5.12.Көп жылдық екпе ағаштарын орналастыру
Олар мақсатына және территорияда орналастыруына байланысты:
1. су айырықтық;
2. жел қайтару;
3. су ағысын реттеу болып бөлінеді.
Орман жолақтары конструкциясына, егіне ағаштар мен талдардың
құрамына байланысты бөлінеді.
Тегіс далаларда желдің жерін азайту үшін және қардың жер бетінде
тегіс жайылуын қамтамасыз ету үшін орман жолақтары отырғызылады.
Микроклиматтық жағдай туады: ылғал аз кебеді, ауаның құрғақтығы
тімендейді, топырақ онша көп тереңдікте қатпайды, яғни дақылдардың
өнімділігі кібейеді. Бірақ а/ш жерлерде көп орын алады. Кейбір жерлерде
ағаш өсіру қиын, қосымша көп қаражат керек. Техникалы тиімді пайдалануға
кедергі. Сондықтан әр жағдайда тиімділігіне байланысты отырғызылады.
Орман жолақтарын жобалауда:
1. жолақтар бағыты;
2. ені және конструкциясы;
3. жолақтар аралықтарының мөлшері анықталады.
Жел қайтару. Жел тоқтату орман жолағының бағыты соғатын желге
перпендикуляр болуы керек және ажурлы, жел іткізетін конструкциялар
қолданылады. Желге перпендикуляр ажурлы, жел өтетіндей 3-4-5 ряд (жол)
ағаш ені 9-11-13м.
Қорғау ені:
В = Н * Кл.п * Ка орташа
Н - орман жол орташа биіктігі;
Кл.п – орман жолақтарының аралығы (кратность);
Ка – қорғау коэф-ті орташа;
Ка орт =
Ка1* fв1 + Ка2* fв1
=
Kafв
fв
1
+ fв
2
100
fв
1
- тірт бағытта қайталануы
С + О, СВ + ОШ;
Смал. Бойынша желдің соғу бұрышы
Ка
1
… Ка
4
Қорғалатын алқап:
Р = УL
1
*В
1
+ УL
2
* В
2
– Пуч.В
1
В
2
онда: УL
1
- бойлай орман жолақтардың ұзындығы;
УL
2
- ендік орман жолақтардың жалпы ұзындығы;
В
1
В
2
- қорғау енімен ұзындығы;
Пуч – тік бұрышты учаскелер.
Күрделі рельефте су айырық және суды реттеу орман жолақтары
отырғызылады. Суды реттеу – горизонтальдарды бойлай отырғызылады. Ені
10-12м.
156
Достарыңызбен бөлісу: |