4 апта: Ғылыми зерттеулердегі әдістер 7-8 семинар: Талдау, синтез, дедукция, индукция, ғылыми индукция, аналогия, абстракция, жалпылау. Ресурс Теориялық әдістер
Соңғы жылдары ғылымтанудағы маңызды орын мен рөл педагогикалық болжаммен айналысатын болжау әдістері алып отыр: тарихи аналогия
жүктеу/скачать 257.6 Kb. Pdf көрінісі
|
| 10. Соңғы жылдары ғылымтанудағы маңызды орын мен рөл педагогикалық болжаммен
айналысатын болжау әдістері алып отыр: тарихи аналогия – бұл салыстыру арқылы таным. Салыстырылған құбылыстардың арасында айырмашылық та, ұқсастық та болуы керек. Салыстырудың негізі болып табылатын нәрсе салыстырылатын нысандарға қарағанда көбірек таныс болуы керек; сараптама - бағалау объектісі туралы қажетті ақпаратты беретін белгілі бір айнымалылар туралы білуге қатысты арнайы таңдалған сарапшылардың сауалнамасынан тұратын эмпирикалық мәліметтерді алу тәртібі; болашақ сценарийі - байқалып отырған үрдістің ықтимал болашағы туралы қандай да бір нұсқаны негіздейтін бастапқы болжамдардың реттелген жиынтығы. Әр түрлі сценарийлер негізінде болашақтың болжамдық модельдері жасалады; модельдеу, әдетте, субъектінің өзі тікелей зерттеу үшін қол жетімді емес жағдайларда қолданылады (болжамдық зерттеулердегідей) және ол (зерттеу) айтарлықтай қаражат талап етеді немесе этикалық көзқарастарға байланысты мүмкін емес, яғни объектілерді модельдеу әдісі объект моделін құруға негізделген; экстраполяция - құбылыстың бір бөлігі бойынша екінші бөлігіне, құбылысқа тұтастай, болашаққа және т.б. қорытынды жасау. Білім берудегі болжам әлеуметтік болжаудың бөлігі болып табылады, оның ішінде әлеуметтік, демографиялық, этнологиялық, мәдени, медициналық, құқықтық, этикалық, психологиялық және басқа сипаттағы болжамдар. Білім беруді болжау көп өлшемді болып табылады және өткен мен қазіргі кездегі даму заңдылықтары белгілі (байқалған тенденцияларды түбегейлі өзгерте алатын мүмкін өзгерістерден шартты түрде алынып тасталған), байқалған үрдістерді жалғастыру (экстраполяция) арқылы туындаған проблемаларды зерттеуді, осы проблемаларды шешу жолдарын анықтайды. Осы бағыттардың нормативті дамуы (оңтайландыру). Ізденіс-проблемалық және нормативтік- мақсатты тәсілдер кезінде әртүрлі үйлесімде болжаудың экстраполяция, сценарийлік, матрицалық, желілік және т. б. модельдеу әдістері, сараптамалық бағалау және т.б. әдістемелері қолданылады (Б.С.Гершунский, 1998). Болжамдалған объектінің болашағы туралы ықтималды пікір салыстырмалы түрде жоғары сенімділікті талап етеді және бірқатар факторларға байланысты: 1. Қандай болашақ болжанатынына – туыстық (мысалы, 20-30 жылдардан алыс), көрінетін (жүзжылдықтың көп бөлігін қамтитын) немесе алыс (көрсетілген шектерден тыс). Бірінші жағдайда өте сенімді болжамдар болуы мүмкін; екіншісінде өте толық емес индукцияға негізделетін білім басым болады; үшіншісінде - біз тек гипотетикалық болжамдармен айналысамыз. 2. Ол тиісті заңдылықтарды білумен қаншалықты негізделген. Бұл ретте болжамның сенімсіздігі, әдетте, заңдардың орнына заңдар туралы гипотезаларға көбірек жүгінуге тура келген кезде қалыптасады 3. Бұл қаншалықты жүйелі болғандығына, ол қоғамның немесе оның жеке компонентінің болжамды күйінің күрделілігін қаншалықты ескереді. Білім беруді дамытуды болжау үшін болжамдаудың үш түрі үлкен мәнге ие: жүктеу/скачать 257.6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|