1. Саясат – қоғамдық өмірдің саласы. С/ну – саяси құбылыстар, саяси процестер туралы, саясат туралы ғылым. С/ну, орыс тіліндегі «политология»
жүктеу/скачать 343.11 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Индивидтің (жеке адамның) саяси мәдениеті
- 12. Саяси әлеуметтену: түсінігі және мазмұны. Саяси әлеуметтену дегеніміз
| Топтық саяси мәдениет түрлі субмәдениеттер арқылы көрінеді, яғни жалпы мәдениет шеңберіндегі ерекше, дербес үлгілер арқылы көрінеді. Субмәдениеттің өкілдері болып түрлі ұлттық, діни, демографиялық, аймақтық қауымдастықтар бола алады. Субмәдениеттің негізінде әлеуметтік-экономикалық факторлардың жатуы мүмкін. Мысалы, қазіргі Ресейде бірнеше аймақтық саяси субмәдениеттер бар, ол түрлі электоралдық (сайлау кезіндегі) мәдениет арқылы көрінеді. Солшыл электоралдық мәдениет (дәстүршілдік, нарыққа қарсы идеялар) оңтүстік және ауылдық аймақтарда басым, ал солтүстік, мұнай-газ аймақтары, керісінше, нарықты жақтаушы идеяларды ұсынатын реформаторларға дауыс береді. Мұндай саяси мінез-құлықтың негізінде экономикалық себептер жатыр.
Индивидтің (жеке адамның) саяси мәдениеті жалпыұлттық мәдениеттің әсерімен және саяси өмір туралы жеке тәжірибе мен білімдердің нәтижесінде, яғни саяси әлеуметтену барысында қалыптасады. Саяси мәдениеттің құрылымы: саяси сана мәдениеті (саяси түсініктер, көзқарастар, қондырмалар, құндылықтар, дәстүрлер, әдет-құрыптар, нормалар); саяси мінез-құлық мәдениеті (қатысу мәдениеті, саяси қызмет мәдениеті); саяси институттардың қызметі барысында көрінетін мәдениет (саяси шешімдерді қабылдау мен іске асыру мәдениеті, саяси ұйымдардың бір-бірімен өзара әрекеттесу мәдениеті, әлеуметтік-саяси жанжалдарды қабылдау мен реттеу мәдениеті). Саяси мәдениеттің Г.Алмонд пен С.Верба бойынша түрлері: патриархалдық (тұрғындардың саясатқа деген қызығушылығының болмауы, билікке сөзсіз бағынуы, саяси және діни, әлеуметтік бағдардың араласып жатуы), бодандық (тұрғындардың саяси өмірге аз қатысуы, биліктің беделін мойындауы, билікке құрметпен немесе жағымсыз тұрғыдан қарау және белсенді (азаматтық, демократиялық, яғни азаматтардың саяси жүйеге жағымды немесе жағымсыз тұрғыдан қарауына қарамастан, саясатқа белсене араласуы). 12. Саяси әлеуметтену: түсінігі және мазмұны. Саяси әлеуметтену дегеніміз – жеке адамға, тұлғаға қоғамның саяси өмірінің толық құқықты қатысушысы болуға, қоғамдық күрделі процестерде дұрыс бағдар ұстауға, саясатта саналы таңдау жасауға мүмкіндік беретін белгілі бір саяси білімдерді, құндылықтарды, нормаларды меңгеру, алдыңғы ұрпақ жинақтаған саяси тәжірибеге ие болып, оны одан әрі жалғастыру процесі. Тар мағынасында, саяси әлеуметтену дегенеміз жеке адамның әлеуметтік-саяси тұлға ретінде қалыптасуы. Саяси әлеуметтену процесі нәтижесінде индивид саяси мәдениетті меңгеріп, оның саяси бағдары мен позициясы қалыптасады. Саяси әлеуметтену процесінің агенттері (ұйымдары, институттары): мекемелер (отбасы, мектеп, жоғары оқу орны, қызмет ету мекемесі, мемлекет, партия, діни ұйымдар), қарым-қатынас топтары (ағайын-тумалар, таныстар, мүдделер бойынша біріккен топтар), бұқаралық ақпарат құралдары (баспасөз, радио, теледидар, компьютерлік хабарлама-ақпараттық жүйелер). Адамның азаматтық жетілуі және оның саясатқа араласуының кезеңдері. Бұл процесс ерте балалық кезеңнен (ес білген кезден, 3-5 жастан) басталып, өмір бойы жалғасады. Әлеуметтенудің ерте балалық кезеңінде адам отбасы, айналасындағы туысқандары, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы саясат туралы алғашқы мәліметтер алады. Саяси әлеуметтенудің келесі сатысы – мектептегі кезең. Бұл кезде оқушылар жалпыға бірдей негізгі саяси құндылықтар мен көзқарастарды оқып біледі, алғашқы әлеуметтік тәжірибелер алады. Жастар ұйымдарына қатыса бастайды. Саяси әлеуметтенудің келесі кезеңі – 16-40 жас аралығы. Бұл кезде адам – азамат атанады, сайлауға қатыса бастайды, іс-әрекетіне толық жауап береді. Көбісі жоғарғы оқу орнына түсіп, терең саяси білім алады. Саяси партияларға мүше болулары да мүмкін. Саяси әлеуметтенудің келесі кезеңі – 40-60 жас аралық. Бұл – адамның есейген шағы. Адамдардың саяси әрекетіне өмір тәжірибесі, балалары, тұрақты көзқарастары әсер етеді. Ең соңында зейнеткерлердің саяси әлеуметтенуі. Олардың кейбіреулері қолдары босаған соң саяси мәселелермен белсенді айналыса бастайды. Кейбіреулері қоғамдық өмірге аз да болса қатысқанымен қанағаттанады. жүктеу/скачать 343.11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|