1 Аудармашылық трансформацияларды меңгерудің теоретикалық негіздері
Ағылшын тілінен қазақ тіліне аудару барысында пайда болатын синтактикалық трансформацияларды талдау
жүктеу/скачать 99.77 Kb.
|
| 2 Ағылшын тілінен қазақ тіліне аудару барысында пайда болатын синтактикалық трансформацияларды талдау
Оскар Уайльдтың «Дориан Грейдің портреті» көркем шығармасының негізінде. 1)The studio was filled with the rich odour of roses, and when the light summer wind stirred amidst the trees of the garden, there came thought the open door the heavy scent of the lilac, or the more delicate perfume of the pink-flowering thorn. Густой аромат роз наполнял мастерскую художника, а когда в саду поднимался летний ветерок, он, влетая в открытую дверь, приносил с собой то-пьянящий запах сирени, то нежное благоухание алых цветов боярышника. Суретшінің шеберханасы раушан гүлдердің хош иісіне тұнып тұр. Бақта ағаштардың басын тербетіп жеңіл самал соғады. Жұпаргүлдің бас айналдырар хошы мен ақ ұлпа долана гүлінің білінер-білінбес нәзік иісін әкеледі. Жоғарыда көрсетілген мысалда ағылшын тілінен қазақ тіліне аудару барысында ағылшын тіліндегі күрделі сөйлем аударма кезінде бірнеше сөйлемдерге бөлінгенін байқаймыз. Бұл аударма кезінде жиі кездесетін құрмалас сөйлемнің жай сөйлеммен алмасу трансформациясына тән құбылыс.Сонымен қатар берілген мысалда генерализация тәсілінің қолданылып тұрғанын да байқауға болады. 2)From the corner of the divan of Persian saddle-bags on which he was lying, smoking, as was his custom, innumerable cigarettes, Lord Henry Wotton could just catch the gleam of the honey-sweet and honey-coloured blossoms of a laburnum, whose tremulous branches seemed hardly able to bear the burden of a beauty so flame like as theirs; and now and then the fantastic shadows of birds in flight flitted across the long tussore-silk curtains that were stretched in front of the huge window, producing a kind of momentary Japanese effect, and making him think of those pallid, jade-faced painters of Tokyo who, through the medium of an art that is necessarily immobile , seek to convey the sense of swiftness and notion. С покрытого персидскими черпаками дивана, на котором лежал лорд Генри Уоттон, куря, как всегда, одну за другой бесчисленные папиросы, был виден только куст ракитника – его золотые и душистые, как мед, цветы жарко пылали на солнце, а трепещущие ветви, казалось, едва выдерживали тяжесть этого сверкающего великолепия; по временам на длинных шелковых занавесях громадного окна мелькали причудливые тени пролетавших мимо птиц, создавая на миг подобие японских рисунков, - и тогда лорд Генри думал о желтолицых художниках далекого Токио, стремившихся передать движение и порыв средствами искусства, по природе своей статичного. Сердитое жужжание пчел, пробиравшихся в нескошенной высокой траве или однообразно и настойчиво круживших над осыпанной золотой пылью кудрявой жимолостью, казалось, делало тишину еще более гнетущей. Глухой шум Лондона доносился сюда, как гудение далекого органа. Парсы өрнегімен көмкерілген диванда , әдеттегідей, папиростың бірінен соң бірін бұрқыратып лорд Генри Уоттон жатқан еді. Ол балдай тәтті иіске балұып әрі күндей сары ракит бұтасын қызықтап жатқан-тын. Ракит бұтасының алтын түстес гүлдері күннің көзімен одан сайын шағылыса түседі, ал сәл тербеліп тұрған бұталар осы бір төгілген күн түстес гүлдерді әрең көтеріп тұрғандай еді. Үлкен терезелерге ілінген жібек перделерге, арасында ұшып өтетін құстардың көлеңкелері алыр самұрықтардың бейнесіндей түсіп өтеді, бұл көрініс жапон суреттерін еске түсіреді. Осы сәтте лорд Генри табиғатынан тырысқан алыс токиодағы сары түсті суретшілерді есіне алады. Жайқалыр өскен шөптің арасында ұшып жүрген, әлде гүл тозаңның үстінде бір қалыпты тұрып алған аралардың ашулы ызыңы өлі тыныштықты одан әрі толықтыра түскендей. Лондонның құмыққын шуылы мұнда алыста ойнап тұрған органның дауысындай талықсып жетеді. 3)But he suddenly started up, and closing his eyes, placed his fingers upon the lids, as though he sought to imprison within his brain some curious dream from which he feared he might awake. Но вдруг он вскочил и, закрыв глаза, прижал пальцы к векам, словно желая удержать в памяти какой-то удивительный сон т боясь проснуться. Бірақ, ол аяқ астынан атып тұрып, бетін алақанымен жаба қойды, бейне көз алдынан өтіп жатқан таң-тамаша түсі көзден ғайып болып кетпесе екен дегендей. 4) Lord Henry elevated his eyebrows and looked at him in amazement through the thin blue wreaths of smoke that curled up in such fanciful whorls from his heavy, opium-tainted cigarette. Удивленно подняв брови, лорд Генри посмотрел на Бэзила сквозь голубой дым, причудливыми кольцами поднимавшийся от его пропитанной опиумом папиросы. Лорд Генри қабағын таңдана көтеріп, апиын қосылған папиросынан будақ-будақ шыққан көк түтінге көміліп отырған Бэзилге қарады. 5)”I know you will laugh at me,” he replayed, “but I really cannot exhibit it. I have put too much of myself into it.” - Знаю, ты будешь надо мною смеяться, - возразил художник, - но я, право не могу выставить напоказ этот портрет… Я вложил в него слишком много самого себя. -Білем, мүмкін күлерсің, - деді суретші, - бірақ, мен, шынында да, бұл суретті еш көрмеге қоя алмаймын... Мұнда менің өз бейнем тым жалаңаш күйде. 6)But beauty, real beauty, ends where an intellectual expression begins. Intellect is in itself a mode of exaggeration, and destroys the harmony of any face. Но красота, подлинная красота, исчезает там, где появляется одухотворенность. Высоко развитый интеллект уже сам по себе некоторая аномалия, он нарушает гармонию лица. Бірақ сұлулық, нағыз сұлулық, ойлылық бар жерде жоғалады. Тым биік ақылдың өзі ерекше құбылыс, сондықтан ол бет-әлпетті бұзады. 7) He is some brainless beautiful creature who should be always here in winter when we have no flowers to look at, and always here in summer when we want something to chill our intelligence. Наверное, он – безмозглое и прелестное божье создание, которое нам следовало бы всегда иметь перед собой: зимой, когда нет цветов,- чтобы радовать глаза, а летом – чтобы освежать разгоряченный мозг. Құдай әдейі оны су ми болса да тым сұлу ғып жаратқан болар: гүл солған қыстың қақаған аязында көз қуанту үшін, ал аптаған ыстықта салқындау үшін. 8) When I like people immensely, never tell their names to anyone. It is like surrendering a part of them. I have grown to love secrecy. Когда я очень люблю кого-нибудь, я никогда никому не называю его имени. Это все ровно, что отдать другим какую-то частицу дорогого тебе человека. И знаешь – я стал скрытен, мне нравиться иметь тайны от людей. Мен біреуді қатты жақсы көрсем, оның есімін атамағанды жөн көрем. Бұл мен үшін өзіме қымбат адамды бөлшектеп басқаларға үлестіру сияқты сезінем. 9) You know we poor artists have to show ourselves in society from time to time, just to remind the public that we are not savages. Ведь нам, бедным художникам, следует время от времени появляться в обществе, хотя бы для того чтобы показать людям что мы не дикари. Біздерге, бейшара суретшілерге жабайы емес екенімізді көрсету үшін анда-снда елдің көзіне көрініп тұру міндет қой. 10) I knew that I had come face to face with someone whose mere personality was so fascinating that, if I allowed it to do so, it would absorb my whole nature, my whole soul, my very art itself. Меня охватил какой-то инстинктивный страх, и я понял : передо мной человек настолько обаятельный, что, если я поддамся его обаянию, он поглотит меня всего, мою душу и даже мое искусство. Жанарымыз түйісіп қалды, денем тітіркеніп кетті. Бойымды түсініксіз қорқыныш билеп алды, сол сәтте алдымда мен үшін соншалықты қымбат адам тұрғанын сездім. Егер оның ықпалында кетсем, рухымды, тіпті өнерімнің өзін түгелімен өзіне сіңіріп алатынын білдім. 11)Она представила меня высочайшим особам, потом разным сановникам в звездах и в орденах Подвязки и каким-то старым дамам в огромных диадемах и с крючковатыми носами. She brought me up to royalties, and people with stars and garters, and elderly ladies with gigantic tiaras and noses. Сосын ло мені мәртебелері бір –бірінен асқан, кеуделері медальдарға толы қонақтармен, одан кейін бастарына шошайтып әшекей тәж киіп алған қонақтармен таныстыра бастады. 12) Suddenly I found myself face to face with the young man whose personality had so strangely stirred me. И вдруг я очутился лицом к лицу с тем юношей, который с первого взгляда вызвал в моей душе столь странное волнение. Сөйтіп жүргенде, күтпеген жерден, бір көргеннен жүрегімді астан-кестен етіп жіберген бағанағы бозбаламен бетпе-бет кеп қалдым. 13)They are all men of some intellectual power, and consequently they all appreciate me. Все они – люди мыслящие, достаточно интеллигентные и поэтому умеют меня ценить. Олардың бәрі ойдың адамдары- барынша ақылды , әрі мені қарсылас ретінде бағалай алады. 14)I quite sympathize with the rage of the English democracy against what they call the vices of the upper orders. Я глубоко сочувствую английским демократам, которые возмущаются так называемыми «пороками высших классов». «Жоғары таптың ақаулары» деп, оларды сынап-мінейтін ағылшын демократтарына жаным ашиды. 15)Lord Henry stroked his pointed brown beard and tapped the toe of his patent-leather boot with a tasseled ebony cane. Лорд Генри погладил каштановую бородку, похлопал своей черной тростью с кисточкой по носку лакированного ботинка. Лорд Генри сәнді сақалын сипап, қолға ұстайтын әдемі таяғымен сапиян бәтенкесінің ұшын тықылдатып қойды. 16)If one puts forward an idea to a true Englishman – always a rash thing to do – he never dreams of considering whether the idea is right or wrong. Попробуй высказать какую-нибудь мысль типичному англичанину, - а это большая неосторожность! – так он и не подумает разобраться, верная это мысль или неверная. Ағылшынға жаңа бір ой айтып көр, ол мұның бұрыс ра, дұрыс па екеніне қарап жатпай-ақ бірден бұрылып ала жөнеледі. 17)Everyday . I could not be happy if I did not see him every day. He is absolutely necessary to me. Каждый день. Я чувствовал бы себя несчастным, если бы не виделся с ним ежедневно. Я без него жить не могу. Күнде. Оны күнде көрмесем, өзімді өзімді еә баұытсыз адамдай сезінем. Онсыз тұра алмаймын. 18)The first is the appearance of a new medium for art, and the second is the appearance of a new personality for art also. Первый-это появление в искусстве новых средств выражения, второй-появление в нем нового образа. Біріншісі –өнерде ойды білдіретін жаңа қалыртың пайда болуы, ал екіншісі – жаңа бейненің өмірге келуі. 19)Unconsciously he defines for me the lines of a fresh school, a school that is to have in it all the passion of the romantic spirit, all the perfection of the spirit that is Greek. Сам того не подозревая , он открывает мне черты какой-то новой школы, школы, которая будет сочетать в себе всю страстность романтизма и все совершенство эллинизма. Оны өзі еш сезбесе де, бейнесі маған өнердегі жаңа көкжиектің сырын ашады, онда романтизмнің бар ыстық демі мен эллинизмның мінсіздігі ұштасып жатыр. 20)Because, without intending it, I have put into it some expression of all this curious artistic idolatry, of which , of course , I have never cared to speak to him. Потому что я невольно выразил в этом портрете ту непостижимую влюбленность художника, в которой я, разумеется, никогда не признавался Дориану. Дориан о ней не знает. И никогда не узнает. Өйткені бұл портретте мен өзім де байқамастан, суретшінің салушы адамына деген махаббатын жайып салдық, оны Дорианның өзіне айтып көрген емен.Ешқашан да айтуға болмайтын. 21)But the world might guess it, and I will not bare my soul to their shallow prying eyes. Но другие люди могли бы отгадать правду, а я не хочу обнажать душу перед их любопытными и близорукими глазами. Бірақ, өзге бір адамдар шындықты көріп қалуы мүмкін, ал мен тым білгішсымақ, әрі көздері алдындағысынан артық көре алмайтындардың алдында жанымды жалаңаштауды қаламаймын. 22)I find a strange pleasure in saying things to him that I know I shall be sorry for having said. Мне доставляет странное удовольствие говорить ему вещи, которые говорить не следовало бы,- хоть я и знаю. Что потом пожалею об этом. Оған не бір тамаша теңеулер айтудан ләззат аламын, әрине бұлай ете беруге болмайды, кейін бұған өкінуім де әбден мүмкін. 23)In the wild struggle for existence, we want to have something that endures, and so we fill our minds with rubbish and facts, in the silly hope of keeping our place. В жестокой борьбе за существование мы хотим сохранить хоть что-нибудь устойчивое, прочное, и начиняем голову фактами и всякими хламом в бессмысленной надежде удержать за собой место в жизни. Өмір үшін жүріп жатқан үлкен шайқаста біз аяқ тіреп мығым түрар бір айлақты, мызғымас ақиқатты үздіксіз іздейміз, сөйтіп басымызды керек-керексіз неше түрлі ойлармен толтыра бастаймыз. 24)Henry struck a light on a dainty silver case and began to smoke a cigarette with a self-conscious and satisfied air, as if he had summed up the world in a phrase. Достав изящную серебряную спичечницу, лорд генри закурил папиросу с самодовольным и удовлетворенным видом человека, сумевшего вместить в одну фразу всю житейскую мудрость. Күмістен соғылған әдемі сіріңкеге арналған қорапшасын алып папирос тұтатты. Сөйтті де, мынау жалғанның бар ақиқатын бір ауыз сөзге сыйдырып айтқанына риза болған кейіппен тарта бастады. 25)He pictured to himself with silent amusement the tedious luncheon that he had missed by studying so long with Basil Hallward. Он с тайным удовольствием вспомнил , что, засидевшись у Бэзила Холлуорда пропустил скучный завтрак у своей тетушки. Ол Бэзил Холлуордпен әңгімелесем деп, әпкесінің үйінде жалықтырар қонағасынан қалып қойғанын қуана есіне түсірді. жүктеу/скачать 99.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|