1 – бөлім. Жалпы ережелер

қарапайым агрегаттарды құрастыру және бөлшектеу технологиясы;

қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;

агрегат бөлшектерін белгілеу және таңбалау тәртібі;

коррозиядан қорғау тәсілдері;

орындалатын жұмыс көлеміндегі слесарлық іс;

сызбалар мен кинематикалық схемаларды оқу ережесі.

613. Жұмыс үлгілері:

1) биікте жұмыс істейтін жабдықтың клапандары мен редукторлары – бөлшектеу;

2) агрегат корпустары – сыртқы бетін жөндеу;

3) бекіту бөлшектері - жөндеу;

4) май сорғылары, сүзгілер – ажыратпа жазықтықтарындағы түйреуіштерді ауыстыру;

5) тор және пластина сүзгілер - жөндеу, құрастыру.

Параграф 2. Агрегаттарды жөндеуші слесарь, 4-разряд

күрделілігі орташа агрегаттарды жұмыстарды орындау технологиясы мен техникалық шарттарға сәйкес жөндеу, құрастыру және сынау;

жөндеу кезінде слесарлық операцияларды 8-10 квалитетті қамтамасыз ете отырып орындау;

жөнделетін агрегаттарды құрастыру, тексеру және сынау кезінде анықталған ақаулықтарды жою;

бөлшектерді талап етілетін дәлдікті сақтай отырып орнына қиыстырып келтіру операцияларын орындау.

615. Білуге тиіс:

жөнделетін агрегаттардың құрылысы, жұмыс қағидаты және жұмыс шарттары;

бөлшектер мен тораптарды жөндеу, агрегаттарды құрастыру және күрделілігі орташа агрегаттарды сынау технологиясы;

шақтамалар мен қондырмалар жүйесі;

күрделі сызбалар мен функционалдық схемаларды оқу ережесі;

қолданылатын жабдықтардың, құрылғылар мен стенділердің құрылысы;

қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының құрылысы мен жұмыс істеу қағидаты;

әртүрлі материалдарды өңдеу тәсіліндегі ерекшеліктер.

616. Жұмыс үлгілері:

1) реттығын агрегаттары – таңдау және құрастыру;

2) кері және тура клапандар - ысқылау;

3) жанармай коллекторлары - жөндеу;

4) көп қадамдық крандар - жөндеу, құрастыру;

5) май агрегаты - жөндеу және құрастыру;

6) орталықтан тепкіш жанармай сорғылары – құрастыру;

7) амортизациялық тұғырлар - жөндеу, құрастыру;

8) тістегершіктер, біліктер – түйреуіштерін ауыстыру, шағын конустылықты, доғалдылықты жою.

Параграф 3. Агрегаттарды жөндеуші слесарь, 5-разряд
617. Жұмыс сипаттамасы:

агрегаттарды жөндеу кезінде күрделі слесарлық-жетілдіру операцияларын 6-7 квалитет бойынша орындау;

күрделі агрегаттарды бөлшектеу;

күрделі агрегаттарды ауыстыру;

агрегат бөлшектерінің тегістігін 2-3 жолаққа дейін интерференциялық әдіспен жетілдіру және бақылау;

күрделілігі орташа агрегаттарды сынау кезінде стенділерді басқару;

құрастыру алдында агрегаттардың бөлшектері мен тораптарының сапасын дәлме-дәл аспаптар мен құралдардың көмегімен тексеру.

618. Білуге тиіс:

жөнделетін аппараттар орнатылатын ұшу аппараттарының құрылысы туралы негізгі мәліметтер;

жөнделетін агрегаттардың құрылысы мен жұмыс қағидаты;

агрегаттарды жөндеу, реттеу және сынау технологиясы;

агрегаттардың өзіне тән ақаулықтары және оларды жою әдістері;

қолданылатын дәлме-дәл бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы және жұмыс қағидаты;

әртүрлі материалдарды өңдеудің ерекшеліктері;

сертификатталған өнім туралы негізгі мәліметтер;

ілеспе техникалық құжаттаманы ресімдеу ережесі;

жөнделетін агрегаттардың жұмыс шарттары.

619. Жұмыс үлгілері:

1) қысым автоматтары – бөлшектеу, құрастыру және реттеу;

2) кері және сақтандырушы клапандардың блоктары - жетілдіру, реттеу;

3) күрделі агрегаттардың тығындары – қажетті дәлдікті қамтамасыз ете отырып, таза ұңғылау;

4) гидросорғылар, басқылау сорғылар, орталықтан тепкіш сорғылар - жөндеу, құрастыру;

5) реттығын жұбы – ажырату бойынша шекті саңылауларды қамтамасыз ете отырып жөндеу.
Параграф 4. Агрегаттарды жөндеуші слесарь, 6-разряд
620. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі агрегаттарды жұмыстарды орындау технологиясы мен техникалық шарттарға сәйкес жөндеу, құрастыру және сынау;

құрастыру алдында агрегаттардың тораптары мен бөлшектерін жөндеу сапасын дәлме-дәл өлшеу құралдары мен аспаптарын пайдалана отырып, тексеру;

агрегаттарды гидравликалық сипатын тексере отырып және жоғары дәлдікті өлшеу құралдарын пайдалана отырып құрастыру;

қажетті саңылауларды қамтамасыз ете отырып, іріктеп таңдау әдісімен реттығын жұптарын жөндеу;

агрегат бөлшектерінің тегістігін интерференциялық әдіспен 1-2 жолаққа дейін жетілдіру және бақылау;

агрегаттарды құрастыру және сынау картасын толтыру.

621. Білуге тиіс:

ұшу аппараттары мен оның жөнделетін агрегаттарының құрылысы;

агрегаттарды жөндеу, құрастыру және сынау технологиясы, бөлшектер мен агрегаттардың олардың сериясы бойынша және серия ішінде құрылымдық өзгеруі;

агрегаттардағы ықтимал ақаулықтарды жою тәсілдері;

құрамында кәрез құрылымдары, шыны пластик және композициялық материалдары бар агрегаттарды жөндеудің технологиялық ерекшелігі;

гальваникалық қаптаудың, дәнекерлеудің, термоөңдеудің, герметикалаудың негізгі технологиялық процессі;

арнайы жабдықтар мен зертханалық өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;

агрегаттардың жұмыс сұйықтықтарының қасиеттері;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын негізгі талаптар;

механика, гидравлика, пневматика, автоматика, электротехника негіздері.

622. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

623. Жұмыс үлгілері:

1) негізгі шасси амортизаторы – бұйымға орната отырып жөндеу;

2) тербетуші тораптардың блоктары – жөндеу, реттеу, сынау;

3) гидроқозғалтқыштар – жөндеу;

4) НР, РППО, ДПО типті агрегаттардың реттығын жұптары – жөндеу;

5) МРК, РДМ типті механизмдер – жөндеу, реттеу, сынау;

6) РД типті шығынды шектеулері – жөндеу, реттеу;

7) шассидің басты тіреулері – жөндеу;

8) біріздендірілген, аралық, көп сатылы редукторлар – жөндеу, сынау.

Параграф 5. Агрегаттарды жөндеуші слесарь, 7-разряд

аса күрделі агрегаттарды жұмыстарды орындау технологиясы мен техникалық шарттарға сәйкес жөндеу, құрастыру және сынау;

аса күрделі агрегаттарды жартылай автоматты басқарылатын сынау стенділерінде реттеу;

жоғары айналымды агрегаттардың бөлшектерін теңгерімдеу;

агрегаттар тораптарының жоғары сипаттамасын барокамераада тексеру;

конфигурациялық және тангенсальді пазаларды, реттығындар мен тығындардың ойылған жиектерін арнайы ысқышпен жетілдіру;

жоғары дәлдікті агрегаттардың бөлшектерін электрондық оптиметрде, микрокатерде, ұзындық өлшеуіште өлшеу;

агрегаттарды орнату және бекіту, агрегаттарды жөндеу және сынау кезінде қолданылатын арнайы стенділерді, құрылғылар мен құралдарды баптау және реттеу;

аса күрделі агрегаттарды сынаудың тиімді тәртібі мен әдістерін таңдау.

625. Білуге тиіс:

ұшу аппараттарының құрылысы және жөнделетін агрегаттардың жұмыс шарттары;

аса күрделі агрегаттарды жөндеу технологиясы, агрегаттар мен олардың бөлшектерін жөндеу сапасын бақылау тәсілдері мен құралдары;

агрегаттың бөлшектерінің тозуы бойынша негізгі мәліметтер және сырылатын бетінің тозуын азайту тәсілдері;

жөнделетін агрегаттардың бөлшектері мен тораптарының түйісетін бетін қондыру ауқымы және оның тазалығы;

материалтану және агрегат бөлшектерін берік ету және геометриялық өлшемдері мен механикалық қасиеттері бойынша қалпына келтіру әдістері;

күрделі өлшеу құралын баптау ережесі мен тәсілдері.

626. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

627. Жұмыс үлгілері:

1) сериялы тікұшақтардың ауытқу автоматы – реттеу, сынау;

2) ПЗУ жүйесінің агрегаттары – жөндеу, құрастыру, реттеу, сынау;

3) ГА типті агрегаттар (электрогидравликалық) – жөндеу, сынау;

4) жанармай автоматикасының агрегаты – жөндеу, реттеу, сынау;

5) көтеруші және рульдік бұрандалардың тығындары – жөндеу, сынау;

6) РБ, БУ типті гидрокүшейткіштер, рульдік машиналар, рульдік жетектер - жөндеу, құрастыру, реттеу;

7) агрегат жетектерінің қораптары – жөндеу, құрастыру, реттеу;

8) К, КМ типті катапульттелетін арбалар – жөндеу, құрастыру, реттеу;

9) шасси ауыстырып қосқыштарының механизмдері – жөндеу, реттеу, сынау;

10) ұшу аппараттарының авариялық шығу есігін авариялық ашу жүйесі – жөндеу, құрастыру, сынау;

11) қанаттың бұрылу жүйесі – жөндеу, құрастыру, реттеу.

Параграф 6. Агрегаттарды жөндеуші слесарь, 8-разряд

автоматты құрылғылары бар күрделі агрегаттарды арнайы және араластыру стенділерінде жұмыстарды орындау технологиясы мен техникалық шарттарға сәйкес, барлық өлшемдер бойынша тексеріп және жетілдіре отырып жөндеу және сынау;

күрделі эксперименталды агрегаттарды жөндеу және сынау жүйесін пысықтай отырып сынау;

стенділік жабдықты жұмыс және бақылау эталондары бойынша баптау және реттеу;

4-5 квалитетті қамтамасыз ете отырып, слесарлық және жетілдіру жұмыстарын орындау;

қолданылатын құралдар мен құрылғылардың агрегаттары бөлшектерінің эскиздерін жасау;

құрастыру алдында, бақылаудың барлық құралдары мен шараларын сақтай отырып, агрегаттар бөлшектерінің сапасын, ұшу аппараттары жүйесінің жұмысы кезінде агрегаттардың ақаулықтарын айқындау.

629. Білуге тиіс:

жөнделетін агрегаттардың құрылысы мен жұмыс қағидаты;

автоматты құрылғысы бар күрделі агрегаттарды жөндеу технологиясы;

жоғары және төменгі температура жағдайында агрегаттардың жұмыс істеу ерекшелігі, ортаның өзгермелі өлшемдерінің жұмыс сұйықтығы мен майға тигізетін әсері;

агрегаттардың бөлшектері мен тораптарының тозу дәрежесін айқындау тәсілдері;

агрегат бөлшектерінің тозуының алдын алу әдістері;

агрегат бөлшектерінің ақауын табу әдістері.

630. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

631. Жұмыс үлгілері:

1) ауыр ұшақтар мен бірінші сериялы ұшақтардың ауытқу автоматтары – реттеу, сынау

2) жанармайды мөлшерлеу агрегаты, командалық-жанармай агрегаты, реттеуіштер – жөндеу, реттеу, сынау;

3) АУ, БУ, РП, КАУ типті басқару агрегаттары – жөндеу, құрастыру, реттеу, сынау;

4) ГПК типті басқару жүйесінің гидрожетектері, АГС типті гидроблоктар – құрастыру, реттеу, сынау;

5) ауыр тікұшақтардың көтеруші бұрандаларының қалақтары - жөндеу, жетілдіру;

6) биіктік рулі мен элеронды сервобасқаруды ауыстырып қосу тетігі - реттеу;

7) НП типті гидравликалық аксиальді-поршеньді өнімділігі ауыспалы сорғылар - жөндеу, құрастыру, сынау.

38. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь

Параграф 1. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь, 2-разряд
632. Жұмыс сипаттамасы:

ұшу аппараттарының қарапайым тойтарылған, дәнекерленген, шарнирлік жөндеу. 11-13 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау; Ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарындағы ақаулықтарды: кенжарларды, кертіктерді, коррозияны, сондай-ақ тұрпайы қырылған жерлерін тазалау және фланецтерді ысқылау арқылы жою;

жөнделетін бөлшектердің техникалық жай-күйі мен сапасын айқындау;

аивқозғалтқыштардың барлық бөлшектерін таңбалау;

жөндеу кезінде қолданылатын ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын жүк көтеретін механизмдерде тасымалдау;

ұшу аппараттарының бөлшектерін негізгі бақылау-өлшеу құралының көмегімен өлшеу;

ұшу аппараттарының күрделі бөлшектері мен тораптарын жасау және жөндеу кезінде қосымша жұмыстарды орындау.

633. Білуге тиіс:

ұшу аппараттарының жөнделетін бөлшектері мен тораптарының құрылысы туралы негізгі мәліметтер;

ұшу аппараттарының қарапайым бөлшектерін жөндеу технологиясы;

ажыратылатын бөлшектердің өлшемдері және олардың арасындағы саңылаудың шекті өлшемі;

шектеулер жүйесі туралы негізгі мәліметтер және бетті өңдеу тазалығының сыныптауышы;

ұшу аппараттарын жөндеу кезінде қолданылатын металл, балқымалар мен металл емес материалдар туралы негізгі мәліметтер және олардың қасиеттері;

коррозия түрлері және металды коррозиядан қорғау әдістері;

термоөңдеудің мақсаты, термоөңдеу мен дәнекерлеудің қолданылатын түрлері;

слесарлық жұмыстардың технологиялық операциялары (ысқылау, қыру);

бұрандалар мен олардың ерекшеліктері туралы негізгі мәліметтер;

болттың, гайканың және корпустарда бұранда оюдың ережесі;

негізгі слесарлық және бақылау-өлшеу құралының құрылысы мен оны пайдалану ережесі;

қолданылатын құралды толтыру ережесі мен тәсілдері;

қолданылатын құралдың жарамдылығын айқындау;

көтеріп-тасымалдау құралдарының түрлері және оларды пайдалану ережесі;

ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын тасымалдау, техникалық құжаттаманы толтыру, қарапайым сызбалар мен схеманы оқу ережесі.

634. Жұмыс үлгілері:

1) бекіту бөлшектері – бұранда ою;

2) тегіс бөлшектер (тораптардың беті, бүгілген және дәнекерлеу бөлшектеріне арналған дайындамалар) – шаблондар немесе белгіленуі бойынша дайындау;

3) қарапайым бөлшектер – саңылауларды кондукторлар бойынша бұрғылау;

4) қарапайым кронштейндер – жасау;

5) ашық тістегершіктер – майлау;

6) құбырлар – белгіленген жері бойынша аралау.

