«Ұлттық экологиялық мәдениет», «Мұхит – тіршілік мекені» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
ІІ нұсқа
Оқу мақсаты
|
10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу), жазбаға сүйеніп мәтін мазмұнын түсіндіру;
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету.
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
тыңдалған мәтіндегі негізгі ақпараттарды түртіп жазып, мәтін мазмұнын түсіндіреді;
сөз әдебі мен сөйлеу этикетін орынды қолданып, ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндер негізінде диалог құрады.
|
Ойлау дағдыларының деңгейі
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
Орындау уақыты
|
25 минут
|
1-тапсырма. Мәтінді тыңдап, негізгі ақпараттарды қысқаша жазып алыңыз. Жазғаныңызға сүйеніп мазмұнын түсіндіріңіз.
Арал теңізі - Қазакстанның оңтүстігіндегі үлкен теңіздердің бірі.Оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі – 1066 км, тереңдігі – 30-60 метр, тұздылығы –10-12 % болған. Арал теңізі бағалы балықтарға бай, жағасы қамысты теңіз еді. Сол кездерде жылына 50-150 мың балық ауланатын. Арал өңірінің тұрғындары 1970 жылдарға дейін әлеуметтік-экономикалық тұрғыда жақсы қамтамасыз етілген. Теңіз өңіріндегі елді мекендерде 17 балық колхозы, 10 балық өңдейтін зауыт және 2 балық комбинаты тұрақты жұмыс істеген.
1980 жылдар Аралға құйылатын су мөлшері азайды. Оның негізгі себептері -антропогендік факторлар еді.
Бүгінде Арал теңізі әлемдегі үлкен экологиялық проблемаға айналып отыр. 1987 жылы зерттеуші-ғалымдар Арал теңізі екіге бөлінді деген мәліметтер жариялады. Қазіргі кезде Солтүстік Арал теңізі Қазақстанға жатады, ал үлкен Арал немесе Оңтүстік Арал теңізі Өзбекстанға жатады.
2003 жылы Қазақстан үкіметі теңізде Көкарал бөгетін құруға жұмыстарын бастады. Бұл бөгет Солтүстік Арал теңізінің суының деңгейін біршама көтерді. Теңіздің тұздылығы азайды.
Кейбір зерттеушілер сөзіне қарағанда, 2015 жылға Арал теңізінің аймағының көбі жер жүзінде қалмайды. Сондықтан сол жердегі ауа райы өте өзгереді. Жаз қысқарады, қыста қатты аяздар тұрады. Әр түрлі аурулар, аштық, кедейшілік пайда болуы мүмкін.
(170 сөз)
Достарыңызбен бөлісу: |
