Кесте 16 2004-2005 ж I -тоқсан бойынша Оңтүстік Қазақстан облысының кірісінің орындалу көрсеткіштері

Мың теңге

Кесте 17

млн.теңге

Мақтааралдықтардың дүние-мүлкі сайрамдықтардікінен немесе сарыағаштықтардікінен кем деп ешкім айта алмайды. Мақтааралдықтар ешкімнен кедей емес. Соған қарамастан, былтыр ауданда жеке тұлғалардан жиналған мүлік салығы небәрі 35 млн. теңгені құраған. Бұл көрсеткіш Сайрамда 121,3, ал, Сарыағашта 53,3 млн. теңге.

Бюджеттің өткен жылға арналған кіріс бөлігі 41231,1 млн. теңге деп жоспарланды. Осы көрсеткіш 99,6 пайызға орындалды. Оның 46,6 пайызы салық және басқа да төлемдер түрінде түсетін меншік кірістері, 52,3 пайызы субвенциялар, 0,8 пайызы несиелерді жабудан түсетін қаржы.

Облыс бюджетінің кіріс бөлігіне 19223,5 млн. теңге түсті. Бұл белгіленгеннен 5,8 пайыз артық. Енді осы 19,2 млрд. теңгеден астам кірістің көзін анықтайтын болсақ: облыстық бюджеттің кірісінің 97,1 пайызы салық түсімдері. Салыққа жатпайтын кірістер - 1 пайыз. Ал, 1,9 пайызын капиталмен жасалған операциялар қүрайды.

2005 жылға берілген болжам - жоспар былтырғыдан анағұрлым биік.

Облыстағы аудандар мен қалаларда салық түсімдерінің молайтудың мүмкіндіктері әлі де аз емес. Өткен жылдың қорытындыларына талдау жасасаңыз, бүл бірден байқалады. Осы орайда салық түсімдерін жоспарлағанда бірқатар аудандар мен қалаларда салық көздері дұрыс есептелмейтіні, жеткілікті дәрежеде болжам жасалмайтыны айқын аңғарылады. Енді екі-үш мысал келтірейік.

Облыстағы барлық аудан мен қалада жұмысын бір жолғы талон бойынша жүргізетін жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы жөніндегі жоспар артығымен орындалған. Бірақ кей жерлерде кірістің осы түрі бойынша жоспар төмен белгіленген. Кентау қаласы мен Сайрам ауданы тұрғындардың саны жағынан кеншілер қаласынан 2,8 есе асып түседі. Басқа көрсеткіштер бойынша да айырмашылық осы шамалас. Соған қарамастан, жұмысын бір жолғы талон бойынша ұйымдастыратын азаматтардан алынатын табыс салығының түсімі деңгейлес.

Енді Сайрам мен Мақтаарал аудандарын салыстырып көрейік.

Сайрам ауданында 19 базар. Оларда 1083 сауда нүктесі бар.

Мақтаарал ауданында 17 базар, 997 сауда орны тіркелген. Мақтааралда бір жолғы талоннан түскен табыс салығы 20238 мың теңге. Сайрам бұл сомадан 3,5 есе аз қаражат түскен. Мүлік салығы Мақтааралда, Сарыағаш, Созақ аудандарында аз жиналған.

Бәйдібекте бюджеттің кірістер бөлігі 99,2 пайызға орындалды. Меншік табыстары 96,7 пайыз болыпты. Реттеуші кірістер бойынша түсімдер 93,8 пайыздан аспады. Төлем көзінен ұсталынатын табыс салығы - 95,7 пайызға орындалды.

Мақтарааралда мерзімінде төленбеген салықтар 35,9 млн. теңгеге немесе 39,8 пайызға өскен. Үлкен резерв осында жатыр. Мерзімінде төленбеген төлем кезінен ұсталатын жеке табыс салығының езі 26 млн. теңгеге жуық. Жиналған әлеуметтік салық - 51, заңды тұлғалардың мүлік салығы 10,6, жеке тұлғалардың мүлік салығы - 5,6, жеке тұлғалардың елді мекендердегі жерлеріне салынатын жер салығы - 6, бірыңғай жер салығы - 14,1, су үшін

төлемдер 4,6 млн. теңге шамасында. Жеке тұлғалардың мүлік салық бойынша 2003 жылдың басында мерзімінде төленбеген салық жоқ еді. Жыл соңында 5,6 млн. теңгені құрады. Ал, мүлік жөніндегі салық жоспары 102,4 пайызға орындалды. Мақтаарал ауданында 2003 жылы түскен кірістер Сайрам ауданынан 18,9 пайызға ғана, Сарыағаш ауданынан 27 пайызға ғана артық. Жеке тұлғалардың табыс салығы Сайрам ауданынан қарағанда, 22 пайызға аз.

Сайрамда аудан бюджетінің кіріс бөлігі 100,6 пайызға орындалды. Қазынаға 2 млрд. 78,8 млн. теңге түсті. Бірақ, әлі де мерзімінде төленбеген 45,3 млн. теңге салық бар. Рас, бұл өткен жылдың басындағымен салыстырғанда 18,9 млн. теңгеге кем. Мерзімінде төленбеген жеке табыс салығының өзі ауданда 21,7 млн. теңге.

Шаруашылық субъектілері 10,6 млн. теңге бұрын бөлінген несиелерді мерзімінде қайтармаған. Ауданда мерзім өткен салықтарды жабу жөніндегі жұмыс нашар жүргізілуде.

Денсаулық сақтау саласында белгіленген тәртіпке қарамастан 200 мың теңгенің құралдарын, 400 мың теңгенің ғимаратын сатып алу фактісі анықталған. 71 бюджеттің мекемеде 1614,8 мың теңгенің орынсыз шығын келтірушілігі анықтылды. Оның 398,9 мың теңгесі тауар-материалдық құндылықтарының жетіспеуі, 1215,9 мың теңгесі заңсыз шығыстар.

Созақта бюджеттің кіріс бөлігіне былтыр 827,2 млн. теңге түсті. Бұл жоспардағыдан 0,1 пайыз көп. Мерзімінде төленбеген салықтар 3,2 млн. теңге. Бұл алдағы жылғыдаң 805 мың теңге артық. Әсіресе, жеке тұлғалардың мүлік салығын өндіру қиын болып тұр. Оның жиналмаған сомасы 2,3 млн. теңге.

Түлкібаста мерзімінде төленбеген кейбір салықтың көлемі - 18,2 млн. теңге. Жеке тұлғалардың мүлік салығы бойынша бірыңғай жер салығынан қарыз былтыр ғана пайда болды.

Түлкібас ауданында 2728 автокөлік бар. Өткен жылы солардың бюджетке 5,2 млн. теңге көлік салығы түсті. Кентау қаласында 2759 автокөліктерден 7,2 млн. теңге жиналыпты. Бұл Түлкібаспен салыстырғанда 34 пайыз көп.

Ауданда болжамды жоспар төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығынан 93,2, әлеуметтік салықтан 97,2 пайыз ғана орындалды.

Шымкентте өткен жылдың бюджеті 4 рет нақтыланып, бақылау сомасы 455,6 млн. теңгеге арттырылды. Кірістің екі түрі бойынша болжамды жоспар орындалмады.

Қызметін бір жолы талондар бойынша істейтін жеке тұлғалардың табыс салығы дұрыс жиналмайтыны байқалады. Шымкенттің мүмкіндігі Түркістан қаласынан анағұрлым жоғары. Облыс орталығында қызметін бір жолғы талондар бойынша жүзеге асыратын базарлар, таксилер мен басқа да нүктелер көп. Ал, бір орынға немесе бір тұрғынға шаққандағы көрсеткіш Түркістан қаласымен салыстырғанда төмен.

Президентіміз бен Үкіметіміздің тарапынан агенттіктің алдына қойылған талаптардың ең бастысы, кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласуға және кедергі келтіруге байланысты қылмыстарды анықтау. Салықтан жалтарушылыққа тосқауыл қою. Қаржылық операциялдардың көлеңкелі жақтары болмауы тиіс. Түрлі деңгейдегі банктердің қызметі алақанға салғандай айқын болуын

қадағалау. Өздеріңізге де белгілі жалған банкроттық жасау, болмаса экономикалық контрабандалық әрекеттер әлі де тиылмай отыр. Бюджеттің кіріс және шығыс бөлігіне қол сұғушылыққа қарсы күресті де күшейтуде. Жалпы 8644 шаруашылық субъектісін тексеруден өткізіп, бюджетке 3,95 миллиард теңге түсті. Салық пен басқа міндетті төлемдер қайта есептеліп, оның 2,86 млрд. теңгесі өндірілді. Тергеу және анықтау жұмыстары бойынша 5616 қылмыстық іс қозғалып, 2740 іс сотқа жолданды: 47,5 млн. 597,5 мың теңгенің әкімшілік айыппұлы салынды. Оның 33 млн. 137,6 мыңы өндірілді.

Салық қызметі органдарының бақылау - экономикалық жұмысын өткізу барысында шығынды кәсіпорындарға басты назар аударылады. Олардың санының өсуі бюджет табысы бойынша болжамның дұрыс орындалмауынын басты себептерінің бірі болып табылады. Есептелген салық мемлекет алдындағын бррыш болып есептеліп, бюджет кірісіне төленуге жатады. Салықтар мен ағымдардағы және аванстық төлемдер бюджет кірісіне Қазақстан Республикасының салық заңдарында белгіленген мерзімде төленбеген жағдайда салық органдары оны төлеушілердің және олардың дебиторларының шоттарынан салықтық айыппұл және өсім жөнінде пайда болған берешек шегінде қаражатты, егер салық төлеуші осы берешекті төлеуге келісетін болса, өндіріліп алуға құқылы. Салықтық аударымдар, бағалық төлемдерге сүйене отырып, ағымдағы жылдың төртінші, алтыншы және он екінші айларының 15-інде тең бөліктермен төленеді. Салықтық міндеттемелердің бағалық сомасы төлемеген жағдайда айыппұл өндіріліп алынады.

Үш жыл ішінде салық салынатын табысы 1 млн. доллардан асатын ірі корпорацияларға қаржы бағалауының едәуір қатаң тәртіптері қолданылады. Корпоратициялар бағалықтарын қоса салық төлемдері федералдық резерв жүйесіндегі банктің депозитіне енгізуі тиіс. Депозит сәйкес нысанда жүргізіледі.

Жыл сайын Ішкі Кірістер Қызметіне 100 млн-нан аса жеке тұлғалардың салықтық декларацияларын мен корпорациялардың салықтық есептер келіп түседі. Бүкіл мәлімет компьютерлік жүйеге енгізіледі және өңдеудің бірнеше кезеңнен өтеді. Алдымен әрбір декларация толтырылуын математикалық дәлдікпен тексере отырып, көрсетілген сомалардың бекітілген заңдағы шегерімдер, жеңілдіктер салық ставкалары көлеміне сәйкестігін бақылайды. Одан кейін жалақы бойынша табысы көрсетілген декларацияларға сәйкес жұмыс берушілерден алынған есептік құжаттармен салыстырылады.