1. Энтомологияға кіріспе. Паразит жәндіктердің жіктелуі Энтомология (грекше entomon шыбын-шіркей және iogos ғылым) шыбын-шіркейлер немесе жәндіктер дүниесін зерттейтін ғылым
жүктеу/скачать 293.43 Kb.
|
| 99. Шошқа балантидиозы.
Шошқа балантидиозы - жіті немесе созылмалытүрдеөтетінBalantіdіumcolідепаталатынкірпіктіқарапайымдыларқоздыратын, колит немесе гастроэнтерит түріндебайқалатынжасторайлардыңауруы. Қоздырғышы. Ауру қоздырғышы тоқ ішектеіңкілегейқабығындамекеңдейді. Балантидияларсопақ не жұмыртқатәрізді, ұзындығы 47-120 мкм, ені 27-85 мкм. Денесініңклиникалықындакірпікшелері бар. Олардыңкөмегіменбалантидияларқозғалып, тіптіішектіңқырына да еніпкетеді. Паразиттіңцитоплазмасындаүлкең (макронуклеус) жәнекішіядросы (микронуклеус) болады. Балантидиоз шошқаданадамғажәнеатжалмандарға (хомяк) жұғуымүмкін. Ал атжалмандар (хомяк) ауру қоздырғышынұзақуақытсақтапқалады. Шошқа ішегіндегі балантидиялар дәлортасынанкөлденеңіненекігебөлініпкөбейеді. Сонансоңжыныссызкөбеюконьюгацияменяғникөбеюдіңжыныстытүріменауысады. Шошқа нәжісімен клиникалыққа шыққанбалантидияларклиникалықынақабықша (циста) түзіп, денесідөңгеленеді. Денетұрқымұндайда 58-88 мкм-гедейінкішірейеді. Циста ішіндегіпаразиттерқоршағанортаныңқолайсызжағдайларынаөтетөзімді. Оларбіржылғадейінтіршілігінсақтайалады. Балантидияларішектегімикроорганизмдержәнекрахмалменқоректенеді. Эпизоотологиялық деректер. Балантидиоз еліміздің көпаймақтарындашошқаөсіретіншаруашылықтардакездеседі. Аурудыңкөзі паразит тасымалдушыересекшошқаларжәнеатжалмандар (хомяк). Паразит ас қорытужолдарыарқылы балантидия цисталарыменластанғанжем-су арқылыжұғады. Балантидиозбенкөбінесеенесіненажыратылғанторайларауырады. Клиникалық белгілері. Аурудың жасырынкезеңі 3-14 күн. Оныңжітітүріндеторайлардыңденеыстығы 1-1,50 С көтеріледі. Ауру торайларкүйзеліп, тәбетіқашып, торайорнындажатыпқалады, ішіөтеді. Нәжісісұйық, сұрбалшықнемесежасыл-қоңыртүсті, шірікиісті. Кейінірекоғаншырышжәнеқанқосылады. Торайларарықтайды, жергеаунаптөсенішастынаенугетырысады. Аурудыңжітітүрі 2-3 аптағасозылады. Балантидиозының созылмалы түрінде денеыстығықалыптағыдай не сәлкөтеріңкіболады. Тәбетіқұбылмалы, бірқалыптыемес. Ішөтуібұлыңғыр, нәжісіндеқанныңізіғана бар. Ауру торайлардыңқаныазайыпәлсірейді, әбденарықтаптитықтайды. Балауы. Балантидиозды кешенді зерттеулернегізіндеанықтайды. Ауру торайданалынғансіріңкебасындайғананәжісті 2-3 тамшыфизиологиялықерітіндігеараластырыпжұғынды препарат жасап, микроскоп арқылытексерукерек. Мұндайдабалантидиялардыңқозғалымпазтүрлерін не цисталарынтабады. Патологиялық-анатомиялық өзгерістері. Балантидиоздан өлгенторайдыңөлексесіөтеарық. Жітібалантидиоздасоқырішек пен тоқішекжәнеқарынныңкілегейқабығыісінеді, катаральдіқабынады. Соқыр, тоқжәнетікішектердіңәржеріндеуыттыжараларкездеседі. Олардыңүлкеңдігібұршақтанағашжаңғағынадейін. Шажырқайсөлбездеріүлкейген, әржеріқанталаған. Емі. Балантидиозға қарсы 0,03-0,05 г/кг мөлшерінде, күніне 2 ретүшкүнұдайыосорсолберіледі. Күніне 2 реттен 0,05 г/кг мөлшеріндеекі-үшкүнұдайыішкізілгенятрен де жақсынәтижебереді. Сондай-ақ, осы екі дәріні кезекпе-кезекқолдануғаболады. Мұндайдаалғашқыүшкүндеосарсол, кейінгіүшкүндеятренберіледі. Тилан 0,0012 г/кг мөлшеріндекүніне 2 рет, 3 күнұдайыжемге не суғақосылыпберіледі. Фуразолидон да жақсы нәтиже береді. Оны аздапжемгеқосып, енесіненажыратылғанторайларға 2 мг, ересекшошқаларға 5 мг-нанкүніні 2 рет бес күнұдайыбереді. Йодинал 4 айға дейінгі торайға 3-15 мл, 4 айданүлкеңторайға 20-25 мл-денкүніне 2 ретберіледі Алдын-алу және күресу шаралары. Шошқақораларынмұқияттазалап, жиналғанқиынбиометриялықөңдеуденөткізушарт. Шошқаазығынавитаминдер мен микроэлементтердіжәнет.б. қосып, дұрысазықтандырукерек. Жазғыжайылымкезіндешошқалардылагерьдебағудыұйымдастыруөтетиімді. Торайлардыенесіненажыратукезіндехимиялықалдыналуәдісінқолданады. Олүшін 1 г фуразолидонды 1 кг борғақосыпбереді. Ятренді осарсолмен алма-кезек береді. Олүшіналғашқыүшкүнятренемдікмөлшеріндеберілсе, ал кейінгіүшкүндеосарсолберіледі. жүктеу/скачать 293.43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|