1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері



Pdf көрінісі
бет25/59
Дата25.04.2024
өлшемі2.69 Mb.
#499822
түріЛекция
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   59
Механика

 
Гироскоп (немесе зырылдауық) деп, симметрия осінен ӛте зор 
жылдамдықпен айналатын шомбал симметриялы денені айтады.
Симметрия осі гироскоп инерциясының бас осьтерінің бірі болып 
табылады, сондықтан гироскоп импульсының моменті бағыты бойынша 
айналу осімен дәл келеді.
Гироскоп осінің кеңістіктегі бағытын ӛзгерту үшін, теңдеуіне сәйкес 
оған сыртқы күштердің моментімен әсер ету керек. Сонда гироскоптың 
эффектісі деп аталатын мынадай кұбылыс байқалады: ⃗ қос күштің әсерінен 
гироскоп осі О
3
О
3
түзуінен бұрылады.
dt уақытта гироскоптың ⃗⃗ импульс моменті ⃗⃗ –ге ӛзгереді. 
 
 
векторының бағыты жаңа осьтің бағытымен сәйкес келеді 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5.6. Қатты дененің деформациясы және оның серпімділік қасиеттері. 
 
Табиғатта абсолют қатты дене болмайды, барлық нақты денелер күштің 
әсерінен деформацияланады, яғни өзінің пішінін және өлшемін өзгертеді.
Қатты дененің деформация түрлері: сығылу деформациясы (созылу), 
бұралу деформациясы, иілу деформациясы.
𝑑𝐿⃗⃗ 𝑀
⃗⃗⃗𝑑𝑡 
𝐿 
⃗⃗⃗⃗ 𝐿⃗⃗ 𝑑𝐿⃗⃗ 
𝐿 
⃗⃗⃗⃗


Егер сыртқы күштердің әсері тоқтағаннан кейін дене өзінің 
бұрынғы күйіне қайтып келсе, деформация серпімді -деформациялану 
деп аталады. 
Сыртқы күштердің әсері тоқтағаннан кейін дене өзінің бұрынғы 
қалпына қайта келмесе, онда ондай деформацияны пластикалық 
деформация деп атайды.
Деформацияланатын дененің кӛлденең қимасының бірлік ауданына әсер 
ететін күш кернеу деп аталады:
Егер күш бетке нормаль бойымен бағытталса, кернеу нормаль кернеу 
деп аталады, ал егер бетке жанама бойымен бағытталса – тангенциалдық деп 
аталады.
Деформациялану дәрежесінің сандық сипаттамасы салыстырмалы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   59




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет