39. Химиялық технологиядағы экология ұғымы
Ғылыми-техникалық революция дәуірінде ғылымның қоғам өміріндегі өсіп келе жатқан рөлі көбінесе әскери істерде (химиялық қару, атом қаруы), өнеркәсіпте (атом реакторларының кейбір конструкциялары), энергетикада (жазықтық ГЭС), ауыл шаруашылығында (топырақтың тұздануы, өзен ағындарының улануы), денсаулық сақтауда (тексерілмеген әсер ететін дәрілерді шығару) және халық шаруашылығының басқа да салаларында ғылыми жетістіктерді пайдаланудың барлық жағымсыз салдарларына алып келеді. Адам мен оның қоршаған ортасы арасындағы тепе-теңдік күйінің бұзылуы қазіргі уақытта тіршілік ету ортасының нашарлауы, табиғи экологиялық жүйелердің бұзылуы және популяцияның генофондының өзгеруі түрінде жаһандық салдарға әкелуі мүмкін. ДДСҰ мәліметтері бойынша адам денсаулығының 20-40% - ы қоршаған ортаның жағдайына, 20-50% - ы өмір салтына, 15-20% - ы генетикалық факторларға байланысты.
Антропогендік фактордың зиянды әсерінің алдын алу үшін ШРК ұғымы енгізілді (заттардың рұқсат етілген концентрациясы) - адамға тікелей немесе жанама әсер етпейтін, өнімділікті төмендетпейтін, денсаулық пен көңіл-күйге әсер етпейтін заттардың концентрациясы.
40. Химиялық өндіріс қалдықтары
Химия өнеркәсібі қоршаған ортаның ластануына айтарлықтай әсер ететін объектілердің бірі болып табылады.
Химиялық кәсіпорындарда қоршаған ортаға теріс әсерді азайту мақсатында бірқатар табиғатты қорғау шаралары әзірленді.Атап айтқанда, Жаңа Жамбыл фосфор зауытында-"Қазфосфат" ЖШС Жамбыл филиалында Электротермиялық пештердегі фосфор шламын кәдеге жарату жүйесі енгізілуде, бұл конус пештерінің астынан өндірістік қалдық - қождың пайда болуын болдырмайды. "Ақтөбе хром қосылыстары зауыты" АҚ-да (Ақтөбе қ.) натрий монохроматын өндіру процесінде монохромат шламы қайта пайдаланылады. Бұл технология түзілетін монохроматты шламның 76% - ын өндіріске қайтаруға мүмкіндік береді.
Қолданыстағы кәсіпорындарда өндірісте қатты қалдықтарды пайдалану олардың кәсіпорын аумағында жинақталу көлемін қысқартуға, сұйық қалдықтарды - су ресурстарының ластануын төмендетуге, газ тәріздес қалдықтарды - ауа бассейнінің ластануын азайтуға ықпал етеді.
Фосфорит кенін флотациялық байыту қалдықтары-фосфоритті ұсақ заттар мен байыту қалдықтары.
Шикі фосфорит ұсақтары мен кварциттер фосфорит агломераттарын алу үшін пайдаланылады, олар "Қазфосфат"ЖШС Жамбыл филиалы Жаңа Жамбыл фосфорит зауытында сары фосфорға өңделеді.
2009 жылы фосфогипсті пайдалы химиялық өнімдер мен халық тұтынатын өнімдерге кәдеге жарату бойынша бірқатар технологиялар әзірленді.
Химия ғылымдарының ғылыми-зерттеу институтында. А.Б. Бектұрова (бұдан әрі - Институт) Ақтау қаласына жақын Маңғыстау облысының "Қасқар" ЖШС бұрынғы химиялық комбинатының қалдық қоймасының шаң тәрізді қалдықтарын жабу үшін химиялық белсенді қоспалары бар модификацияланған фосфогипсті пайдаланудың жаңа технологиясын жасап шығарды, кейіннен өсімдіктер мен тыңайтқыштардың өсу стимуляторларын пайдалану жолымен қалдық қоймасының айналасын көгалдандырды.
Достарыңызбен бөлісу: |