2023–2027 жылдарға арналған жастар саясатының тұжырымдамасы Астана қаласы, 2023 жыл Мазмұны
-тарау. Әлеуетті іске асыру және кәсіпкерлік
жүктеу/скачать 99.67 Kb.
|
| 2-тарау. Әлеуетті іске асыру және кәсіпкерлік
Кәсіпкерлік бастама жастардың энергиясы елді, қалалар мен аудандарды дамытудың ауқымды, перспективалық жобаларына қатысуды талап етеді. Жобалардың бағыттары мен мазмұны жастардың тиісті кәсіби және кәсіпкерлік құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды. Жастардың динамикалық жағынан өзгертетін нарықтық жағдайында өзін-өзі барабар анықтауға мүмкіндік беретін осындай кәсіпкерлік құзыреттерді алу қажеттілігін біржақты дәлелдеуге болады. Жүйелік функционалды ойлаудың, жобалық басқарудың, ұйымдасқан коммуникацияның, қаржылық сауаттылықтың, қызметтің жалпы кәсіби теориясының негіздерін игеруге назар аудару қажет. Мектептерде, колледждерде және жоғары оқу орындарында рефлексивті, талдамалық, жобалау, цифрлық, коммуникативтік, келісу, ұйымдастырушылық қабілеттерін қалыптастыру тұрғысынан білім беру бағдарламаларын жаңарту қажет. Олар дамыған кәсіпкерлік құзыреттерді қалыптастырудың негізгі шарттарын құрайды. Жастарға бизнес-білім беруді дамыту және қолдау Жас азаматтардың кәсіпкерлік құзыреттілігінің жетіспеушілігінің негізгі себептерінің бірі – педагогикалық білім деңгейінің жеткіліксіздігі, кәсіпкерлік қызметтің ерекшеліктерін меңгеру тұрғысынан мұғалімдердің кәсібилігінің төмендігі. Педагог мамандығы престижді емес. Педагогикалық мамандықтарға негізінен ұлттық бірыңғай тестілеу балдары төмен талапкерлер түседі. ЖОО-дағы педагогикалық мамандықтар қалдық қағидат бойынша жинақталады. Мектептерде білікті мұғалімдерді тарту және ұстап қалу жөнінде пәрменді тетіктер жоқ: жол және тұрғын үй субсидиялары, жеңілдіктер, преференциялар және т.б. Сондықтан педагогтардың 35 %-ы басқа салаларға кетеді. ТжКБ жүйесінде 4 жыл ішінде арнайы пәндер шеберлері мен оқытушыларына қажеттілік 2,5 есеге жуық өсті. Дамыған нарықтық экономиканың қалыптасуы жағдайында Қазақстанда жергілікті өзін-өзі басқарудың түрлі институттары, өзін-өзі реттейтін ұйымдар біртіндеп қалыптасуда. Сонымен қатар барлық кәсіп субъектілерінің – менеджерлердің, экономистердің, заңгерлердің, инженерлердің, медиктердің және басқа мамандардың кәсіпкерлік негіздерін игеру қажеттілігі туралы түсінік пайда болады. Осылайша, қазіргі заманғы инженер тек техникалық білім ғана емес, сонымен қатар кәсіпкерлік және менеджерлік дағдылардың кең ауқымына ие болуы керек. Ол идеяның пайда болуынан, оны жобалаудан, эксперименттік тексеруден, экономикалық негіздемеден, ықтимал салдарларды бағалаудан, дайын тауар өнімдерін өндіруден және сатудан бастап барлық жолды көруі керек. Осыған байланысты барлық білім беру институттары (мектептер, колледждер, жоғары оқу орындары, академиялар, қосымша және формальды емес білім беру институттары) кәсіпкерлік даярлыққа қойылатын талаптарды, ең алдымен әртүрлі қызмет салалары үшін педагогтардың өздері анықтауы керек. Сонымен қатар, кәсіпкерлік білім берудегі екпін тек табыс, пайда алу үшін бизнеспен айналысуға байланысты болмауы керек. Егер азаматтар, жастар санасында бір бөлікті (бизнесті) бүкіл елдің (елдің) мүдделеріне бағындырудың жалпы логикалық идеясын басшылыққа алса, ел экономикасы теңгерімді және бәсекеге қабілетті бола алады. Осылайша, МЖС ұлттық патриотизм логикасында жастарға бизнес-білім берудің барлық жүйесін құруды, барлық субъектілердің өзара тиімді серіктестік қатынастарын келісуді және орнатуды көздеуі тиіс. Осыған байланысты, бірінші кезекте, республикалық және өңірлік деңгейлерде барлық мемлекеттік институттардың функционалдық өзара іс-қимылының тиісті жүйесін әзірлеу қажет. Мұндай жүйені құру үшін жастардың қатысуымен тақырыптар бойынша талдамалық-әзірлеуші семинар-тренингтер циклдарын өткізу ұсынылады: ▪ Қоғамдық өзгерістердің, азаматтық қоғамның қалыптасуының логикалық басымдықтары; ▪ Жүйелі ойлаудың, жалпы кәсіптік білім берудің инновациялық