1: Практикалық психология пәні, мақсат-міндеттері
)Практик психологқа қойылатын талаптар
жүктеу/скачать 119.14 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Психолог қызметіндегі ағартушылық жұмыспен кеңес беру жұмысының ерекшелігі
| 59)Практик психологқа қойылатын талаптар
Практик психолог жұмысының қағидалары мен талаптары Психолог жұмысының этикасы жалпыадамзаттық моральдық-этикалық құндылықтарға негізделген. Тұлғаның еркін және жан-жақты дамуы мен оны сыйлау, адамдардың жақындасуы, әділетті, ізгілікті, гүлденген қоғам құрудың алғы шарттары психолог қызметі үшін шешуші болып табылады. Психолог жұмысының этикалық принциптері мен ережелері оның кәсіпқойлығын, іс-әрекетінің адамгершілігін, өзі жұмыс істейтін адамдарға құрметпен қарауды және оның күш-жігерінің нақты пайдасын сақтау және нығайту шарттарын тұжырымдайды. Субъектіге зиян келтірмеу принципі психологтан өз жұмысын оның процесі де, нәтижесі де субъектінің денсаулығына, жағдайына, әлеуметтік жағдайына зиян келтірмейтіндей етіп ұйымдастыруды талап етеді. Принципті жүзеге асыру психологтың субъектімен және тұтынушымен қарым-қатынасының ережелерімен және зерттеу мен қарым-қатынастың адекватты әдістерін таңдауымен реттеледі. Психолог пен субъект арасындағы өзара сыйластық ережесі. Психолог Қазақстан Республикасының Конституциясында жарияланған және кепілдік берілген жеке қадір-қасиетін, құқықтарын, бостандықтарын құрметтеуден туындайды.Субъектімен жұмыс істеуге субъектінің оған қатысуға келісімін алғаннан кейін, оған зерттеу мақсаты, қолданылатын әдістер және алынған ақпаратты пайдалану жолдары туралы хабарланғаннан кейін ғана рұқсат етіледі. Қолданылатын техника пәні үшін қауіпсіздік ережесі. Психолог зерттелушінің денсаулығына, жағдайына қауіп төндірмейтін, оны зерттеу нәтижелерінде жалған, бұрмаланған түрде көрсетпейтін, психологиялық қасиеттер мен сипаттамалар туралы ақпарат бермейтін зерттеу әдістерін ғана пайдаланады. психологиялық зерттеудің нақты, келісілген міндеттерімен байланысты емес. Тапсырыс берушінің субъектіге қатысты дұрыс емес әрекеттерінің алдын алу ережесі. Психолог өз ұсыныстарын тұжырымдайды, зерттеу нәтижелерін сақтауды, пайдалануды және жариялауды психолог пен тұтынушы арасында келісілген және субъектінің жағдайын нашарлатуы мүмкін міндеттерден тыс пайдалануды болдырмайтындай етіп ұйымдастырады. Психолог тұтынушыға берілетін ақпараттың сипаты туралы субъектіні хабардар етеді және оны субъектінің келісімін алғаннан кейін ғана жасайды. Психологтың құзыреттілік принципі психологтан тек кәсіби түрде білетін және шешу үшін практикалық жұмыс әдістеріне иелік ететін және психокоррекциялық немесе басқа әсер ету үшін тиісті құқықтар мен өкілеттіктер берілген мәселелерді ғана қабылдауды талап етеді. . Принципті жүзеге асыру психологтың тұтынушымен, субъектімен, зерттеу нәтижелерімен қарым-қатынасын реттейтін ережелермен қамтамасыз етіледі. 60) Психолог қызметіндегі ағартушылық жұмыспен кеңес беру жұмысының ерекшелігі Бүгінгі мектеп педагог-психолгтары мен әлеуметтік педагогтардың алдында үлкен күрделі міндеттер тұр, оны шешу үшін кәсіби білім мен іскерлікті меңгеру керек. Отандық ғалым С.М.