Алқаптарды ұйымдастыру түсінігі, мазмұны және

152
Жобаланған а/ш алқаптардың құрамы, ара қатынасы және орналасуы
келесі талаптарға сәйкес болулары керек:
-табиғи
қасиеттеріне
байланысты
барлық
жерлер
нәтижелі
пайдаланулары тиіс;
-эрозиялық процесстер тоқтатылып, олардың болмауына әсері тиюі
керек;
-әрқашан алқаптардың өнімділігі орнына келтіріліп, жақсарылуы тиіс;
-алқаптарды ұйымдастыру жоба шешімдері белгіленген мамандыққа
сәйкес болуы тиіс;
-мал азығын қамтамасыз етуді;
-өнімді тасымалдауға және сақтауға аз шығын шығуды қамтамасыз
етуі;
-өндірістің өнімділігін көтеруге;
-а/ш алқаптардың ішкі территориясын ұйымдастыруға ыңғайлы жағдай
жасау.
Өндірісте пайдалануына және табиғи қасиеттеріне байланысты жер
пайдаланымдар әртүрлі пайдаланым алқаптарына бөлінеді.
Ауылшаруашылық алқаптары дегеніміз әрдайым белгілі бір өндірістік
және басқа қажеттілікке пайдаланылатын, табиғи, тарихи қалыптасқан
ерекшеліктері бар, немесе кейін пайда болған қасиеттері бар жер массивтері.
Әр жер алқабы ісетін өсімдіктерімен, олардың сапасымен,
суланғандығымен, жер беті бедерінің элементтеріне орналасуымен, өндірісте
пайдалану ерекшеліктерімен білектенеді (айырықшаланады).
Қазіргі классификация бойынша әрдайым ауылшаруашылықтық
өндірісінде қолданылатын ауылшаруашылықтық алқаптарға егістік,
шабындық жайылым, тыңайтылған жер, көпжылдық өсімдіктер жатады.
Ауылшаруашылық алқаптар бойынша ГОСТ бекітілген (мемлекеттік
стандарт Мем.СТ)
Ауылшаруашылық алқаптардың құрамы табиғи – климаттық жағдайға
өте тығыз байланыста. Жылдық орташа жауын-шашынның мөлшері 100мм
аспайтын жерлерде жыртылған жер 10-13%.
Дәнді-дақыл өсіруге ығалдылығы жеткілі солтүстік аудандардың
жерінің құрамында 72% - жыртылған жер.
Қалыптасқан
ауылшаруашылық
алқаптардың
құрамы
шаруашылықтардың мамандығына әсерін тигізеді.
Егістік үлесі 70-80% солтүстікте дәнді-дақыл өсіретін шаруашылықтар
көп, ал мал өсіретін шаруашылықтарда мал азықтың алқаптардың үлесі өте
жоғары.
ҚР егістіктің үлесі 15.8% қана көпжылдық өсімдіктер 0.1 млн. га алып
жатыр.
Тыңайтылған жердің үлесі егістіктен шығарылған жерлердің
мөлшеріне істі.
Жобаның бұл құрам білігінің негізгі міндеті жерді жоғарғы тиімділікте
пайдалануға және қорғауға жағдай жасау үшін алқаптардың тиімді ара
қатынасын және орналасуын белгілеу.

153

жүктеу/скачать 5.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: