1. Энтомологияға кіріспе. Паразит жәндіктердің жіктелуі Энтомология (грекше entomon шыбын-шіркей және iogos ғылым) шыбын-шіркейлер немесе жәндіктер дүниесін зерттейтін ғылым
жүктеу/скачать 293.43 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 102. Мал саркоцистозы
| 101. Құс боррелиозы.
Боррелиоз (спирохетоз) - қүстарда кездесетін жітіжәнесозылмалы ауру. Ауруғашалдыққанқүстыңденеқызуыкөтеріліп, қаныазаяды, ішіөтедіжәнеаяқтары мен қанаттарыжартылайсалданады; Кейбірқүстарда ауру ешбір сырт белгісізөтеді. Әсіресеетгітүқымдытауықтаршалдыққыш. Қүс боррелиозын қоздыратын Воrreliaаnserinum (Spirochetagallinaum) ұзыншажіптәріздіиректелген, ұзындығы 3-30 мкм, ені 0,2-0,4' мкм, иір саны 9-12 - гедейін. Романовский әдісіменбоялғанқанжағындысыныңқызылтүйіршіктері - эритроциттерарасындаорналасқан. Оны алғашреторысғалымы М.Н. Сахаров 1890 жылыКавказдақаздананықгаған. Өсіп-өнуі. Боррелияларды ауру құстан кеселгебейімқұстарғаАrgaspersicusжәнеDermanyssuisgallinaeкенелері, соңдай-аққандалалар-Cimexlectulariusтасымалдайды. Механикалықжолменмамықжегішжәндікгер де тасымалдауымүмкін. Кене денесіндеспирохеттертіршілігінсақтап, кенелердіңбір даму сатысынанекінші даму сатысынакөшіпотырады. Тіптікененіңжұмыртқаларыарқылы да ұрпаққажұғаалады Құс және тасымалдаушылар денесіндеспирохеттеркөлденеңіненбөлінуарқылыкөбейеді. Олартауықұрығында да көбейеді. Жасандықоректікорталардабореллияларкөбейгенімен, қайталапеккендеөсіп-өнуітоқтапқалады. 102. Мал саркоцистозы Саркоцистоздар – жітілеу немесе созылмалы, көбінесе ауру белгілерінсізөтетінауылшаруашылықжәнежабайыжануарлардың, құстардың, балықтардыңжәнеадамдардыңSarcocystisтуысынажататынқарапайымдылардыңтүрлерітудыратынантропозооноздыаурулар. Қоздырғыштары. Ірі қара 3 түрі – Sarcocystisbovicanis, S.bovifelis, S.bovihominis, қойларда 2 түрі – S.ovicanis, S.ovifelis, шошқаларда 3 түрі – S.suicanis,S.suihominis, S.suifelisаурулардытудырады. Қоздырғыштардың түрлерінің аттары аралықжәнесоңғыиелерініңлатыншааттарынабайланыстықойылған. Мысалы, S.bovicanis, аралықиесі – іріқаражәнесоңғыиесі – иттерекенінкөрсетедінемесеіріқарағасаркоцистозинвазиясыныңкөзіиттер (мысықтар, адамдар) болыпкеледі. Аралық иелерінде (малдарда) қоздырғыштарекітүрде, трофозоиттар (эндозоиттар, цистозоиттар) жәнецисталар (микроцистажәнемакроциста) ретіндекездеседі. Трофозоиттар жарты ай, орақ, сопақша, тәрізді, ұзындығы 5-16 мкм, ені 2-8 мкм Романовский-Гимзаәдісіменбояғанда ядро қызылтүске, цитоплазма көгілдіртүскебоялады. Трофозоиттаркөбінесебұлшықеттіңталшықтарыныңарасындаорналасады. Оларбірігіптрофозоиттаржиынтығын «жалғанцисталарды» түзейді. Трофозоиттаржиынтығықабықшаменқоршалады, олардымикроцисталардепатайды. Микроцисталармөлшері 30-80 мкм. Макроцисталар дөңгелек, сопақша тәріздімөлшері 10-20 мм. Цисталардыңішікөптегенбөліктергебөлінген, ішінде толы цистозоиттарболады. Макроцисталаркөбінесеөңеште, жүрекетінде, көкбауырдажәнебасқабұлшықеттердеорналасады. Sarcocystisооцисталарының мөлшері түріне байланысты 7,8-12,5 микрометрден 10,8-16,3 мкм дейінболады. Қоздырғыштарының дамуы Саркоспоридилердің дамуы 3 сатыдантұрады; мерогония, гаметогонияжәне спорогония. Аралық иесінде мерогония сатысыаяқталады, соңғыиесіндегаметогониясатысындагаметаларқосылып (копуляция) ооцисталарпайдаболады, оларішектеспоруляцияөтіпжетілгенооцисталарғаайналады. Бұлооцисталардыңішінде 2 спороциста, әрқайсысыныңішінде 4 спорозоиторналасқан. Соңғыиелерісыртқыортағаспорланған, инвазиялықооцисталарды (көбінесеспороцисталар) нәжістеріменбөліпшығарыпжайылымдарды, жем-шөпті, су көздерінластайды. жүктеу/скачать 293.43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|