Кесенеде жерленген Шақшақ Жәнібек батыр туралы айтыңыз
Қазақ елі тарихында жан-жақты қырымен танылған тарихи тұлға- Жәнібек Қошқарұлы.
Батыр, қолбасшы, рубасы (старшын), би, шешен, қоғам қайраткері, тархан, елші, мәмлегер Шақшақ Жәнібек туралы мәліметтерді қолжазба қорынан, Ресейлік архив құжаттарынан, кездестіреміз. Қаһарман өмірі Ш.Ш. Уалиханов, М. Тынышпаев, Р.Б. Сүлейменов, В.А. Моиссев, А.И. Левшин зерттеулерінде сөз болады. Жәнібек хақында арнайы зертеу еңбектері де бар.
«Абылай хан» жинағына кірген Мәшһүр-Жүсіп аңызы да батыртануда өз үлесін қосатын бір дерек көзі болып табылады. Сондай-ақ М.Ж. Көпейұлының әлі баспа бетінде жарияланбай жүрген архив материалдары да арнайы салыстырып қарастыруды міндеттейді. Өйткені Мәшһүр қолжазбасы шежіре нұсқаларымен ғана шектелмей ара-тұра әзірше ешбір зертеулерде кездестірілмеген тарихи фактіні де ұсынады «...1750-Абылай хан мен өр Жәнібек орыспен сауда араластыру үшін Тройцкідегі базар аштырған
Кесенеде жерленген Кете Текей батыр Қарпықұлы туралы айтыңыз
Текей Қарпықұлы (шамамен 1679, Ақтайлақ өңірі – 1764) – белгілі батыр, қолбасшы.Кіші жүздің Кете руынан шыққан.1711, 1723, 1726 ж. жоңғар басқыншыларымен болған ұрыстарда ерлігімен көзге түскен. Ел аузындағы әңгімелерде Текейдің батыр, палуан, әнші болғаны айтылады. Текей есімі Сыр сүлейлерінің шығармаларында орын алған.
Кесенеде жерленген Найман Бағаналы Төлек батыр Өтепұлы туралы айтыңыз
Кесенеде жерленген Қоралас Жауғаш батыр Қырбасұлы туралы айтыңыз
Кесенеде жерленген Керней Жарылғап батыр Түйтеұлы туралы айтыңыз
Көкбөрі Керней Жарылғап батыр
(1718-1769 жж)
Елі мен жерін жаудан қорғаған белді батырлардың бірі әрі бірегейі, көпке көсемдігімен танылған Керней-Түйтенің баласы. Ел аузындағы аңыз-әңгімелерге сүйенер болсақ, батырдың есімі Қанжығалы Бөгенбаймен өкшелес шыққан. Белгілі зерттеуші Мәшһүр Жүсіп Көпей : «Жарылғап батыр - Жарылғап атанған, арғын қаракесекте ірі, дөкей болған. Қанжығалы Бөгенбай батырмен замандас болған. Бөгенбай батырдың кенже қызы Борсылдақты тұңғышы Қырбасқа алып берген»,- дейді. Бөгенбай батыр 1680-1760 жылдардың аралығында өмір сүрген. Олай болса, Жарылғап батырды XVII ғасырдың екінші жартысында қайтыс болған деп жорамалдауға болады. Жарылғап батыр Абылай ханның белді қолбасыларының бірі болған. Бөгенбай,Олжабай, Байғозы батырлармен тығыз аралас өмір сүрген.
Достарыңызбен бөлісу: |
