

сериялары бойынша орташа типтік ұшу аппараттарының жабдықтарына монтаждау, демонтаждау жүргізу ерекшелігі;

коррозияға қарсы жағындылардың ақауын анықтау әдістері;

ұшу аппараттары бөлшектерін бақылаудың бұзылмайтын әдістерінің ерекшеліктері және оларды оңтайлы қолданудың әдістері;

қолданылатын бақылау-өлшеу аппаратурасын теңшеу және пайдалануға реттеу тәсілдері;

ұшу аппараттарының бөлшектерін, тораптары мен агрегаттарын жөндеу кезінде қолданылатын сынау стендтері мен қондырғыларының құрылғысы мен пайдалану және реттеу ережесі;

ұшу аппараттары бөлшектерінің тозуын алдын алу және қалпына келтіру әдістері;

ұшу аппараттары бөлшектерін бақылаудың зертханалық әдістерінің ерекшелігі;

жарақтандыру жүйесінің конструктивтік ерекшеліктері;

орындалатын жұмыс көлемінде механика, радиотехника, электротехника, электроника, баллистика негіздері.

50. Жұмыс үлгілері:

1) тікұшақтың қиғаштық автоматтары, қуатты қондырғыларының редукторлары – ақауды анықтау;

2) әуе компрессорлары, вакуумды сорғылар, басқылау отын сорғылары – ақауды анықтау;

3) жарақтандыру агрегаттары – электрлік параметрлердің ақауын анықтау, тексеру;

4) жұмсақ бактар – ақауды анықтау;

5) автоматика блоктары, арналарды теру механизмдері, барабанды ауыстырып қосқыштар, бағытталған антенналар – қосымша бөлшектей отырып, ақауды анықтау;

6) турбо бұрандалы ұшақтардың әуе бұрандалары – ақауды анықтау;

7) генераторлар, қайта түрлендіргіштер, электронды блоктар, қосу панелдері, стартерлер – ақауды анықтау;

8) орташа типтік ұшу аппараттарының каркастары, еден қаптағыштар, панельдері – ақаулы анықтау;

9) корпустар, дискілер, компрессорлар мен турбиналардың қалақтары – ақауды анықтау, ультрадыбысты бақылау;

10) қоспалағыш корпустары, реттелетін шүмек арматуралары – ақауды анықтау;

11) агрегат жетектерінің, газ таратып-бөлгіштер тораптарының қораптары – ақауды анықтау;

12) пилоттар мен жолаушыларға арналған креслолар – ақауды анықтау;

13) генераторлы және модуляторлы лампалар – параметрлерін тексеру;

14) компрессорлар мен турбиналардың қалақтары – ультрадыбысты бақылау;

15) жүкке арналған люктер, кіретін есіктерінің құлыптары – ақауды анықтау;

16) герметикалық кабиналарды қаптау – ақауды анықтау;

17) орталықтан тепкіш регуляторлар, айналым сигнализаторлары – ақауды тану;

18) үрлемелі траптар – ақауды анықтау;

19) ұшу аппараттарының тораптары мен учаскелері: орталық пульт, жапқыштардың кареткалары, фюзеляждың герметикалық емесе бөлігі, тартымдарды басқаруды қорғау панельдері, жылытқыш және желдеткіш қорапшаларының жармалары, центрплан панельдері мен бастырмалары, капоттар, қанаттың алмалы-салмалы бөлігі; биіктікті, отынды гидрогазды және өрт сөндіру жүйелері – ақауды анықтау;

20) фюзеляждар, қанаттар, шассилер, амортизаторлы тіреулердің топсалы тораптары, шассиді көтергіш цилиндрлер, гидрожүйелердің агрегаттары, өрт сөндіргіш және оттегі баллондары – ақауды анықтау;

21) электр механизмдер, қайта түрлендіргіштер, стартерлер, бензоқыздырғыштар – ақауды анықтау.

Параграф 5. Авиациялық техниканың ақауын анықтаушы, 6-разряд

орташа типтік ұшу аппараттарының техникалық жағдайының ақауын анықтау және жөндеу түрін айқындау;

қозғалтқыштардың күрделі және қуатты газ турбиналарының ақауын анықтау;

орташа типтік ұшу аппараттарының бөлшектерінде, тораптарында, агрегаттарында, жабдықтарының аспаптарында және жарақтандыру жүйесінде ақаудың пайда болу себептерін белгілеу, оны қалпына келтіру тәсілдерін таңдау;

қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын, аспаптары мен аппаратураларды тексеру және теңшеу;

орташа типтік ұшу аппараттарының бөлшектерін, агрегаттарын және жарақтандыру жүйесін ақауға тексеру тәсілдерін таңдау;

ЭЕМ-ді қолдана отырып, өзара алмастырылатын бөлшектерді өлшемі, тығыздығы, салмағы және дербес тербеліс жиілігі бойынша іріктеу;

ұшу аппаратқа жөндеу жүргізген кезде бұйымдарға бақылаудың бұзылмайтын әдістерімен алынбайтын бөлшектерге бақылау жүргізу;

күрделі және дәл алынбайтын бөлшектерге микрометриялық өлшем жүргізу;

орташа типтік ұшу аппараттар бұйымдарының істен шығу және ақауларына карточкалар толтыру;

қозғалтқыштардың формулярларын тексеру;

ақауларды анықтау карталарын көшіріп жазу және рәсімдеу.

52. Білуге тиіс:

авиациялық техникаларды жөндеудің түрлері мен әдістері;

орташа типтегі ұшу аппараттарының, оның ішінде пластикалық массалардан және басқа да металды емес материалдардан жасалған бөлшектердің ерекше және оларға тән емес ақаулары, олардың пайда болу себептері және жою тәсілдері;

металдарды механикалық өңдеу технологиясының негіздері;

пісіру, құрастыру - тойтару және желімдеу жұмыстарының технологиясы;

дәл өлшегіш құралдар мен аспаптарды баптау ережесі;

орташа типтегі ұшу аппараттары бөлшектерін бақылаудың бұзылмайтын әдістерін қолданудың оңтайлы тәсілдері;

орташа типтегі ұшу аппараттар бұйымдарының, оларды жасап шығару сериясы бойынша конструктивтік ерекшеліктері;

орташа типтегі ұшу аппараттарының сертификатталған бұйымдарына қойылатын талаптар;

механика, электр техника, электроника, радиотехника, баллистика, метрология негіздері.

53. Орта кәсіптік білімді талап етеді.

54. Жұмыс үлгілері:

1) ұшу аппараттарын басқару агрегаттары мен тораптары – ақауды анықтау;

2) ЦИА, ИМТ, ТППО типтегі отын автоматикасының агрегаттары – жоғары дәлдікті өлшегіш және оптикалық аспаптарды қолдана отырып ақауды анықтау;

3) РСФ типтік отын жүйесінің агрегаттары, отын сорғылары – ақауды анықтау;

4) радиолокациялық аппаратуралар – тексеру және ақауды анықтау;

5) пилотажды аспаптардың электрондық, электрлік, механикалық блоктары – кешенді ақауды анықтау;;

6) бортты есептегіштер – ақауды анықтау;

7) әуе, біліктес бұрандалар – ақауды анықтау;

8) орташа типтік ұшу аппараттарының басқару және штурвал бағандарының гермоқосқыштары – ақауды анықтау;

9) шасси және жүк люктерінің құлыптары – ақауды анықтау;

10) радиолокациялық жабдықтар антенналарының айналары мен сәулелендіргіштері – техникалық жағдайларға сәйкес тексеру;

11) жану камералары – ПДК аспабымен қарау;

12) форсажды диффузорлардың корпустары, қыздыру құбырлары – ақауды анықтау;

13) реттығын жұптары, отын сорғыларының плунжерлері – ақауды анықтау;

14) ГТД турбокомпрессорлар таяныштарының мойынтіректері – радиалды және осьтік саңылауларды, қондырмаларды есептеу;

15) штепсельді ажыратқыштар – ақауды анықтау;

16) тікұшақ редукторлары – ақауды анықтау;

17) айналым регуляторлары, май, отын, сигнал беру қысым бергіштері – ақауды анықтау;

18) қозғалтқыштардың тораптары – ақауды анықтау кезіндегі динамикалық теңгерім;

19) ВСУ және қозғалтқыштың қуатты қосалқы құрылғылары, ажырамайтын бөлшектері – ақауды анықтау;

20) центрпландар, гермокабиналар, фюзеляждар, мотогондолдар, планер конструкциясының күшті элементтері – ақауды анықтау;

21) радио тізбектердің электр аппаратурасы – ақауды анықтау.

Параграф 6. Авиациялық техниканың ақауын анықтаушы, 7-разряд

ауыр типтік ұшу аппараттарының техникалық жағдайының ақауын анықтау және жөндеу түрін айқындау;

ауыр типтік ұшу аппараттарды автоматты реттеу жүйелерінің күрделі екі контурлы және екі білікті бөлшектері мен күрделі агрегаттарының ақауларын анықтау;

ұшу аппараттарының арнаулы жабдықтарын сериялары бойынша пысықтаулар мен өзгерістерді ескере отырып, толық көлемде ақауға тексеру;

ауыр типтік ұшу аппараттарының күрделі және дәл бөлшектеріне микрометриялық өлшемдер жүргізу;

авиатехника бұйымдарының жұмыста істен шығып қалу және ақауларына карточкалар жүргізу;

басқарылатын ракеталық жарақтандыру агрегаттары мен жүйелерінің ақауларын анықтау, бұзылуларын табу, реттеу, түзету және сынау;

аэродром қоректендіргіштерінің энергия шкафтарын, таратып-бөлгіштердің қораптарын ақауға тексеру;

аса маңызды трассаның күрделі аспапты жабдықтарының, электр бұраулары жетектерінің ақауларын анықтау.

56. Білуге тиіс:

ауыр типтік ұшу аппараттарды және авиациялық техниканың күрделі әрі дәл жүйелерін жөндеу технологиясы, түрлері мен типтері ауыр типтік ұшу аппараттарының, күрделі екі контурлы және екі білікті қозғалтқыштардың, ауыр типтік ұшу аппараттарды автоматты басқару агрегаттары мен жүйелерінің ақауларын анықтау кезінде қолданылатын бақылау-тексеру аппаратуралары мен стендтері;

негізгі сыналатын стендтерді реттеу жүйесі;

өлшеу аспаптарын және бақылау-тексеру аппаратурасын баптау ережесі;

ауыр типтік ұшу аппараттар бұйымдарын сертификаттаудың негізгі ережелері мен процедуралары;

сертификатты метрологиялық қамтамасыз ету туралы мәліметтер.

57. Орта кәсіптік білімді талап етеді.

58. Жұмыс үлгілері:

1) автопилот агрегаттары – ақауды анықтау;

2) электронды блоктар, электронды-оптикалық құрылғылар, панельдер – істен шыққан элементті айқындау мақсатында жүйеге кіретін жекелеген элементтер мен тораптарды сынау, реттеу, ақауын анықтау;

3) ауыр ұшу аппараттарының гидрогаз жүйелері – ақауды анықтау;

4) басқару және штурвалды баған гермоқосқыштары (электрлік өткізгіш) – ақауды анықтау;

5) қанаттар, шассилер, тіреуіш амортизаторларының топсалық тораптары, шассиді көтергіш цилиндрлер, гидрожүйе агрегаттары – ақауды анықтау;

6) кареткалар, жапқыштардың көтергіштері – ақауды анықтау;

7) ауыр ұшу аппараттарының май агрегаттары, температураны реттегіштері, турбостартерлер – ақауды анықтау;

8) басқарылатын ракеталық жарақтандыру жүйелері – ақаулықты табу, реттеу, ақауды анықтау.

Параграф 7. Авиациялық техниканың ақауын анықтаушы, 8-разряд

тәжірибелі, экспериментальді және сирек кездесетін типтегі ұшу аппараттарының ақауын анықтау және ұшудан кейін техникалық жағдайын тексеру;

тәжірибелі, экспериментальді және сирек кездесетін типтегі ұшу аппараттар бөлшектерінде, тораптарында, агрегаттарында, аспаптарында, жабдықтарында ақаулардың пайда болу себептерін белгілеу;

ұшу аппараттарының формулярларын, олардың қозғалтқыштарын, айрықшалықтары бойынша жарақтану жүйесін тексеру, ақауды анықтау карталарын рәсімдеу;

қолданылатын күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын, қондырғылар мен стендтерді баптау, теңшеу және жарамдылығын бағалау;

лазерлі техниканы пайдалан отырып, ұшу аппараттар мен олардың жүйесін тегістеу;

орындалатын жұмыстардың көлемін айқындау, ақауды анықтау тәсілдерін тағайындау және авиациялық техниканың күрделі жүйелерін қалпына келтіру.

60. Білуге тиіс:

тәжірибелі, экспериментальді және сирек кездесетін типтегі ұшу аппараттарды қалпына келтіру технологиясының ерекшеліктері;

авиациялық техниканың күрделі бұйымдарын пайдалану шарттары және конструкциялық ерекшеліктері;

күрделі тексеру аппаратурасының конструкциясы және пайдалану ерекшеліктері;

авиациялық техниканың сертификатталған бұйымдарына қойылатын талаптар;

авиациялық техниканың сапасы мен сенімділік мәселелері.

61. Орта кәсіптік білімді талап етеді.

62. Жұмыс үлгілері:

1) гермокабиналар, электрлік және аспаптық жабдықтар, гермокабинаның гермоқосқыштары, центропландар – ақауды тану;

2) газтурбиналы қозғалтқыштар және олардың жүйелері –ақауды толық анықтау;

3) курстық, навигациялық жүйелер – ақауды толық анықтау;

4) «Кулон» типтегі агрегаттардың жүйелері – ақауды толық анықтау;

5) жарақтандыру жүйесі – көзделетін кешендердің ақауын анықтау; ақаулықты жою, теңшеу, реттеу, түзету және жанастыру;

6) қызатын шынылар, бұрандалар, коктар – кедергілерді өлшеу;

7) күшті өткізгіштер – ауыспалы кедергілерді өлшеу.

4. Тензорезисторларды жасаушы
Параграф 1. Тензорезисторларды жасаушы, 2-разряд
63. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдардан (қағаз, мата, және тағы басқа) оларға лак, желім сіңдіру жолымен, тензорезисторлардың астарын жасау;

лак пленкасын жасау жолымен лакты пленка жағындыларын жасау, кейін оны құрылғыларда термоөңдеу;

тензорезисторлар мен датчиктерді жасау үшін материалдар мен бөлшектері даярлау: үстіңгі жағын жуу, майсыздандыру және тазалау, байланыстыратын материалдардың қатты компоненттерін бөлшектеу және електен өткізу, сымдар мен фольгаларды кесу.

64. Білуге тиіс:

тензорезисторлар, датчиктер конструкциясының негізгі элементтерінің міндеті, жарықтары, босаңсуы және тағы басқа;

қолданылатын материалдардың негізгі қасиеті;

қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесі.

65. Жұмыс үлгілері:

1) шығарушы өткізгіштер – шығарушыларды кесу, қалыптау.

Параграф 2. Тензорезисторларды жасаушы, 3-разряд
66. Жұмыс сипаттамасы:

тензорезисторларды: фотолитография, вакуумда тозаңдатып қондыру, монокристаллдарды пайдалану және тағы басқа әдістерімен жартылай өткізгіш материалдардан; базалардың шамасы 10 мм артық диаметрі 0,03 мм сымдардан жасау;

қалыңдығы 0,01 артық фольгадан сезімтал элементтер жібінің ені 0,3 мм артық тензорезисторларды, жарық датчиктерді, босаңсу датчиктерді және тағы басқа жасау;

арнаулы станоктарда сымдарды иіршіктен орауышқа орау.

