Әлеуметтік ресурстар – адамдардың мүдделерін қанағаттандыру құралдары болып табылатын әлеуметтік игіліктердің, статустардың, әлеуметтік салалардың (білім, денсаулық, әлеуметтік қамсыздандыру) жиынтығы.
Саяси-құқықтық ресурстар – Конституция, заңдар, дамыған саяси партиялардың болуы, мемл-т механизмі, дайындалған басқару аппараты, саяси дәстүрлер мен әдеттер, саяси көшбасшылардың болуы, дамыған саяси теория, бұқараның және билік өкілдерінің саяси мәд/ті.
Күштеу ресурстары – мәжбүрлеу органдарын, қару, арнайы үйретілген адамдарды қолдану мүмкіндігі: әскер, полиция, қауіпсіздік қызметі, сот, прокуратура, түрме және т.б.
Ақпараттық ресурстар – әлемдік, аймақтық, жергілікті ақпаратты иелену, электронды технологиялардың, БАҚ-ның дамуы.
Демографиялық ресурстар – адам ресурстары – биліктің басқа ресурстарын жасауға қабілетті әмбебап ресурсы, ол – физикалық дене бітімі, интеллектісі жағынан дені сау тұрғындар, тұрақты демографиялық қатынастар т.б.
4. Саяси биліктің легитимдігі және заңдылығы (легальность). Саяси билік ұғымы легитимдік, заңдылық (жариялылық) ұғымдарымен байланысты. Бил-ң нәтижелілігі, қабілеттілігі оның легитимділігіне (латынның «legitimus» - заңмен келісілген, заңды деген мағынадағы сөзінен) байланысты, бұл бил-ң тиімділігінің көрсеткіші. «Лег-к» терминін неміс ғал М.Вебер енгізді. Оның айтуынша, кез келген билік өзін-өзі ақтауды, мойындауды, қолдауды қажет етеді. Лег-те азаматтардың билікке деген қатынасы көрінеді. Б/л (көбінесе заңдылығы деп аударылады) деп – билікке халықтың, көпшіліктің сенім білдіруін, оны мойындауын, құрметтеуін айтады. Лег-к халықтың билікпен келісімін білдіреді, яғни халықтың биліктің шешім қабылдауға құқығын ерікті түрде мойындауы. Легитимдіктің дәрежесі төмен болған сайын, билік күшке жиі жүгінеді. Неміс ғалымы М.Вебер легитимдіктің мінсіз үш үлгісін көрсетті: әдет-ғұрыптық легитимдік (хан, сұлтан, патша, шах, әмір және т.б. билігін халық дұрыс, заңды деп түсінеді); харизматикалық легитимдік (өзінің батырлығымен, адалдығымен немесе басқа да қасиеттерімен көзге түскен адамды басшы етіп, халық сол көсемге беріліп, сеніп, соңынан ереді, мысалы, М.Ганди, А.Хомейни); ақыл-парасаттық, құқықтың легитимдігі (қазіргі саяси құрылым орнатқан құқықтық ережелерге, тәртіптің ақыл-ойға қонымдылығына негізделеді, қазіргі кездегі басшылардың билігі).
Достарыңызбен бөлісу: |