Жақыпов өзіінң ғылыми еңбегінде: «оқу үдерісінің педагогикалық-психологиялық модельдеудің қызметтік деңгейінің бірінші сатысы оқытушы мен оқушылардың ішкі жүйелік қарым-қатынасы ретінде білімнің мазмұндық жанамалығы, оқытудың әдіс-құралдары көрсетілген. Оқу үдкрісі жүйесінің құрылымдық бағдарын анықтай отырып, білімнің объективті және субъективті мазмұндылығын айыру қажеттілігі туындайды», дейді. Яғни, оқу үдерісінде оқытушы мен оқушының қарым- қатынасы маңызды роль атқарады. Психологиялық кеңес беру - тұлғааралық қарым-қатынастағы қиындықтармен байланысты әр түрлі психологиялық мәселелерді шешуге бағытталған адамдармен тәуелсіз жұмыс. Бұнда әсер етудің негізгі құралы ұйымдастырылған әңгіме болып табылады. Психологиялық кеңес берудің мазмұны- педагог-психолог өзінің кәсіптік- ғылыми білімін қолдана отырып, екінші адамға өзінің жаңа психологиялық тапсырмаларын шешу қабілетін сездіретін жағдай жасайды. Бұл мына шкала бойынша тексеріледі: 1. Педагог- психолог өте байқампаз болуы қажет. Клиентті тоқтатып, маңызды ақпараттарды сараптайды; 2. Педагог- психологтың іс-әрекеті құрастырмалы. Ол басқа адамға ақылмен әсер етуге тырысады; 3.Клиенттің жауабы педагог- психологтың айтқандарымен сәйкес; 4. Педагог- психолог клиент тапсырмасын шеше отырып, оның жағдайына жеңілдету енгізеді; 5. Педагог- психологтың бойында түсіну мен жағымдылық арқылы әсер ету дағдысы бар; Психологиялық кеңес берудің мақсаты- клиентке проблеманы түсіндіру және оны шешудің жолын табуға көмектесу. Кеңес берудегі сәттілік көбіне педагог-психологтың клиентті кәсіби тыңдап, оның өзі туралы көзқарастарын кеңейте білуінде. Кеңес беру процесінде мына тапсырмалар шешіледі: 1. Клиентті оның психологиялық ерекшеліктері туралы ақпараттандыру; 2. Жалпы психологиялық сауаттылықтың жоғарылауы; 3. Клиенттің жасырын психологиялық ресурстарын жаңарту; 4. Тұлғаның алдағы дамуының негізгі бағытын анықтау; Педагог-психолог сиуцидтермен әңгімелесіп, кеңес беру кезінде сауысқандай сақ болу керектігін, әлденелер оның онсыз да «апатты жағдайда» тұрған көңіліне зақым келтіруі мүмкін екендігін ескеруі керек. Ескере отырып, ол көмекті қажет етіп отырған әрбір суицидке психологиялық қолдау көрсетуге тырысуы абзал. Осы орайда айта кету қажет, педагог-психологтың кеңес беруі жалпы екі сипатта жүреді: даралық және топтық. Сонымен психологиялық кеңес берудің мағынасы адамға өзінің проблемасын шешуге көмек беру. Өте жиі практикада тәжірибелі емес психолог кеңес алушыға әр түрлі кеңестер беріп тастайды. Нәтижесінде екеуіде қанағаттанбайды. Тәжірибеде көрсетеді, мұғалімдер өздерінің педагогикалық тәжірибеміне сүйенбей, бөлек білім алушыларды бағынбаушылығына байланысты психологқа жолығады. Мұғалімдер тәрбиеге, оқытуға байланысты проблемаларды шешуге әлсіздігін көрсетеді. Осы проблемалардың негізінде олар отбасы тәрбиелеуіндегі кемшіліктен көреді, өздерінің кәсіби іскерлігі және тұлғалық қасиеттеріне күмәндігіне сүйенбей. Бірақ көптеген жағдайға байланысты, мұғалімдер берілген баланың негізгі психологиялық негізерін білмейді. Сондықтан да, балаға дұрыс подходты таба алмайды. Психологиялық ағартушылық: Психопрофилактикаға және психологиялық кеңес беруге мұғалімдердің психологиялық ағартушылық іс-әрекет жұмысы жатады. жүктеу/скачать 119.14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|