67. Білуге тиіс:

әр түрлі тензорезисторларды жасаудың технологиялық процесі;

тензорезисторлардың негізгі техникалық сипаттамасын;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмыс істеу принципі;

тозаңға айналдыратын материалдарды буландыру және тұндыру режимдері;

материалтану, электр және вакуумды техника жөнінде негізгі мәліметтер.

68. Жұмыс үлгілері:

1) константинді сымдардан жасалған тензорезисторлар – бапталған станокта сезімтал элементті орау;

2) вакуумда сезімтал қабатпен тозаңдатылған тензорезисторлар – шығарушы өткізгіштерді дәнекерлеп қосу.

Параграф 3. Тензорезисторларды жасаушы, 4-разряд

тензорезисторларды: әр түрлі әдістермен жартылай өткізгіш материалдардан; базалардың шамасы 5-10 мм болған кезде бір сезімтал элементі бар диаметрі 0,03 мм сымдардан; қалыңдығы 0,01 артық фольгадан сезімтал элементтер жібінің ені 0,1-0,3 мм артық тензорезисторларды, жарық датчиктерді, босаңсу датчиктерді және тағы басқа жасау;

берілген номиналға дейін тензорезисторлардың кедергілерін қиыстырып келтіру;

берілген режимдер бойынша сезімтал элементтердің материалдарын күйдіру.

70. Білуге тиіс:

жасалатын тензорезисторлардың міндеті, қызмет принципі мен конструкциясы, олардың негізгі өлшегіш сипаттамалары;

берілген номиналға дейін тензорезисторлардың кедергілерін келтіру тәсілдерін;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылғысы, қызмет принципі, баптау тәсілдері;

қолданылатын әмбебап және арнаулы құрылғылардың, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдардың құрылғысын;

материалтану, электр және вакуумды техника жөнінде негізгі мәліметтер.

71. Жұмыс үлгілері:

1) нихром сымдардан жасалған сезімтал элементтері бар тензорезисторлар – шығарушы өткізгіштерді контактілі пісірумен қосу;

2) фольгадан жасалған тензорезисторлар – жүйелілік күйдірмелеу жолымен берілген номинал бойынша кедергіні келтіру;

3) монокристаллды кремнийден жасалған сезімтал элементі бар жартылай өткізгіш тензорезисторлар – термокомпрессия тәсілімен шығарушы алтын өткізгіштерді қосу.

Параграф 4. Тензорезисторларды жасаушы, 5-разряд
72. Жұмыс сипаттамасы:

тензорезисторларды: 3-5 мм базасы бар диаметрі 0,03 мм сымдардан; әр түрлі базалар кезінде бірнеше сезімтал элементі бар арнаулы тензористорларды; қалыңдығы 0,005-0,01 мм фольгадан сезімтал элементтер жібінің ені 0,1-0,05 мм тензорезисторларды, жарық датчиктерді, босаңсу датчиктерді; әр түрлі әдіспен базасы 3-5 мм тензорезисторларды жасау;

сирек кездесетін өлшегіш құрылғыларға (аэродинамикалық таразылар) арналған тензорезисторларды жасау.

73. Білуге тиіс:

арнаулы тензорезисторлар мен сирек кездесетін өлшегіш құрылғыларға арналған тензорезисторларды жасаудыың технологиялық ерекшелігі;

қызмет көрсетілетін жекелеген тораптар мен механизмдердің конструкциясы және баптау тәсілдері;

қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын баптау және реттеу ережесі;

тензорезисторлардың өлшеу сипаттамаларын айқындау тәсілдері, олардың кедергілерін есептеу;

тензорезисторларды жасаудың тиімді режимдерін таңдау ережесі;

кристаллография, материалтану негіздері.

74. Жұмыс үлгілері:

1) константиндік сымдардан жасалған тензорезисторлар – шығарушы өткізгіштердің тиімді режимін таңдай отырып, сезімтал элементтерді орау;

2) фольгадан жасалған тензорезисторлар - қорғау элементтерін орната отырып жасау.

Параграф 5. Тензорезисторларды жасаушы, 6-разряд

сезімтал тензорезисторды әзірлеу және өңдеу процесінде тәжірибелі үлгілерді жасау;

тензорезисторлардың тәжірибелі үлгілерін жасау үшін жабдықтың жұмысын реттеу;

базасы 3 мм кем жартылай өткізгіш материалдардан және базасы 5 мм кем диаметрі 0,02 мм сымнан жасалған күрделі тензорезисторларды жасау.

76. Білуге тиіс:

шағын базасы бар жұқа фольгадан және тәжірибелі микросымды тензорезисторларды жасау технологиясының ерекшеліктері;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың конструкциясы мен реттеу тәсілдері;

тензорезисторлардың өлшеу сипаттамасына сыртқы орта факторларының әсері (температураның, ылғалдың және тағы басқа);

сипаттамаларды түсіру кезінде тензорезисторлар жұмыстарының жағдайы;

электр техника, вакуумды техника, кристаллография, материалтану, жартылай өткізгіштердің физикасының негіздері.

77. Жұмыс үлгілері:

1) термосезімтал қорытпадан жасалған компенсациялы ілмегі бар темір-хром-алюминий сымдардан жасалған тензорезисторлар;

2) прецизиялы өлшегіш құрылғыларға арналған фольгалардан жасалған тензорезисторлар.

5. Оқшаулаушы

беті тегіс және жағындылардың еркін шектеулері бар қарапайым бөлшектер мен тораптардың бетін оқшаулау (капронмен, фторопластпен, полиэтиленмен, көбікполиуретанмен, лакпен және тағы басқа);

сіңдіруге дайындау және техникалық оқшаулау маталарын (асбомата, шынымата және тағы басқа) қолмен және сіңдіретін машиналарында сіңдіру;

бір компонентті оқшаулау массаларын дайындау және олардың сапасы мен даярлығын көзбен айқындау; компоненттерді таразылау, бөлшектеу, араластыру, кептіру;

оқшауларды және оқшаулау материалдарынан жасалған басқа да бөлшектерді келтіру және желіммен, сылақпен жабыстыру.

79. Білуге тиіс:

тегіс беті бар қарапайым бөлшектер мен тораптардың бетіне оқшаулау жағындыларын жағудың техникалық процестері; бір компонентті оқшаулау массаларын жасау тәсілдері;

оқшаулау массаларын, қоспалағыштарды, шар диірмендерін, механикалық електерді, дискілі қажалағыштарды, кептіргіш шкафтарды және тағы басқа дайындауға арналған қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылғысы мен ережесі;

хромдалатын материалдардың негізгі қасиеттері.

80. Жұмыс үлгілері:

1) антенналар – оқшаулағышты жағу;

2) түбі – фольганы жабыстыру;

3) конустар – целлофанмен, тормен, екі жіппен орау; вакуум қаптарды кигізу, шахта пешіне орнату;

4) корпустар – асбоқаптарды асбокеріп тарту;

5) корпустар – ішкі бетті лактау;

6) камералар – термооқшаулау құрам мен пресс-материал дайындау және жабу;

7) қақпақтар – термооқшаулау құрам мен пресс-материал дайындау және жабу;

8) тіреулер, шарлар – лак жағу;

9) ернеушелер - термооқшаулау құрам мен пресс-материал дайындау және жабу;

10) электрмен қыздыру секциялары – фольганы жабыстыру.

Параграф 2. Оқшаулаушы, 3-разряд

күрделігі орташа бөлшектер мен тораптардың бетін оқшаулау; оқшаулау материалдарын жабыстыру (шынымата, асбомата, ПХВ ленталары және тағы баска);

бұранда тесіктерді бұрамалармен және хлорвинилді түтікпен, бетін жапсыратын планкалармен, шайбалармен оқшаулау;

конфигурациясы бойынша күрделігі орташа бөлшектерге бакелитті лак жағу;

орташа күрделілігін өлшеу және оқшаулау материалдарын пішу;

оқшаулау ақауларын сылақпен түзету;

бөлшектер мен тораптарды полимерлі материалдармен құрамды жабу (көбікполиуретанмен, полиэтиленмен, фторопластпен, капронмен және тағы басқа);