1. Сөз сөйлем, дыбыс, әріп. Сөз дыбыстардан құралады



бет1/9
Дата19.11.2023
өлшемі43.46 Kb.
#483672
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
ереже даптер


1.Сөз сөйлем, дыбыс, әріп.
Сөз дыбыстардан құралады.
Дыбыстар әріппен таңбаланып жазылады.
Дыбыстарды айтамыз, естиміз, әріптерді көреміз, жазамыз.
Сөйлем сөздерден құралады.
Сөйлемдегі сөзедер бір-бірінен бөлек жазылады.
Аяқталған ойды білдіреді.
Мысалы: Бидай жайқалып тұр.
Мереке құтты болсын!
Сөйлемнің бірінші сөзі бас әріппен басталып жазылады.
Сөйлемнің соңына нүкте қойылады (.,?.!) қойылады.
2. Дауысты дыбыс әріптер:
а,ә,е,о,ү,ұ,ы,і,и,(у),ю,я,ё,э,ө
Дауыссыз дыбыстар әріптер:
б,в,г,ғ,д,ж,з,й,к,қ,л,м,н,ң,п,р,с,т,ф,х,һ,ц,ч,ш,щ,(у),
3. Алфавит.
Қазақ алфавитінде 42 әріп және екі таңба бар.
Алфавитте әріп аты аталып, орын реті белгіленеді.
4. Жуан дауыстылыр: а, о, ы, ұ.
Жіңішке дауыстылар: ә, е, ө, і, ү.
Жұп дауыстылар: а - ә, о – ө, ы – і, ү – ұ.
5.Буын
Сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша буын болады:
мысалы: ат, а –та, ба –ла- лар.
6. Сөздегі дауысты дыбыстар жуан болса, сөз жуан айтылады:
Қозы, лақ, т.б
Сөздегі дауысты дыбыстар жіңішке болса, сөз жіңішке айтылады: өзен, күрек, т.б
7. й, ң, у екі дауыстының ортасында келсе, екінші буынның басында айтылады: қа-йық, та –уық, жа –ңа.
8.Тасымал.
Жазу жолына сыймаған сөз буынға бөлініп тасымалданады. Сөздердің тасымалданбаған бөлігінен соң жарты сызықша (дефис) қойылады. Мысалы:қар- лы –ғаш, қарлы- ғаш т.б
9.Тасымалдауға болмайтын сөздер: от, сүт,қант, о –рақ, ө –зен.
10. Сөздегі дауысты дыбыстар жуан болса, ондағы дауыссыз дыбыстар да жуан болып айтылады: Дала, домбыра.
11.Сөздегі дауысты дыбыстар жіңішке болса, дауыссыз дыбыстар да жіңішке болып айтылады: өзен, темір.
12. Зат есім.
Заттың атын білдіретін сөзді зат есім дейміз. Зат есімдерге Кім? Кімдер? Не? Нелер? деген сұрақтар койылады.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет