Спортшылардың тамақтануындағы майларДЫҢ маңызы

қанықпаған май қышқылдары бар өсімдік майлары да қажет,(амин, минал, минолен) 
реактивті майлар көбірек сіңімділігін арттырады, ағзада тез тотығады және энергия 
алмасуында жақсырақ қолданылады. сондықтан винегрет пен салатқа күніне 20/30 грамм 
өсімдік майын қосу ұсынылады. Спортшыларға арналған майға ұқсас заттар – 
фосфолипидтер атап өту керек, олар денеде энергия көзі болмаса да, олар функциялары 
әртүрлі. Ми қыртысының қозғыштығын арттырады, ағзадағы тотығу процестерін 
жақсартады, жүйке тозуына жақсы әсер етеді липотропты болып табылады, яғни. ұзақ 
жүгіруден бұрын дене майының жиналуы алдын алу қасиеті бар. 
Адам денсаулығына қауіпті майлар:
Транс-майлар - табиғи өсімдік майларының сутегі газымен өңделіп химиялық құрамының 
өзгеріске ұшыраған, синтетикалық, яғни жасанды майлар. Жоғары температуралы өңдеу 
барысында майдың (жир) немесе қанықпаған өсімдік майларының молекулалары өзгеруі 
мүмкін. Олардың химиялық формуласы мен элементтерінің саны сақталғанына қарамастан, 
бір немесе бірнеше атом түрліше қосылады. Нәтижесінде, майдың молекуласы транс- май 
деп аталады. 
Транс-майлардың екі түрі бар.
Бірі - шөптесін жануарлардың ішектерінде яғни, малдың ет, сүт өнімдерінде кездесетін 
табиғи майлар. Екіншісі - жасанды майлар. Бірақ, трансмайлардың көпшілігі жасанды 
болып келеді. Транс-майлар әдеттегі тағам дайындау кезінде де пайда болады. 
16.Спортшылардың тамақтануындағы витаминдердің маңызы. 
Спортшылар үшін витаминдер бірқатар себептерге байланысты ерекше маңызды заттар 
болып табылады: 
● Біріншіден, витаминдер бұлшықет тінінің дамуы, жұмыс істеуі және өсу процестеріне, 
ақуыз синтезіне және жасушалардың тұтастығын қамтамасыз етуге тікелей қатысады 
● Екіншіден, белсенді физикалық белсенділікпен көптеген пайдалы заттар көп мөлшерде 
жұмсалады, сондықтан жаттығулар кезінде дәрумендерге деген қажеттілік артады және 
жарыстар 
● Үшіншіден, арнайы витаминдік қоспалар мен табиғи дәрумендер өсуді күшейтеді және 
бұлшықеттердің жұмысын арттырады. 
Витаминдер метаболизмге және энергияға қатысатын ферменттердің құрамына кіреді және 
энергиямен қамтамасыз етуде де, спортшылар денесінің басқа да салаларында маңызды. 
Үлкен физикалық белсенділікпен көптеген дәрумендерге деген қажеттіліктің артуына және 
олардың тамақтанудағы жетіспеушілігіне байланысты спортшылардың денесінде витамин 
жетіспеушілігі пайда болуы мүмкін. Нәтижесінде өнімділік төмендейді. 
Орта тауларда, акклиматизация кезеңінде дәрумендерге деген қажеттілік 2-3 есе артады. 
Спортшылардың дәрумендерге деген қажеттілігін толық қанағаттандыру бұлшықеттердің 
физикалық күші мен төзімділігіне, жаттығулардың тиімділігіне, жүктемелерден кейін 
қалпына келтіру жылдамдығына айтарлықтай оң әсер етеді. 
Сонымен қатар, жеке дәрумендердің артық болуы витаминдік теңгерімсіздікке әкелетінін, 
физикалық өнімділік пен спорттық өнімділікті төмендететінін есте ұстаған жөн. 
Мультивитаминді кешендерді бақылаусыз тұтыну (көбінесе спортшылар қолданады) 

жалпы әл-ауқатқа теріс әсер етуі мүмкін, бүйректің, бауырдың және жүрек-тамыр жүйесінің 
жұмысына кедергі келтіруі мүмкін. 

жүктеу/скачать 348.35 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: