Агроөнеркәсіптік кешен субъектілері үшін тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің қолжетімділігін арттыру

Агроөнеркәсіптік кешен субъектілері үшін тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің қолжетімділігін арттыру

1. 
   өсімдік шаруашылығындағы тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру;
   
2. 
   астық сақтау бойынша қызметтердің физикалық қолжетімділігін арттыру;
   
3. 
   АШТӨ үшін судың экономикалық қолжетімділігін арттыру;
   
4. 
   мал шаруашылығындағы және тауарлы балық өсірудегі тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру;
   
5. 
   ауыл шаруашылығы шикізатын тереңдетіп қайта өңдеу үшін тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру;
   
6. 
   қаржылық қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру;
   
7. 
   басым инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру;
   
8. 
   білім беру қызметтерінің, аграрлық ғылым нәтижелерінің және консультациялық қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру.
   

1. 
   Өсімдік шаруашылығындағы тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   
   1. 
      Егістік және бау-бақшалық жұмыстардың экономикалық қолжетімділігін арттыру
      

4.2.1.2 Минералды тыңайтқыштар мен гербицидтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру

АШТӨ-ні өсімдік шаруашылығы өнімдерінің түсімділігі мен сапасын арттыруға бағытталған іс-шараларды жүргізуге ынталандыру мақсатында минералды тыңайтқыштар мен гербицидтердің экономикалық қолжетімділігін арттыруға бағытталған мемлекеттік қолдауды жүзеге асыру болжанады.
Минералды тыңайтқыштар мен гербицидтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру жөніндегі нысаналы көрсеткіштер

Р/с №	Көрсеткіш атауы	Іске асыру жылдары
		2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
1	Субсидиялаумен қамтылған сатып алынған минералды тыңайтқыштар көлемі, мың тонна	231,2	255,8	269,2	303,0	334,5	360,6	386,6	412,7
2	Субсидиялаумен қамтылған сатып алынған гербицидтер көлемі, мың литр	27 873,0	30 713,9	30 956,7	31 279,0	31 371,7	31 524,9	31 728,4	31 928,5

3. 
   Жеміс-жидек дақылдары мен жүзімнің элиталық тұқымдары мен екпелерінің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілерді, әсіресе ұсақ тұқымды дақылдардың тұқым шаруашылығы бойынша субъектілерді материалдық-техникалық жарақтандыру проблемасы бар. Тұқым шаруашылығы жүйесін ұйымдастырудың және көбейтуге берілген тұқымдар санының жеткіліксіздігі салдарынан оларды селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізіліміне енгізгеннен кейін өндіріске жіберілген жаңа сорттар мен гибридтердің баяу енуі байқалады.

Питомник шаруашылығы жүйесін қалпына келтіру, питомниктерді техникалық және технологиялық жаңғырту, отырғызу материалын сақтау мен өткізудің сервистік орталықтарын құру, егу кешендерін салу талап етіледі.

Селекция, сорттық сынау және тұқым шаруашылығы мәселелерінің маңыздылығы мен басымдылығын ескере отырып, селекцияны дамыту және жұмыс істету, сорттар мен гибридтерді мемлекеттік және өндірістік сынау, бірегей және элиталық тұқымдарды өндіру және өткізу, оларды бірінші-үшінші репродукцияға дейінгі тұқым шаруашылықтары желісінде көбейту, мемлекеттік сорттық және тұқымдық бақылау жүйесі жетілдірілетін болады.

3. 
   Мақтаны қайта өңдеу ұйымдарына қабылдау кезіндегі қазақстандық мақта талшығы мен шитті мақта сапасын сараптаудың экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

3. 
   Тұқымның сорттық және егістік сапасын сараптаудың экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

3. 
   Өсімдік шаруашылығындағы сақтандырудың экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

2. 
   Астық сақтау бойынша қызметтердің физикалық қолжетімділігін арттыру
   

Астық нарығына мемлекеттің қатысуын күшейту мақсатында,

Бұдан басқа, қолда бар астық сақтау қуаттылықтарын жаңғырту, оның ішінде негізгі құралдарды жаңарту, сүрлемдік корпустардың құрылыс конструкцияларын күшейту, сондай-ақ технологиялық қайта жаңарту жүргізілетін болады. 2011 – 2012 жылдары елде жалпы қуаттылығы

Қазақстандық астықтың Каспий теңізі арқылы экспорттық әлеуетін ұлғайту мақсатында 2015 – 2020 жылдар кезеңінде Ақтау теңіз портындағы астық терминалының өткізу қабілеті кеңейтіледі.

Қытайдың саны артып келе жатқан халқын және тұтыну құрылымының бидайдан жасалған өнімдерді тұтынудың ұлғаюына қарай өзгеруін ескерсек, Қытай нарығы Қазақстан үшін барынша тартымды болып табылады. Сонымен бірге Қытай Қазақстан астығын Оңтүстік-Шығыс Азия елдеріне және осы бағыттағы басқа да елдерге экспорттау үшін транзиттік мемлекет болуға қызығушылық танытады. Осыған байланысты астық экспортын ынталандыру үшін Қытаймен шекарада астық терминалын салу жүзеге асырылатын болады.

Қазіргі уақытта астық сақтау қуаттылықтарына деген өз қажеттілігіміздің өсуімен қатар Ислам ынтымақтастық ұйымының Азық-түліктік өзара көмек қорын (бұдан әрі – Қор) құрумен және осы мақсаттарға ҚР аумағында 2 млн. тоннаға дейін астықтың стратегиялық қорын қалыптастырумен байланысты қазақстандық астықты сатып алуға араб әлемі елдерінің тарапынан жоғары қызығушылық бар.

3. 
   Ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерге судың экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

4. 
   Мал шаруашылығындағы және тауарлы балық өсірудегі тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

1. 
   Малды күтіп-бағудың және мал шаруашылығы өнімдері өндірісінің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Осылайша, мал шаруашылығы өнімдерінің тауарлық көлемін қамтамасыз ету есебінен бекітілген талаптар мен стандарттарға сәйкес келетін отандық мал шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу кәсіпорындарының жүктеме деңгейін арттыру жоспарланады.

2. 
   Асыл тұқымды өнімнің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

АШТӨ-нің асыл тұқымды материал (малдар, тұқымдар және эмбриондар) сатып алу бойынша шығындарын өтеу мемлекеттік қолдаудың негізгі тәсілі болады.

Мемлекеттік қолдау қой шаруашылығын, жылқы шаруашылығын, түйе шаруашылығын және құс шаруашылығын дамытуға да қолданылатын болады, бұл ауыл шаруашылығы жануарларының жалпы табынындағы асыл тұқымды мал басының үлесін ұлғайту үшін жағдай жасайды және олардың өнімділігін арттырады.

Асыл тұқымды мал шаруашылығын субсидиялау 2011 жылы басталған ІҚМ етінің экспорттық әлеуетін арттыру жөніндегі жобаны одан әрі іске асыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Аталған жобаны іске асыру шеңберінде репродуктор шаруашылықтарын, бордақылау алаңдарын және етті малды көбейту жөніндегі фермерлік шаруашылықтар құру бойынша жұмыстар жалғасатын болады.

Асыл тұқымды өнімнің экономикалық қолжетімділігін арттыру жөніндегі нысаналы көрсеткіштер

3. 
   Тауарлы балық өсірудегі тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Тауарлы балық өсіру өндірісінің 2020 жылға дейінгі әлеуеті 15 мың тоннаға бағаланады.

Тауарлы балық өсіруді қолдау мен дамыту үшін құнды балық түрлерінің асыл тұқымды толықтырушы-аналық балықтар табынын ұстауға субсидиялар енгізілетін болады.

Тауарлы балық өсірудегі тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру жөніндегі нысаналы көрсеткіштер

4. 
   Ауыл шаруашылығы шикізатын терең өңдеу өнімдерінің өндірісі үшін тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Мемлекет тарапынан осы қолдау отандық қайта өңдеу кәсіпорындарын КО елдерінің кәсіпорындарымен тең жағдайға қоюға мүмкіндік береді. Нәтижесінде бәсекеге қабілетті өнім өндірісі көлемінің ұлғаюы, ішкі тұтынудағы сүт пен қанттың терең қайта өңдеу өнімдері бойынша импорт үлесінің қысқаруы және кәсіпорындардың қаржылық-шаруашылық қызметіне оң әсер ету күтіледі, бұл сондай-ақ жалпы АӨК-нің қайта өңдеу саласын дамытуға оң әсерін тигізеді.

4. 
   Қаржылық қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   
   1. 
      Кредиттер мен лизингтің экономикалық қолжетімділігін арттыру
      

Осылайша, ҚР Ұлттық Банкінің деректері бойынша 2006 – 2011 жылдар кезеңінде АӨК субъектілеріне берілген кредиттер бойынша орташа

Нәтижесінде АӨК субъектілері негізгі және айналым қаражатты толықтыруға арналған кредиттер бойынша жоғары сыйақы төлейді, бұл өнім бірлігін өндірудің өзіндік құнының артуына әкеліп соқтырады және оның бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді.

АӨК субъектілері үшін қаржылық жүктемені төмендету проблемасын шешу мақсатында АӨК субъектілеріне (соның ішінде дәнді, майлы және бұршақты дақылдар өндірумен айналысатын) берілген лизинг пен кредиттер бойынша сыйақы ставкаларын субсидиялау көзделетін болады.

Ауыл шаруашылығының техникамен жарақтануының қазіргі деңгейі оның тиімді дамуын тежеуде. Осының барлығы маусымдық ауыл шаруашылығы жұмыстарын жүргізу мерзімдері мен сапасына теріс әсер етеді. Қажетті техникасының, жабдықтарының жоқтығынан, арзан және ұзақ мерзімді кредит ресурстарына қанағаттанарлықсыз қолжетімділіктен АӨК субъектілері ауыл шаруашылығы өнімін өндіру мен қайта өндеуде оңайлатылған технологияларды қолдануға мәжбүр. Ауыл шаруашылығы техникасының, қосалқы бөлшектердің, жабдықтардың жоғары құны, банктік кредиттердің/лизингтердің қысқа мерзімділігі АШТӨ басым көпшілігіне негізгі құралдарын жаңартуға мүмкіндік бермейді.

Негізгі құралдарды сатып алуға бағытталатын кредиттік
қаражаттың негізгі көлемі ЕДБ-нің және лизингтік компаниялардың қарыз (тартылған) және меншікті қаражатының есебінен жүзеге асырылады. Кредиттің/лизингтің 12-15 % орташа сыйақы ставкасын ескере отырып, шаруа 7-9 жылда іс жүзінде жабдықтың/техниканың екі құнын төлейтіні шығады. Бұл ретте, АШТӨ-ге берілген кредиттер бойынша ЕДБ белгілейтін қайтару мерзімдері ауыл шаруашылығы өндірісінің ерекшелігіне сәйкес келмейді, салымдардың ұзақ өтелуімен айрықшаланады.

Осыған байланысты, аграрлық секторда берілген кредиттердің 42%-ы «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ еншілес акционерлік қоғамдарына келетін ахуал қаржылық нарықта қалыптасқан.

ЕДБ-нің, микрокредиттік ұйымдардың және кредиттік серіктестіктердің АӨК жобаларын қаржыландыруға аз қатысуы оларда ұзақ мерзімді қорландыру көздерінің жоқ болуымен және саланың жоғары кредиттік тәуекелдерімен түсіндіріледі.

Осы проблеманы шешу үшін Германияның тәжірибесін қолдану және АӨК жобаларын АӨК субъектілері үшін қолайлы шарттарда олардың одан әрі қаржыландырулары үшін ЕДБ-ні қорландыру үшін «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ пайдалану ұсынылады. Бұл ретте, тартылған ақшаны холдинг директорлар кеңесі кезең-кезеңімен бекітетін және қайта қарайтын лимиттерге сәйкес еншілес ұйымдарына орналастыруы мүмкін.

Осылайша, «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ АӨК субъектілерін тікелей кредиттеуді кезең-кезеңімен қысқартып, меншікті және тартылған қаражат негізінде
ЕДБ-ні, микрокредиттік ұйымдар мен кредиттік серіктестіктерді қорландыруды жүзеге асыратын болады. Бұл дамыған филиалдық желісі бар қолданыстағы банктік инфрақұрылымды пайдалана отырып, қаржыландыруға қолжетімділікті кеңейтуге мүмкіндік береді, сондай-ақ АӨК субъектілеріне қолайлы бекітілген ставка бойынша қарыздарды неғұрлым ұзақ мерзімге, сондай-ақ банктік қызметтердің толық спектрін алуға мүмкіндік береді.

Ауыл шаруашылығы техникасының лизингі бойынша пайыздық ставканы субсидиялау жөніндегі іс-шараларды іске асыру үшін мемлекеттік қолдаудың осы түрі бойынша оператор ретінде жұмыс істейтін ұйым тартылатын болады.

2. 
   Агроөнеркәсіптік кешен субъектілерінің қаржы институттары алдындағы қарыздарын сақтандыру және кепілдендіру арқылы кредиттердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Дәл осы проблеманы аграрлық өндірістегі жеке инвестициялардың тәуекелдерін төмендету үшін қарыздарды мемлекеттік кепілдендіру мен сақтандыруды енгізу жөніндегі міндетті қоя отырып, Мемлекет басшысы «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты 2012 жылғы 27 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауында айтты.

Осыған байланысты, АӨК субъектілері үшін кредит ресурстарының қолжетімділігін және АӨК-ні белсенді қаржыландыру процесіне қаржы институттарын тартуды қамтамасыз ету мақсатында АӨК субъектілерінің қаржы институттары алдындағы қарыздарын сақтандыру және кепілдендіру жүйесі енгізілетін болады.
АӨК субъектілерінің қаржы институттары алдындағы қарыздарын сақтандыру және кепілдендіру арқылы кредиттердің экономикалық қолжетімділігін арттыру жөніндегі нысаналы көрсеткіш

Р/с №	Көрсеткіш атауы	Іске асыру жылдары
		2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
1	Қаржы институттары АӨК субъектілеріне қарыздарды сақтандыру және кепілдендіру жүйесі арқылы берген кредиттер сомасы, млрд.теңге	105,9	142,2	182,4	223,1	270,2	322,1	375,1

4. 
   Басым инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Сонымен бірге, көрсетілген құралдар ауыл шаруашылығы субъектілерін АӨК-нің басым салаларында инвестициялық жобаларды іске асыруға белсенді ынталандыру үшін жеткіліксіз.

Осыған байланысты ҚР-да инвестициялық жобалардың капитал сыйымдылығын және өзін-өзі ақтау мерзімдерін төмендету үшін агроөнеркәсіптік кешен секторларының басым бағыттарында жаңа өндірістік қуаттылықтар салуға не қолданыстағыларын кеңейтуге бағытталған инвестициялық салымдар кезінде шығыстарды (құрылыс-монтаждау жұмыстары, жабдықтар, ауыл шаруашылығы және арнайы техникалар сатып алу) ішінара өтеу түріндегі мемлекеттік қолдау енгізілетін болады.
Басым инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру жөніндегі нысаналы көрсеткіш

Р/с №	Көрсеткіш атауы	Жылдар
		2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
1	Инвестициялық субсидиялау есебінен тартылған инвестициялар көлемі, млрд. теңге	100	115,3	73,4	77,9	66,8	69,2	73,1

4. 
   Білім беру қызметтерінің, аграрлық ғылым нәтижелерінің және консультациялық қызметтердің экономикалық қолжетімділігін арттыру
   

Реформалаудың түпкілікті мақсаты АӨК-дегі бәсекеге қабілетті инновацияларды генерациялау мен таратудың орнықты жүйесін құру болып табылады. Ұлттық аграрлық ғылым жүйесінің үйлестірушісі «ҚазАгроИнновация» АҚ болады.

Отандық аграрлық ғылымды реформалаудың негізгі бағыттары мыналар болып табылады:

1. 
   ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші және экспорттаушы жетекші елдердің үлгісі бойынша салалық және ЖОО ғылымы арасындағы тығыз өзара іс-қимылға, әлемдік ғылыми жүйеге ықпалдасуға, ғылыми-зерттеу ұйымдары мен агробизнес субъектілері арасындағы өзара іс-қимыл жасаудың тиімді тетіктері бар ықпалдастырылған ғылыми-технологиялық бағдарламаларды қолдануға бағытталған ауыл шаруашылығы зерттеулерін басқарудың жаңа жүйесін құру;
   
2. 
   ұлттық ауыл шаруашылығы зерттеулері жүйесін мемлекеттік қаржыландыру деңгейін технологиялық көшбасшы елдердің деңгейіне дейін – саланың жалпы өнімінен кемінде 1 %-ға жеткізу;
   
3. 
   аграрлық ғылымға дарынды жастарды тарту және неғұрлым перспективалық ғылыми қызметкерлердің әлеуетін кәсіби іске асыру үшін жағдайлар жасауға ықпал ететін жаңа кадрлық саясат;
   
4. 
   зерттеулердің сапасын арттыру, АӨК дамытудың басым бағыттары бойынша меншікті технологиялық платформаларды қалыптастыру мақсатында ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-эксперименттік ұйымдардың инфрақұрылымын кезең-кезеңімен жаңғырту.
   

Үздік әлемдік баламаларына сәйкес келетін нәтижелері бар АӨК

ҒЗТКЖ нәтижелерінің практикада қолданылуын арттыру және оларды АӨК субъектілерінің іс жүзіндегі қажеттіліктеріне бағдарлау мақсатында зерттеулердің тақырыптамаларын қалыптастыру кезінде зерттелетін тақырыптамаға кешенді тәсілді, нәтижелерді тәжірибеге енгізу және қажетті деңгейдегі біліктілігі бар ғылыми кадрларды даярлау жөніндегі іс-шараларды көздейтін ықпалдастырылған ғылыми-технологиялық бағдарламалардың тетіктері қолданылады.

Сонымен қатар, АӨК-дегі инновациялық қызметті белсендіру үшін АШТӨ инвестициялық мүмкіндіктерін арттыру жолымен агротехнологиялар трансферті мен коммерцияландыру жүйесін жетілдіру, АӨК субъектілерін білім тарату жүйесінің қызметтерімен қамтуды кеңейту жоспарлануда.

Аграрлық ғылымға бюджет шығыстарының кезең-кезеңімен артуы, оның

Инновацияларды жасау және АӨК-ге енгізу саласындағы мемлекеттік-жеке меншік серіктестікті дамыту мақсатында жеке инвестициялардың үлесін қарқынды ауыл шаруашылығы бар елдердің деңгейіне дейін біртіндеп арттыра отырып, осы салаға жеке инвестицияларды тарту үшін жағдайлар жасалады. 2020 жылға қарай ауыл шаруашылығы зерттеулерін мемлекеттік емес көздерден қаржыландыру үлесі қаржыландырудың жалпы көлемінен кемінде

Бұл бағыттағы мәнді көмекті БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (бұдан әрі – ФАО) көрсететін болады, ол ФАО-ға мүше елдерге

Қазіргі уақытта ФАО сарапшылары мүше елдердің өзінде тікелей жұмыс істеулері үшін ФАО ұйымының құрылымын орталықсыздандыру саясатын жүргізуде, бұл аграрлық саясатта болып жатқан өзгерістерге тез ден қоюға, елдердің үкіметтерімен бірге өңірдің ерекшелігін ескере отырып, ұсынымдар әзірлеуге және ауыл шаруашылығын дамытудың басым бағыттарын айқындауға мүмкіндік береді. Осыған байланысты Қазақстандағы ФАО өкілдігі ашылатын болады, ол жоғары білікті ауыл шаруашылығы мамандарынан аграрлық саясатты әзірлеуде консультацияларды, АӨК басым бағыттарында техникалық және консультациялық көмекті жедел алуға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, Қазақстандағы ФАО өкілдігінің қызметі трансшекаралық проблемаларды шешуді көздейтін өңірлік жобаларды ҚР қатысуымен іске асыруға бағытталады.

Білім беру қызметтері мен аграрлық ғылым нәтижелерінің экономикалық қолжетімділігін арттыру мақсатында ғылыми әзірлемелерді енгізу бойынша жұмыс агробизнесті субсидиялар түрінде мемлекеттік қолдауды жүзеге асыруды көздейді.

АӨК субъектілері мен мемлекеттік құрылымдар, аграрлық ғылым мен кәсіптік білім беру жүйесі арасында тиімді кері байланысты қолдау мақсатында білім тарату жүйесінің шеңберінде АШТӨ-ге тегін консультациялық көмек көрсету жалғастырылады.

2. 
   
   жүктеу/скачать 1.28 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: