Тақырып. Келіссөз барысындағы жетекшілердің жеке тұлғалық қасиеттері

Проблемалық сұрақтар:

Нашар ұйымдастырылған келіссөздін салдары:

-материалдық құңдылықтардан айырылу;

-репутация жоғалту

Ал, келіссөздер нәтижелі болу үшін не істеу керек?

Келіссөзге дайындық кезінде іскерлік ойын және ақыл ой шабуылы (мозговой штурм) сияқты тәсілдерді пайдаланып келіссөзге қатысушылардың шын мәніндегі пікірлерін анықтаңыз?

Жеке тұлғалардың негізгі қасиеттерін ранжирлеп, ең ұтымдысына талдау жасаңыз.

Қатысушылардың қарсы жақтың пікіріне толерантты қарау қажет дегенді, қарсы жақтың ұсыныстарын толығымен қабылдау деп түсіну керек пе?

Саяси жетекшілердің тұлғалық белгілері мен қасиеттері (әдептілік, интеллектуалдық, саяси білімі мен еркі, отанына, халқына қызмет етуі, т.б) өзі өмір сүріп тұрған заман мен қоғамның әсерімен қалыптасатыны белгілі. (мысалы: соғыс кезінде қырғи-қабақ, бейбіт кезең) Ал, келіссөзге қатысушылардың тұлғалық қасиеттерінің келіссөздің нәтижесіне тікелей әсер ететіні белгілі. Ол қандай қасиеттер: адалдық, шыншылдық, жауапкершілік, әділдік, т.б. Келіссөздің оң нәтижелі болуна әсер ететін субъективті факторлар:

- Келіссөзге қатысушылардың саяси компетенттілігі

- Келіссөзге қатысушылардың келіссөздің аяқталуына мүдделігі

- Қатысушылардың қарсы жақтың пікіріне толерантты қарауы

- Қарсыласына әр түрлі жеңілдіктер беру арқылы, оларды ымыраға келуге шақыру

А. Сәлемдесу. Дәстүрлі қол алысып амандасу:тұрпайы (агрессияны, күш көрсетуді білдіреді)

- жұмсақ (қарсыласына деген сенімді, сыпайылықты білдіреді) контакт болып екіге бөлінеді. Англияда қол алысып амандасу жылына 2 рет болады. (мысалы, Кембридж университетінде студенттер жыл басында және аяғында қол алысып амандасады). Ал Латын Америкасында қол алысып амандасу өте жиі кездеседі.

Қол алысып амандасу түрлері:

өте тез және жігерсіз (қолы құрғақ болса да) қол алысу немқұрайлылықты көрсетеді;

ұзақ қол қысып, оның үстіне қолы терлесе - әріптесінің толқып тұрғанын көрсетеді;

біршама ұзақ қол қысып, күлімсіреп және жылы жүзбен қараса, әріптеске деген достық қатынасты көрсетеді.

Б. Қарсыласын өзіне қаратып сөйлеу:

- Француздар қарсыласының акцентіне, дұрыс сөйлеуіне ерекше көңіл бөледі;

- Американдықтар (АҚШ) фамилиясын атамай, атын атап сөйлеседі, себебі олар формалды қатынасты елемейді.

- Англияда фамилияға дәрежесін, титулын қысып айту керек

- Қытайда фамилия бірінші, сосын аты аталады. - Испанияда фамилияда әкесі мен анасының қатар жүреді. Бірінші әкесінің аты аталады.

- Бразилияда тура осындай, тек анасының фамилиясы бірінші аталады.

В. Тәжім жасап сәлемдесу (поклон). Бұл сәлемдесу түрі Азияға кең тараған. Жапонияға тәжім жасу арқылы:

Сәлем береді (тек қана!)

Кешірім сұрайды

Рақметін білдіреді, т.б.

Тәжімнен кейін барып, қол алысады. Сәлем бергенде адам еңкейіп, басын иіп тұрады да, сәлем біткенге дейін сол күйінде қалады. Сәлем беруші көзінің қырымен сәлем қабылдаушының дәрежесі жоғарысының тәжімді тоқтауын бақылап отыруы керек, ол тәжімді тоқтатқанда ол да сүйтуі керек.

Г. Ым (жест). Ымның өзі бірнеше түрлі болады:

- ашық қатынасты көрсететін ым

- күдікті көрсететін ым

- ойлануды және бағалауды көрсететін ым

1) Ашық ымға:

«ашық қол» ымы жатады. Қарсыласы өзінің алақанын жоғары қарап ұсынады. «пиджактың ілгегін ағыту» - қатысушылардың бір-біріне деген достық қатынасын көрсетеді. Кейде пиджакты шешіп қояды. Ілгекті ағытып, аяқтарын созып, орындықтың шетіне жылжып, үстелге жақындайды.

- егер қатысушының бірі иегін алақанға тіреп, сұқ саусағын бетіне қойса, ал қалған саусақтары аузынан төмен болса, онда ол қарсыласының айтқандарын сынап отырғаны.

Д. Іскерлік тамақ (түскі) (деловой обед) – бұл АҚШ-та кездеседі. Еуропада тамақ – тамақ ретінде болады. тамақ кезінде саясат, жанұя, ауру туралы айтуға болмайды. Шақырушы жақ ренжиді. Алдына қойған тамақтың бәрін (экзотикалық тамақты да) жеу керек.

Е. Сыйлық. Соңғы кездері сыйлық тарту әдетке айналған. Жапонияға кездескеннен бастап, бір-біріне сыйлық беру әдеттегі жағдай. Еуропада кездесу біткен соң береді.

Тұрпайы қол алысып амандасу нені білдіреді?

Жылына екі рет қана қол алысу қай елдерге тән? Не себептен?

Амандасушы инициативаны қарсыға береді.

Қарсыласын өзіне қаратып сөйлесудің мәні неде?

14.Тақырып. Үшінші жақтың халықаралық қақтығысты реттеуге қатысуы.

қақтығысқа қатысушылар тарапынан үшінщі жаққа(медиатор) қойылатын талаптар.

Биресми медиатордың халықаралық аренада ресми статусының жоқтығына қарамастан, қатысушылар олардың бұдан бұрынғы осындай мәселелерді реттеудегі беделін мойындайды.

Қақатығысқа қатысушылар қандай жағдайда үшінші жақты келіссөзге шақырады?

а) қатысушылар келіссөз барысында мүмкін болған барлық аргументтерін таусып, тығырыққа тірелгенде;

б) екі жақта өз ұстанымдарынан бас тартпай, басқа пікірді мойындамай, ортақ идея таппағанда;

в) қақтығысты шешуде басты рөл атқарады леп сенген құқықтық өлшемдер мен құндылықтар екі жақтың бірінің ұстанымдарын негіздеуге мүмкіндік бергенде;

г) екі жақ уақытша келісімге келгенмен, оның орындалуын қадағалау қажет болғанда.

Медиаторларды қақтығыстарды реттеуші ретінде пайдалану.

Медиатор екі жақты бөліп, содан кейін олардың әрқайсысымен жеке-жеке сөйлесіп, олардың ұстанымдарының кейбір қырларын анықтайды. 4) Оппоненттің біріне қысым көрсету тактикасы - өз ұстанымынан кеткісі келмегенр жақпен сөйлесу арқылы, оны компромиске көндіру.

5) Директивті әсер ету тактикасы - қатысушылардың әлсіз жерлерін көрсету арқылы, олардың қателіктерін көрсету. Осылай оларды компромиске келтіреді.

- проблемалық сұрақтар:

рефлексивті араласу техникасының мәні неде?

тәуелсіз араласу техникасы қандай жағдайда қолданылады?

контексті араласудың техниканың басқа түрлерінен айырмашылығы неде?

«челнок дипломатиясмының» мәні неде?

оппоненттерге қысым көрсету тактикасы қандай жағдайда қолданылады?

4. Курс форматы
5.Курсты оқыту саясатты

Студент міндетті:

• 
  Дәрістік сабақтардың барлық түріне және оқытушының бақылауымен болатын студенттердің өзіндік жұмысына байланысты консультациялар мен сабақтарға тұрақты түрде қатысуға;
  
• 
  Кітапханаларда, оқу залында, интернетте бар ұсынылған оқу, оқу-әдістемелік әдебиеттер мен басқа да басылымдарды пайдаланып, дер кезінде және берілген тапсырма көлемінде СӨЖ орындауға ;
  
• 
  СӨЖ және ОСӨЖ берілген жазба жұмыстарға көрсетілген кестеге байланысты өткізу керек;
  
• 
  Аралық және ақырғы бақылауда міндетті түрде өзі қатысу керек. Бұл бақылаулар оқу орнының оқу бөлімі бекіткен кестесі бойынша жүзеге асады.
  

«Саяси қақтығыстану» пәнін оқытуда екі рет аттестация қойылады. Әр аттестацияны есептеу үшін келесідей критерийлер қарастырылады:

• 
  Дәріс сабағына қатысу төмендегідей бағаланады:
  
• 
  дәріс сабағы – 0 баллға тең.
  
• 
  Тәжірибелік сабақтың жауабы – 30 баллмен бағаланады.
  
• 
  ОСӨЖ бірінші және екінші аттестацияда екі реттен тапсырылады – 80 балл.
  

• 
  СӨЖ-де бірінші және екінші аттестацияда екі реттен тапсырылады – 90 балл.
  

6. Әдебиеттер:

1.Козырев Г.И. Осн. Конфликтологии, М, 2012.

2.Рыжков О. Политология, конфликты. М.2011.

3.Скотт Д. Б. Способы разрешения конфликтов. Киев 2011.

4.Фишер Р., Юри У. Путь к согласию или переговоры без поражения. М. 2012.

5. Лебедева М.М. Политическое урегулирование конфликтов . М.,2011.

6. Фельдман Д.М. Конфликты в мировой политике. М.,2012.

7. Здравомыслов А.Г. Международные конфликты в постсоветском пространстве. М.,1997.

8. Белокреницкий В.Я Южная Азия в мировой политике. М.,2013.

9. Международные отношения: теории, конфликты, организации. М., 2011.

10. Авсентьев В.А. Этническая конфликтология. В 2 ч. Ставрополь. 2011.

Қосымша әдебиеттер:
1.Акчурин А., Омаров М. Концепция государственной политики в области религии и межконфессиональных отношений в республике Казахстан.// Сб. Материалов НПК 26-27 апреля 2010 г. Ч.1 Алматы.

2. Джуманова Г. Религиозный экстремизм: сущность и проявления. Сб. Материаов НПК 26-27 апреля 2010 г.Ч.1 Алматы. 2001

3. Өсерұлы Н. Ислам халықтары арасындағы татулық жайлы.// Сб. Материалов НПК 26-27 апреля 2010г. Ч.1.Алматы.

4. Европейский союз. Путеводитель. М., 2013