Параграф 2. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь, 3-разряд
635. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа ұшу аппараттарының жекелеген бөлшектері мен тораптарын жөндеу;

8-11 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау;

ұшу аппараттарының күрделі емес бөлшектері мен тораптарын сызбалар бойынша жасау;

жөнделетін бөлшектер мен тораптардың жиынтықтылығы мен сапасын айқындау (сыртқы түрін тексеру арқылы, өлшеу құралының көмегімен);

саңылауды қашаумен ұңғылау, штифтілер мен түйреуіштер салу, жазықтықты қыру;

жіктерді ажырату, ұшу аппаратының бөлшектерін дәнекерлеуге дайындау, саңылаудың ақаулығын түзеткеннен кейін, бұрғылау үшін саңылауды белгілеу және жаңа бұрандаларды ою;

ұшу аппараттарының күрделі бөлшектері мен тораптарын біліктілігі анағұрлым жоғары ұшу аппараттарын жөндеуші слесарьдің басшылығымен жөндеу;

слесарлық құралды толтыру;

бұрғылау станоктары мен құрылғыларында жұмыс істеу.

636. Білуге тиіс:

ұшу аппараттарының күрделілігі орташа бөлшектері мен тораптарының құрылысы мен жұмыс қағидаты және оларды жөндеу технологиясы;

слесарлық жұмыстардың технологиялық операциялары;

ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын слесарлық өңдеу және жөндеу әдіс-тәсілдері;

техникалық сызу туралы негізгі мәліметтер және сызбаларды ресімдеу ережесі;

ұшу аппараттарының бөлшектерін көзбен шолып және бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен бақылау;

шектеулер мен қондыру жүйесі және бетті өңдеу тазалығының сыныптауышы;

слесарлық құралдар, құрылғылар мен бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы;

қолданылатын құралдар мен жабдықтардың күрделі емес ақаулықтарын жою тәртібі;

металды дәнекерлеу және пісіру туралы негізгі деректер;

механикалық ақаулықтар мен коррозияның ұшу аппараттары бөлшектерінің беріктігіне тигізетін әсері;

тойтарылған қосылыстардың түрлері мен қолмен тойтару тәсілдері;

ұшақ құрылысындағы бұрама түрлері;

технологиялық құжаттаманы ресімдеу тәртібі.

1) тұрмыстық жабдықтардың бөлшектері, жылытуды қалқалағыштар, зымыран орнағы, кронштейндер, қосылыстардың тіреулері - жөндеу;

2) алюминий және магний балқымаларынан жасалған бөлшектер (негізгі) - коррозияны жою;

3) ұшақты басқару қосылыстарының шарнирлік бөлшектері (ұштары, басқару тартпасы, роликтер, кардан, осьтер) - жөндеу;

4) капоттардың құлыптары - жөндеу;

5) капот - штангілерін жөндеу;

6) пилоттың және жолаушылардың отырғышы - жөндеу;

7) металл еден - жөндеу;

8) қарапайым тораптар – құрастырудан кейін түзету;

9) ұшу аппараттары мен қозғалтқыштарды басқару тартпалары - жөндеу;

10) арқан – сынабекітпеге есу;

11) коллектордың шығарушы қамыттары - жасау;

12) қуатты емес құрылымдардың элементтері - жөндеу.

Параграф 3. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь, 4-разряд

күрделі ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын және агрегаттарын жөндеу технологиясына сәйкес жөндеу;

күрделі слесарлық жұмыстарды 8-9 квалитет бойынша орындау;

ұшу аппараттарының күрделі бөлшектерін қыру арқылы қиыстыру;

жөндеу операцияларының тиімді тәртібін анықтау;

бетін тікелей бөлшекте өңдеудің кедір-бұдырлығы өлшемдерін айқындау;

тапсырылған жұмысты орындау үшін қажетті слесарлық және өлшеу құралдарды таңдау;

өлшеу құралдары мен аспаптарын баптау;

арнайы станоктар мен қол нығыздағыштардағы жұмыс;

ұшу аппараттарын жөндеу үшін техникалық және технологиялық құжаттаманы ресімдеу.

629. Білуге тиіс:

жөнделетін ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының құрылысы мен жұмыс қағидаты, оларды жөндеу технологиясы;

ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының қайталанатын ақаулықтарын жөндеу кезінде қолданылатын жою әдістері;

болатты, алюминий және магний балқымаларын термиялық өңдеу ережесі;

металды, алюминий және магний балқымаларын механикалық өңдеудің негізгі тәсілдері;

коррозияның пайда болу себептері және оны жою тәсілдері;

бөлшектерді дәнекерлеуге дайындау және оны дәнекерлеуден кейін өңдеу ережесі, дәнекерлеу кезінде қолданылатын дәнекердің құрамы, дәнекерлеу кезінде ішкі қысым мен ақаулықтардың алдын алу және жою тәсілдері;

бөлшектерді қолмен және пневматикалық тойтару технологиясы, жіктердің түрлері және тойтарма шегелерді таңдау әдістері;

жөндеуден өткен ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының сапасын бағалау әдістері;

бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер;

жөндеу кезінде қолданылатын микрометриялық құралдардың құрылысы, оның жарамдылығын айқындау әдістері.

630. Жұмыс үлгілері:

1) ұшу аппаратын немесе авиақозғалтқышты басқару бөлшектері мен тораптары (тартпалар, тербеткіштер, секторлар) - жөндеу;

2) моторлар мен радиаторлардың жалюзилері, май радиаторының кронштейндері, капоттар мен жалюзилердің юбкасын басқару механизмдері - жөндеу;

3) шығару құбырларының коллекторлары – макеті немесе орны бойынша қиыстыра отырып, жіктескен бетті жөндеу;

4) шасии жармасын басқару механизмдері, шасси тіреуіштері - жөндеу;

5) ұшу аппараттарының моторы - жөндеу (жарылған жерлерін бұрғылау, дәнекерлеуге жеткізу, үлкен жарықтарды пісіру үшін орнату және стапельге раманы бекіту және тағы басқа);

6) қанат орауыштарын, шасси мотогондолаларын қаптау – тойтару әдісімен жөнде;

7) тораптар – дәнекерлеуден және термоөңдеуден кейін түзету.

Параграф 4. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь, 5-разряд

күрделі құрылымды ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын жөндеу технологиясына сәйкес күрделі көтеріп-тасымалдау механизмдерін пайдалана отырып жөндеу;

күрделі слесарлық жұмыстарды 6-7 квалитет бойынша және 8-9 сыныпты кедір-бұдырлық бойынша орындау;

ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын талап етілетін шақтамаларға сәйкес қиыстыру және жетілдіру;

ұшу аппараттарының бөлшектерін арнайы кесу құралымен, абразив таспен, зімпара ұнтақпен арнайы жетілдіру пастасымен өңдеу; бөлшектерді дәнекерлеуге дайындау және дәнекерлеуден кейін өңдеу;

арнайы кондукторларды, құрылғыларды, құралдарды, өлшеу құралдары мен оптикалық аспаптарды баптау;

ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарындағы., агрегаттарындағы ақаулықтарды анықтау.

632. Білуге тиіс:

күрделі құрылымды ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының құрылысы мен жұмыс қағидаты және оны жөндеу технологиясы;

жөнделетін ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын жөндеудің техникалық шарттары;

сериялары бойынша ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының құрылымдық өзгерістері;

күрделі өлшеу құралдарын баптаудың, кесу құралын қайрау ережесі мен тәсілдері;

авиациялық материалдардың құрамы, құрылысы, механикалық және химиялық қасиеттері;

дәнекерлеу жіктерінің ақаулықтарын айқындау тәсілдері;

дәнекерленетін материалдарға байланысты қолданылатын дәнекерлердің түрлері;

термоөңдеуді таңдаудың негізгі ережесі;

ұшу аппараттарының ажыратылатын бөлшектері мен тораптарының құрылысы, бұрандалар, шақтамалардың өлшемдері және ұшу аппараттарының ажыратылатын бөлшектері мен тораптарын қондыру;

ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының ықтимал ақаулықтарын жою әдістері;

бөлшектердің тозуы бойынша негізгі мәліметтер және тозуды азайту тәсілдері;

қолданылатын агрегаттардың құрылысы;

дәлме-дәл слесарлық, құрастыру және бақылау-өлшеу құралдары мен құрылғылардың құрылысы мен жұмыс қағидаты;

өлшеу және бақылаудың зертаханлық әдістері;

бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер.

633. Жұмыс үлгілері:

1) шасси агрегаттары – қозғалтқыштар ілмектерінің демпферлері, шасси мен қозғалтқыштар ілмектерінің тораптары - жөндеу;

2) элерондар мен рульді басқару тартпаларының термотораптары – жөндеу, сынау;

3) ұшу аппараттарын басқару тербеткіштері мен біліктері – саңылауларын жетілдіре отырып жөндеу;

4) герметикалық кабиналарды қаптау – қол жетімділігі қиын жерлерін тойтару әдісімен жөндеу;

5) шасси жармасын басқару редукторлары мен механизмдері – жөндеу;

6) қақпақтар трансмиссиялар – жөндеу;

7) қуатты тораптар – дәнекерлеуге дайындау және дәнекерлеуден кейін өңдеу;

8) шасси (дөңгелектер) – жөндеу.

Параграф 5. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь, 6-разряд
634. Жұмыс сипаттамасы:

жеңіл типті ұшу аппараттарын және орташа типті ұшу аппараттарының жекелеген тетіктерінің жүйесін кешенді, қорытынды жөндеу және баптау;

ауыр ұшақтарды жөндеу кезінде жекелеген тораптарды ауыстыру және жекелеген бөлшектерді жетілдіру;

күрделі кеңістікті бағдарға сәйкес ұшу аппараттарының тораптарын жетілдіру бөлшектерін жетілдіру;

техникалық шарттар мен қажетті дәлдікті қамтамасыз ете отырып, центроплан мен қанатын жөндеу;

ұшу аппараттарының жекелеген агрегаттарын нивелирлеу;

ұшу аппараттарының тораптары мен механизмдерін жасау, жөндеу және сынау үшін қолданылатын күрделі құрылғылар мен стенділерге қызмет көрсету, баптау, реттеу және жөндеу;

автоматтар мен бақылау-жазу аппаратурасының жұмысын бақылау;

ұшу аппараттарының, қолданылатын құралдар мен құрылғылардың эскизін жасау;

ұшу аппараттарының күрделі тораптары мен механизмдерін сынаудың тиімді әдістерін таңдау.

635. Білуге тиіс:

ұшу аппараттарын жөндеудің техникалық шарттары;

ұшу аппараттарының жөнделетін жүйесі бойынша техникалық құжаттама жиынтығы;

ұшу аппараттарының бөлшектерінің, тораптары мен механизмдерінің сапасын бақылау тәсілдері мен құралдары;

лабораторлық өлшеу құралдары мен жабдықтарын пайдалану ережесі;

дәлме-дәл бақылау-өлшеу құралдары мен лабораторлық жабдықтарды баптау ережесі;

әртүрлі параметрлердің (температура, қысым және тағы басқа) жұмыс сұйықтықтары мен майларға тигізетін әсері;

лабораторлықты қоса алғанда, бөлшектер мен тораптардың ақауын табу әдістері;

бетті өңдеу тазалығын белгілеу әдістері;

күрделі бөлшектерді белгілеу ережесі мен әдістері;

ұшу аппараттарының бөлшектерін, тораптары мен механизмдерін сынау тәртібі мен режимдері;

пневматика, гидравлика, аэродинамика негіздері.

636. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

637. Жұмыс үлгілері:

1) ұшақ қанаттары – жіктескен бетін қырнау;

2) шығару келтеқұбырлары – жөндеу;

3) басқару жүйесінің мойынтіректері – нығыздау;

4) амортизациялық тұғырлар – жөндеу;

5) элерондар – орнына қиыстыра отырып, жіктестіру.

Параграф 6. Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь, 7-разряд