Аймақтардың қазіргі кезеңдегі даму бағыттары және әлемдік тәжірибе1

Аймақтардың қазіргі кезеңдегі даму бағыттары және әлемдік тәжірибе¹

Бүгінгі таңда аймақтардың экономикалық даму нәтижелері олардың жедел өзгермелі халықаралық және ұлттық деңгейдегі нарықтық қатынастарға тезірек бейімделу қабілетіне байланысты болып отыр.

Аймақтардың келешектегі экономикалық жағдайын жақсарту үшін стратегиялық тұрғыдан жоспарланған экономикалық даму бағыттары пайдаланылып отыр.

Жергілікті экономикалық даму (ЖЭД) аймақтың (қаланың) экономикалық потенциалын қалыптастыра отырып, аймақтың болашақтағы экономикалық дамуын жетілдіріп, халықтың тұрмыс деңгейін көтеруді көздеп отыр.

Экономикалық дамуды жетілдіріп, аймақтың тұрғындарын еңбекпен қамтамасыз етуге бағытталған осындай күрделі процесске жеке меншік иелері, мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдар бірлесе отырып ат салысуы тиіс.

Әрбір қала мен елді мекен экономикалық дамуды жетілдіруге қолайлы өзіндік жергілікті жағдайларымен сипатталады. Аталмыш жергілікті жағдайлар экономикалық даму стратегиясын ендіру мен қалыптастыруға негіз бола алады. Тәжірибе көрсетіп отырғанындай, жергілікті күшті экономиканы қалыптастыру үшін қауымдар жергілікті жердің әлді, әлсіз жақтарын және мүмкіндіктері мен қауіптерін ескере отырып, бірлескен стратегиялық тұрғыда жоспарланған іс әрекеттер жүргізуі тиіс.

Бұндай процесс аймақтарға деген бизнестің, жұмысшы күші мен жәрдем институттарының қызығушылығын арттырады.

ЖЭД тәжірибе жүзінде 1970-шы жылдардың басында қолға алынды, сол кездері жергілікті басқару органдары аймақтар мен қалаларды экономикалық жағынан нығайтудың қажеттілігін білді.

Жеке секторларды дамытудағы келеңсіздіктерді жойып әлеуметтік –экономикалық дамуды белсенді түрде зерттей отырып, нығайту мақсатында стратегиялық бағдарламалар мен жобалар қабылданып отырылды. Осылайша, аймақтар өзінің экономикалық базасын ұлғайтып, тұрғындарды еңбекпен қамтамасыз етіп отырды.

Қазіргі таңда қалалар мен аудандық жерлердің алдында бұдан да зор мақсаттар қойылып отыр, ол дегеніміз аймақтардың жергілікті экономикалық дамуын стратегиялық жоспарлы түрде жүргізу қажеттігінің зор маңызы бар екенін көрсетеді.

Жоғарғы тарауларда көрсетіліп отырғанындай, Стратегия - Дүние жүзілік территориялық Даму Банксінің әдістемелік нұсқауларына сәйкес жасалынған. ( www.worldbank.org/urban/led).

Аймақтық стратегиялар жасау процессі бес кезеңнен тұрады:

1. 
   Ұйымдастыру жұмыстары
   
2. 
   Жергілікті экономика болжамы
   
3. 
   Стратегияларды жасау
   
4. 
   Жүзеге асыру
   
5. 
   Мониторинг пен баға
   

3 тарауда осы матрицаның 5мақсаты беріліп отыр, онда мақсаттан туындайтын міндеттер, бағдарламаларды іске асыруға қажетті жобалар келтірілген.

Жұмысты ұйымдастыру кезеңінде Қарағанды облыс әкімшілігінде құрылған Жұмысшы топ стратегияның алдын ала жоспары мен соңғы түрін қарады.

Қарағанды облыс әкімшілігіне қарасты Жұмысшы топ келесі құрамнан тұрады:

1. 
   Экономика мен бюджеті жоспарлау Департаменті;
   
2. 
   Кәсіпкерлік пене өнеркәсіп Департаменті;
   
3. 
   Қаржы Департаменті;
   
4. 
   Әлеуметтік бағдарламалар мен еңбекпен қамтуды үйлестіру жөніндегі Департамент;
   
5. 
   Мәдениет Департаменті;
   
6. 
   Денсаулық сақтау Департаменті;
   
7. 
   Білім беру Департаменті;
   
8. 
   Ауылшаруашылық Департаменті;
   
9. 
   Пассажирлік көлік және автомобиль жолдары жөніндегі Басқарма;
   
10. 
    Табиғи ресурстар мен табиғатты пайдалану жөніндегі Басқарма
    
11. 
    Қоршаған ортаны қорғау Басқармасы ;
    
12. 
    Облыстық миграция Басқармасы;
    
13. 
    Қарағанды облыстық кәсіпкерлер Ассоциациясы.
    

Стратегияны жасаушы жобалық топ ААҚ «Маркетинг – аналитикалық зерттеу Орталығының» мамандарынан тұрады.

Дүние жүзілік территориялық Даму Банкі әдістемелік көмек көрсетті.

Стратегияны аймақтық деңгейде жасауға қатысушылар негізінен ҒЗИ басшылығы мен мамандарынан, сондай-ақ Қарағанды, Балқаш, Жезқазған қалаларының әкімшіліктеріндегі экономика және бюджетті жоспарлау департаменттерінің мамандарынан, кәсіпкерлер мен өнеркәсіп қызметкерлерінен тұрады.

Стратегияның бастапқы түрі бойынша Қарағанды қаласында 5-тен астам көрмелер өткізіліп, Жезқазған, Балқаш қалаларында семинарлар жүргізіліп, Қарғанды, Балқаш, Жезқазған әкімшіліктері және облыс кәсіпкерлері, жоғарғы оқу орындары, кәсіпкерлер ассоциациясы, экологиялық мәселелер бойынша мемлекеттік емес ұйымдардың қатысуымен кеңесу шаралары өткізілді.