әдістері; ▪ Ұйымдасқан коммуникацияның логикалық принциптері және көзқарастарды үйлестіру; ▪ Нарықтық белгісіздік жағдайында жастардың жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтауының функционалдық координаттары мен құралдары; ▪ Теріс әлеуметтік-экономикалық жағдайларды қайта құру әдістері; ▪ Ашық модельдер құру және нарықтық белгісіздік жағдайында бизнестің тұрақты жұмыс істеуі мен дамуын модельдеу; ▪ Әлеуметтік әріптестік арқылы ауылдық Өңірлерді дамыту. Мемлекеттік институттардың функционалдық өзара іс-қимыл жүйесін әзірлеудің КЕПІЛІ инновациялық әдіснамалық құралдар және оларды Қазақстанда жастарға инновациялық бизнес-білім беруде пайдаланудың үлкен тәжірибесі бола алады. Аудандардағы ЖРО желісі арқылы бизнес-білім беру секторын қайта іске қосу Қазақстанда 228 ЖРО тіркелген. ЖРО желісі – жастарды жұмылдырудың және кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жобаны іске асырудың маңызды шарты. ЖРО қызметі жастардың әлеуметтік және жеке дамуына жәрдемдесуге және жастар ұйымдарының қызметін қолдауға бағытталған. Сауалнама нәтижелеріне сәйкес, ЖРО-ның ең тиімді қызметтеріне «жастар ортасында Волонтерлік қызметті қолдау және дамыту», «жастарды жұмысқа орналастыруға және кәсіптік бағдарлауға даярлауға жәрдемдесу», «жастар арасында цифрлық сауаттылықты арттыруға және технологияларды дамытуға жәрдемдесу» жатады. ЖРО-ның негізгі міндеттерінің бірі-жастармен, әсіресе NEET-жастар сияқты осал топтармен атаулы жұмыс жасау. ЖРО желісі арқылы бизнес-білім беруді қайта іске қосу оларды қалалар мен аудандарды дамытудың жалпы жобаларына органикалық түрде енгізуді көздейді. Жергілікті мемлекеттік басқару органдары Өңірлерді дамыту жобаларын іске асыруға жастар ресурсын тартуға мүдделі болуға тиіс. ЖРО негізгі субъектілердің функционалдық өзара іс-қимыл модельдерін әзірлеуге және келісуге, Өңірлерді дамыту жобаларын нақтылауға бастамашы бола алады. Бұл оларға қатысудың нақты орындары мен нысандарын анықтауға, жастардың энергиясын іске асыруға көмектеседі, азаматтық сананың жедел қалыптасуына, жастардың елдің бүкіл дамуы үшін жауапкершілікті түсінуіне, жастардың рухани, зияткерлік және кәсіби әлеуетін ашуға және іске асыруға ықпал етеді. Айта кету керек, қазіргі уақытта көптеген аудандарда негізгі субъектілердің функционалдық өзара әрекеттесуінің келісілген модельдері жоқ. Жастар ресурстық орталықтары тек стартап-инкубаторлар ғана емес, сонымен қатар пікірталас, білім беру, талдау, әзірлеу және келісу алаңдары, Өңірлік даму орталықтары бола алады. Гранттық кезеңде және олар аяқталғаннан кейін гранттық қолдау көрсетілген жобалардың «іске асырылуын» талдау. Осы мәселе бойынша жүйеленген ақпарат қолданыстағы қазақстандық дереккөздерде жоқ. Бұл гранттық қолдау көрсетілген жобаларды іске асыру мониторингінің жеткіліксіздігін көрсетеді. Осыған қарамастан, бұл міндет кәсіпкерлікті ұйымдастырушылық, қаржылық және өзге де қолдау проблемаларын анықтау, істердің нақты жағдайын елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық міндеттерін орындаумен байланыстыру тұрғысынан өзекті болып табылады. Гранттық кезеңде гранттық қолдау көрсетілген және олар аяқталғаннан кейін жобалардың "іске асырылуын" талдау үшін грант алушылардан мынадай негізгі критерийлер бойынша тиісті әлеуметтанулық сауалнама талап етіледі: жобаларды іске асырудың тиімділігі, жобаларды іске асыруды жалғастыру және масштабтау проблемалары, проблемаларды шешу тәсілдері, қажетті қолдау (Талдамалық, білім беру, Нормативтік-құқықтық, қаржылық), күтілетін нәтижелер. 2022 жылдан бастап жастарды жергілікті қоғамдастық қызметіне қайта біріктіру мақсатында «ZhasProject» гранттық бағдарламасы іске асырылуда. Жоба өмірлік маңызды дағдыларды дамытуға және қоғам өміріне қатысуға, жеке тұлға мен әлеуметтік институттар арасында сенім орнатуға, әлеуметтік жобалардың тұрақты экономикалық моделін құруға бағытталған. жүктеу/скачать 99.67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|